Hem iş yeri hem de mesken kira geliri olanlar ne yapmalı?

Mesken kira gelirinin 3.600 TL istisna düşüldükten sonraki kalan tutar ile işyeri kira gelirlerinin toplamı 2015 yılı için 29.000 TL'yi aşması halinde mesken ve işyeri için beyanname verilmesi gerekmektedir. 

Mesken kira gelirinin 3.600 TL istisna düşüldükten sonraki kalan tutar ile işyeri kira gelirlerinin toplamı 2015 yılı için 29.000 TL'yi aşmaması halinde ise işyeri kira geliri beyan edilmeyip sadece mesken kira geliri beyan edilecektir. Eğer mesken kira geliri 3.600 TL istisna tutarının altında ise mesken kira geliri toplama dahil edilmeyecektir. 

İşyeri kirası elde edenler götürü veya gerçek gider yöntemini seçebilirler fakat götürü gider yöntemini seçen mükellefler 2 yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine geçemezler. 

Götürü gider yönteminin seçilmesi halinde 3.600 TL mesken istisna tutan düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden % 25 oranında indirim uygulanır. 

Kiraya verilen gayrimenkul elde ediliş tarihinden itibaren 5 yıl boyunca iktisap bedelinin % 5'i tutarında indirim sadece mesken olarak kiraya verilen gayrimenkul için geçerli olup işyeri olarak kiraya verilen gayrimenkuller bu indirimden yararlanamayacaktır. 

Gerçek gider yöntemini seçen mükellefler yaptıkları giderlerle ilgili belgeleri 5 yıl boyunca saklamak ve istendiğinde ibraz etmek zorundadırlar. 

Mükellefler 01/01/201531/12/2015 dönemine ait beyana tabi kira gelirlerini 2016 yılı mart ayının 1-25'inci günü akşamına kadar beyan etmek zorundadırlar. 

İşyerlerini Basit Usule tabi mükelleflere kiraya verenlerin 01/01/2015-31/12/2015 tarihleri arasında elde ettikleri kira gelirleri 1.500 TL'yi geçiyorsa GMS1-Kira Beyannamesi vermeleri gerekmektedir. 

Beyannamede indirimler verginin hesaplanması beyan ve ödeme usulü;

İNDİRİMLERİN KAPSAMI 

Gelir vergisi matrahının tespitinde, yıllık gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden bazı indirimler yapılabilmektedir. Bu indirim hakkından, 2015 yılına ilişkin beyan edilen gelir ve kazancın türüne bakılmaksızın, gelir vergisi beyannamesi veren tüm mükellefler yararlanabilmektedirler. Geliri sadece kira gelirinden ibaret olanlar için indirilebilecek özellikle 2 ana unsura dikkat çekmek istiyorum. 

Bunlar özel sigorta primleri ile eğitim ve sağlık harcamaları olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Bunlar dışında, kamu kurumlarına, kamu yararına çalışan dernekler ve vergi muafiyeti tanınan vakıflara makbuz karşılığı yapılan bağışların bir kısmının (beyan edilen gelirin % 5'ine kadar) indirimi de mümkündür. 

Kamu kurumlarına bağışlanan okul, sağlık tesisi ve ibadethanelere ilişkin olarak yapılan harcamaların ise tamamı beyan edilen gelirden indirilebilmektedir. Aşağıda bu indirim kalemlerinden sadece özel sigorta primleri ve eğitim, sağlık harcamalarına ilişkin indirim konusunda özet açıklamalara yer verilmektedir. Bunlar ve bunlar dışındaki diğer indirim kalemleri Gelir Vergisi Kanununun 89. maddesinde sıralanmaktadır. 

1. ÖZEL SİGORTA PRİMLERİ

Beyan edilen gelirin % 15'ini ve asgari ücretin yıllık tutarını (2015 yılında 14.850 TL) aşmamak şartıyla; mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortalarına ödenen primlerin % 50'si ile ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri, beyanname üzerinde, beyan edilen gelirden indirilebilmektedir. 

Ancak bu indirimin yapılabilmesi için aşağıdaki koşullara uyulması gerekmektedir: 

- Sigortanın Türkiye'de kurulu ve merkezi Türkiye'de bulunan emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması, 

- Prim tutarlarının gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması, Ücret geliri elde edenlerin ücretlerinin safi tutarının hesaplanması sırasında aynca indirilmemiş bulunmasıdır. (Eşlerin veya çocukların ayn beyanname vermeleri halinde, bunlara ait prim kendi gelirlerinden indirilir.) 

2. EĞİTİM VE SAĞLIK HARCAMALARI 

Gelir vergisi beyannamesinde beyan edilen gelirin % 10'unu aşmaması, Türkiye'de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle teşvik edilmesi şartıyla, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamaları da beyanname üzerinde, beyan edilen gelirden indirilebilmektedir. 

- Gelir vergisi oranı Gelir vergisi artan oranlı bir vergidir. 2015 yılında elde edilen gelirlerle ilgili olarak beyanname verilmesi durumunda, matraha göre % 15'ten başlayıp % 35'te biten tarifeye göre vergi hesaplanmaktadır.

Beyan zamanı 

Gerçek kişiler elde ettikleri kira gelirini veya gayrimenkullerinin satışından sağladıkları kazançtan, ertesi yılın Mart ayının 1-25'inci günleri arasında yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmek zorundadırlar. 

Buna göre 2015 yılında elde edilen söz konusu gelirlerin; 1 Mart 2016 tarihinden başlamak üzere. 25 Mart 2016 Cuma gününe kadar beyan edilmesi gerekmektedir. 

Verginin ödeme zamanı 

Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinin ilk taksitinin 31 Mart 2016 Perşembe gününe, ikinci taksidinin ise 1 Ağustos 2016 Pazartesi (31 Temmuz 2016 Pazar gününe geldiği için) ödenmesi gerekmektedir. 

Vadesinde ödenmeyen taksitler için ayda % 1.40 gecikme zammı hesaplanacaktır. 

Sözcü/ Dr. Nedim TÜRKMEN