2B arazileri için en çok İstanbullu başvuruda bulundu!

Orman vasfını yitirmiş araziler olarak adlandırılan 2B'ler Türkiye'de 420 bin hektarlık alanı kaplıyor. Rayiç bedelinin yüzde 70'inin ödenmesini içeren yasa kapsamında, Türkiye genelinde 2B arazilerinden 20 milyar, İstanbul'da ise 10 milyon liraya varan gelir bekleniyor. 

2B arazileri en çok Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde bulunuyor. İller bazında 2B alanlarının büyüklüklerine gelince ilk sırada 45 bin 548 hertarlık alanla Antalya olurken, Antalya'yı 39 bin 287 hektar ile Mersin, 34 bin 887 hektar ile de Balıkesir illeri takip ediyor. Balıkesir’i 32 bin hektar ile Ankara, 29 bin hektar ile Sakarya izliyor. 2B arazileri İstanbul'da 18 bin hektar, İzmir'de ise 15 bin hektarlık bir alanı kaplıyor.

2B'de arazilerin hak sahiplerine satışı için başvurular defterdarlık ve mal müdürlüklerinde 7 Mayıs’ta başlarken 30 Ekim’de sona erecek. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in “Fiyatlar çok cazip, biran önce başvurun” çağrısının ne ölçüde dikkate alındığını araştırdık. Başvurularda ilk iki haftada 2B arazilerinin en yoğun olduğu Ankara, İzmir, İstanbul, Antalya, Mersin, Balıkesir ve Sakarya’yı içine alan 7 ilde yapılan toplam başvuru sayısı 18 bin 154’e ulaştı.

EN ÇOK BAŞVURU İSTANBUL’DAN

2B arazileri için İstanbul'da 82 bin 243 hak sahibi bulunurken, vatandaşın gösterdiği yoğun ilgi ile birlikte ilk 14 günde İstanbul’da 2B konusunda gelen başvuru sayısı 7 bin 896’ya ulaştı.

Bu süreçte Antalya’da 4 bin 658, Mersin’de 2 bin 413, Ankara’da 2 bin 43, Balıkesir’de 550, Sakarya’da 377 ve İzmir’de 217 başvuru alındı.

İstanbul Defterdarlığı ile bütün mal müdürlüklerine başvuru yapılabilirken, Defterdarlık, yoğunluğun olduğu Beykoz, Ümraniye, Sultanbeyli ve Silivri'deki mal müdürlüklerinde özel danışma ve başvuru noktaları da oluşturdu.

İstanbul Defterdarı Bekir Bayrakdar, İstanbul genelinde yoğun başvurular aldıklarını, 7 bin 896’ya ulaşan başvurunun en çok Beykoz, Ümraniye ve Sultanbeyli'den geldiğini söylüyor.Rayiç bedeller henüz belli değil ama vatandaşlar bedellerin yüksek olacağı endişesini taşıyor.

“RAYİÇ BEDELLER BELLİ DEĞİL”

Şu anda rayiç bedellerin açıklanmadığını, açıklandığını söyleyenlere inanılması gerektiğine işaret eden Bayrakdar şöyle devam ediyor:

“2B başvurusunda bulunanlar şu anda rayiç bedelleri öğrenemiyor.

Hak sahipliği kesinleştikten sonra kişilere bu tebliğ edilecek veya kişilerin internet üzerinden öğrenmesine imkan sağlanacak. Bu süreçte bazı kişiler 'rayiçler bizde var, belli bir bedel karşılığında size verelim' diyorlar. Bunun için büro açanlar, internette ilan verenler var. Oysa bunu bilme şansları yok. Vatandaşlarımız bu şekildeki suistimallere karşı duyarlı olsunlar.”

Antalya, 45 bin hektarda yaklaşık 83 bin kullanıcıyla Türkiye'de en çok 2B arazisi olan kenti. Antalya Defterdarı Hidayet Mat, ilk iki haftada 4 bin 658 başvuru aldıklarını söylüyor.

Mat, “Defterdarlığımızın telefonla danışma hattı var. Ancak soruları daha hızlı cevaplamak amacıyla danışma hattımızın yanında twitter ve e-mail hesabı açtık” diyor.

İSTANBUL’DA FİYATLAR ARTTI

2B yasasının çalışmalarının başlamasının ardından İstanbul’da arazi fiyatlarında artış yaşanırken Antalya, İzmir, Sakarya gibi diğer kentlerden konuştuğumuz emlak komisyoncuları bu kentlerde fiyat artışı olmadığına dikkat çekiyorlar.

2B konusunda İstanbul geneline bakıldığında en büyük payı Beykoz, Çatalca, Şile ve Silivri ilçeleri alıyor. İstanbul genelinde 2B arazilerinin yoğun olarak bulunduğu 18 ilçe, Adalar, Beykoz, Eyüp, Gaziosman¬paşa, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sarıyer, Şişli, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar, Çatalca, Silivri, Sultanbeyli ve Şile’den oluşuyor. Bu ilçelerden Gaziosmanpaşa, Adalar, Şişli gibi semtlerde arazi stokunun olmayışı nedeniyle arazi satışı söz konusu olmazken diğer semtlerde fiyatlar geçen yıla oranla artış göstermiş durumda.

FİYATLARI YÜKSELEN BÖLGELER

Bu ilçelerden Sarıyer, Göktürk, Kartal geçtiğimiz yıla oranla arazi fiyatlarının en çok yükseldiği bölgeler olarak dikkat çekiyorlar.

Öyle ki; Sarıyer’de geçen yıl m2 fiyatları 500-600 TL olurken bu yıl 550-800 TL arasında değişiyor. Göktürk’te 400-500 TL olan m2 fiyatları 450-650 TL arasında değişirken, Kartal’da geçtiğimiz yıl 400-700 TL arasında değişen fiyatlar 400-900 TL’ye kadar ulaşmış durumda. Bu bölgelerde konut projelerinin artması bölgedeki m2 fiyatlarının yukarı tırmanmasına neden olurken 3. Boğaz Köprüsü’nün Sarıyer’den geçecek olması bölgedeki arazi fiyatlarının artmasına neden oluyor. 

Bununla birlikte Beykoz'da geçtiğimiz yıl 250-400 TL arasında değişen metrekare fiyatları bu yıl 300-550 TL'ye, Çavuşbaşı'nda 200-500 Lt olan fiyatlar bu yıl 250-550 TL'ye, Şile'de 20-300 TL olan fiyatlar 25-400 TL'ye çıktı. 

Alım Satımlar Durdu

İnanlar İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Serdar İnan, kendisinin İstanbul’un çeşitli yerlerinde 2B arazisi olduğunu, bu arazileri daha yasa çıkmadan ‘beklentiye’ sattığını söylüyor.

İnan, “2B arazilerimi yasa çıkmadan ‘beklentiye’ sattım çünkü beklenti her zaman gerçekleşenlerden daha karlıdır. Yasa çıkmadan önce devlet 2B arazilerinin rayiç bedel üzerinden yüzde 50’sinin parasını istiyordu şimdi bu rakam yüzde 70’e çıktı. Ben erken satış yaparak karlı çıktım. Devletin alacağı paranın artması güzel bir durum ama tabi bunu alabilirse” diyor

2B’DE SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?

Maliye Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü'nce 2-B alanlarından tekrar orman olarak değerlendirilmesi teklif edilen yerleri Genel MÜdürlüğe tahsis edecek. Boşaltılan orman içindeki arazi, yapı ve tesis yerleri, Orman Genel Müdürlüğü'nce devlet ormanı olarak ağaçlandırılacak.

2-B alanlarında bulunan taşınmazlar için, taşınmazların 31 Aralık 2011'den önce kullanıcısı veya üzerindeki muhdesatın sahibi olarak gösterilen kişiler, bu taşınmazları satın almak için 3 ay içinde idareye başvurabilecek, taşınmazların bedeli karşılığında kendilerine doğrudan satılmasını isteyebilecek. Arazilerini satın alamayanların 2-B’li arazileri ihale yöntemi ile üçüncü kişilere satılacak.

ÖDEME NASIL OLACAK?

Hak sahiplerine doğrudan satılacak taşınmazların satış bedeli, rayiç bedelin yüzde 70'i olacak. Peşinat alınmadan yapılan taksitli satışlarda ise satış bedelinin yüzde 10'u, yapılan yazılı tebligat tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde, kalanı ise belediye ve mücavir alan sınırlan içinde en fazla 3 yılda 6 eşit taksitte, belediye ve mücavir alan sınırları dışında ise en fazla 4 yılda 8 eşit taksitte faizsiz olarak ödenecek. Peşin ödemelerde yüzde 20, bedelin yarısının peşin ödenmesi halinde yüzde 10 indirim uygulanacak.

Başvuru sahipleri, satış bedellerine mahsup edilmek üzere; belediye ve mücavir alan sınırları içinde olan yerler için 2 bin TL, dışında olan yerler için bin TL başvuru bedeli ödeyecek.

Bin metrekarenin altındaki araziler ile belediye sınırları dışındaki ara¬ziler rayiç bedel ile emlak vergi değerinin toplamının yansı üzerinden; bin metrekareyi aşan 2-B arazileri ise rayiç bedelleri üzerinden yüzde 30 indirim yapılarak satılacak.

Rayiç bedelin belirlenmesinde, Hazine taşınmazlarının satışındaki kurallar geçerli olacak. Bu çerçevede il ve ilçelerdeki takdir komisyon¬ları, hak sahiplerine satılacak 2B arazileri ile ilgili değer tespitinde bulunacak.

NERELERDE 2B ARAZİSİ VAR?

2B'ler, Türkiye'de 473 bin 419 hektarlık alanı kaplıyor. 2B arazileri en çok Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde bulunuyor. İller bazında 2B alanlarının büyüklüklerine gelince ilk sırada Antalya yer almakta olup, bu ilde orman vasfını kaybetmiş araziler 45 bin 548 hektarlık bir alana yayılıyor. Antalya'yı 39 bin 287 hektar ile Mersin, 34 bin 887 hektar ile de Balıkesir illeri takip etmektedir. Ankara'da 31 bin 706 hektarlık bir alanı kaplayan 2-B'ler, İstanbul'da 18 bin 233 hektarlık, İzmir'de ise 14 bin 772 hektarlık bir büyüklüğe ulaşıyor.

İstanbul'un 18 ilçesinde 2B arazisi kayda geçirilirken, 2 bin 513 hektarlık araziyle ilk sırada yer alan Beykoz'u bin 528 hektar ile Çatalca izliyor. Şile, bin 408 hektar ile üçüncü sırada yer alırken Kanal İstanbul ile gündeme gelen Silivri ise bin 344 hektar ile İstanbul'da en çok 2-B arazisine sahip dördüncü ilçe oluyor.

Ekonomist Dergisi/Levent Gökmen