Gayrimenkulde dolar dönemi kapanıyor euro dönemi açılıyor
Dolar tahtını euro'ya bırakıyor. Turizm ve havayolu şirketleri, artık euro üzerinden fiyat veriyor. Güney sahillerinde de emlak satışları euro'yla yapılıyor. ABD'ye gerçekleştirilen ihracat da geriledi.
Bir dönemin yatırım gözdesi olan ve turizm, ihracat, emlak gibi sektörlerde geçerli para birimi olarak görülen dolar, yerini 'daha dengeli' olduğu gerekçesiyle euro'ya bırakıyor.
Havayolu şirketleri, oteller ve tur şirketleri euro üzerinden fiyat veriyor. Turizmciler, düşük dolar kuru karşısında kendilerini korumak amacıyla, euro'ya geçtiklerine dikkat çekiyor. Oteller, ABD'ye yapılan turlara bile euro ile fiyat veriyor.
Doların son dönemde YTL karşısındaki değer kaybı, Türkiye'nin ABD başta olmak üzere 'dolar bölgesine' ihracatını da düşürdü. Ocak-ağustos döneminde ABD'ye yapılan ihracat, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20 geriledi. Böylelikle ABD, ihracat pazarları sıralamasında 4'üncülükten 7'nciliğe geriledi.
Yabancılara satış euro'yla
Türkiye'nin güney sahillerinde yabancılara yapılan gayrimenkul satışlarının hemen hemen hepsi euro'yla yapılıyor. İngiltere ve Almanya başta olmak üzere Avrupa ülkelerinden gelerek güney kıyılarından villa talep eden yabancılar, kendi para birimlerinden alım satım yapmayı tercih ediyorlar. Villalarda euro'nun yanı sıra sterlin cinsinden fiyatlar da dikkat çekiyor.
Ancak, Türkiye genelinde gayrimenkul piyasasında euro hâlâ daha az tercih ediliyor. Bunun da nedeni olarak 2006'nın mayıs ayından bu yana süregelen durgunluk gösteriliyor. Durgunluk nedeniyle fiyat artırmakta zorlanan şirketler, listelerini euro'ya çevirmeye cesaret edemiyor.
YTL'ye dönüş
Yeni inşa edilen konut piyasasında ise alım satımlar ağırlıklı olarak YTL'ye dönmüş durumda. İnşaat şirketleri. satış fiyatlarını önceki yıllarda genellikle dolar cinsinden açıklarken, YTL'nin değer kazandığı son bir-iki yıldır satış listelerinin YTL cinsinden hazırlandığı dikkat çekiyor. Fiyatlarını dolardan YTL'ye çeviren inşaat şirketlerinin oranı yüzde 80'e kadar çıkıyor. Çok lüks konut yapan bazı firmalar fiyatlarını hâlâ dolar olarak açıklamaya devam ediyor.
Kiralık konutlarda ise YTL hâkimiyeti sözkonusu. Dolar cinsinden kira istenen yerler genellikle rezidans ve villalardan oluşuyor. Euro'ya yapılan kiralamalar da düşük seviyede.
Alışveriş merkezi, cadde mağazası ve dükkânların kiraları da dolar olarak tahsil ediliyor. Ancak son bir yıldır mağaza ve dükkân kiralarında da YTL'ye dönüş olduğu gözleniyor.
'Dolar üzerinden zam yapıldı'
Akdeniz Turistik Otelciler Birliği Başkanı Osman Ayık, AB'ye yapılan turizmde euro kullanıldığını ancak, Rusya ve Uzakdoğu ülkeleriyle dolarla işlem yapıldığını belirterek, "Bu ülkelerde fiyatlara zam yaptık. Çünkü dolar çok aşağıda. Zarar büyüyor" dedi. Ayık, hediyelik eşyalarda dolar üzerinden satış yapılırken, şimdi euro'ya dönüldüğünü, bazı yerlerde de dolar üzerinden satışa zam yapılarak devam edildiğini belirtti.
'Dolar yerine euro tercih ediyoruz'
Teknik Yapı Başkan Yardımcısı Umut Durbakayım:
"Yıllar önce İstanbul'da dolar, Antalya'da mark, Bodrum'da sterlin kullanılıyordu. Ekonomik yapıdan dolayı bu tercihlerde değişim oldu. Satışlarımızda kullandığımız para birimi kullandığımız malzeme ve müşteri kitlemize göre değişiyor. Mesela, Uphill Court'ta istikrara bağlı olarak satışlarda YTL'yi tercih ettik. Dilman Towers'ta ise müşteri kitlemiz nedeniyle önce doları son bir yılda ise euro'yu kullanıyoruz."
'Bağdat Caddesi'nde dolar alışkanlığı var'
Re/Max Yasmin Gayrimenkul Danışmanı Hasan Baştürk:
"İstanbul Bağdat Caddesi'ndeki kiralık mağaza ve dükkân fiyatları dolar olarak talep ediliyor. Ama son bir yıldır YTL'ye dönüş var. Konut alım satımlarıyla kiralarında da dolar ve YTL kullanılıyor. Euro birkaç tane çıkabilir. Dolar böyle devam ederse Cadde'de yüzde 90'lar civarında olan dolar alışkanlığı yerini YTL'ye bırakacak. Kiraya verenlerle kiralayanlar fiyatları hemen farklı kurlara çevirerek hesap yapıyor."
'Euro baz alınarak dolar fiyatı çıkarılıyor
Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği (TUROB) Genel Sekreteri Erhan Çakay, tüm eşya satışlarının euro üzerinden gerçekleştiğini, doların olması gereken değerinin çok altında olduğunu söyledi. Çakay, Japon ve Uzakdoğu'dan gelen turistlerin euro kullanmadıklarını bu nedenle euro baz alınarak, fiyatın dolara çevrildiğini kaydetti.
Şişirilmiş YTL'nin ekonominin her alanına zarar verdiğini kaydeden Çakay, "Dolar geçen yıl 1.67'yi görmüştü. Şimdi 1'e yaklaştı. Ülkenin ekonomik güvenliğine zarar veriyor" dedi.
(Milliyet)
