İSO İkinci 500’ün borç sarmalı daha büyük!

İstanbul Sanayi Odası (İSO), geçen ay kamuoyuna açıkladığı Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu – 2013 Yılı araştırmasının ikinci cildini yayımladı. Bir önceki yıla göre net satışlarını yüzde 13.4 artırarak 73.6 milyar TL’ye çıkaran İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasında, ilk sırayı 187 milyon 916 bin TL’lik cirosu ile 2012 yılı çalışmasında 21. sırada yer alan Gamateks Tekstil aldı. 187 milyon 697 bin liralık üretimden satışlarıyla ikinci sırada yer bulan KİBSAŞ Karadeniz İnşaat ve Beton, 2012 araştırmasında beşinci sırada bulunuyordu. 2013 yılında net satışlarını 187 milyon 675 bin TL’ye çıkaran Teksüt Süt de üçüncülüğe oturdu. 

İSO’nun İkinci 500 Büyük araştırması, bu şirketlerin toplam borçlarının artışının, borç/öz kaynak oranlarına ciddi bir negatif etki yaptığını ve vergi öncesi dönem kar ve zarar toplamı kaleminin yüzde 30.2 azaldığını ortaya koydu. Toplam borçları yüzde 28.5 ile Birinci 500 Büyük’e göre 3 puan daha fazla artan İkinci 500 Büyük’ün, özellikle uzun vadeli borçlarının, büyük şirketlere göre iki misli daha fazla, yüzde 61.8 artması dikkat çekti. 

Geçen yıl döviz kurlarında yaşanan dalgalanmanın yarattığı finansal maliyetin, Birinci 500 Büyük’te olduğu gibi İkinci 500 Büyük’te de oldukça yüksek olduğu görülüyor. İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu, 2013 yılında faaliyetlerinden elde ettiği 5.4 milyar TL’lik karın yarısından fazlası olan 2.7 milyar TL’sini finansman gideri olarak kaybetti. 

‘Büyükler ödemelerini hızlı yapmalı’ 

Şirketlerin borç/öz kaynak oranı 2013 yılında 24.3 puan artarak yüzde 157.8’e çıktı. 2011 yılında ekonomideki hızlı büyüme ortamında yüzde 144.5 seviyesine yükselen, 2012 yılında ise ekonomideki yavaşlama ile yüzde 133.5 seviyesine inen toplam borçlar/öz kaynak oranı, tıpkı Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda olduğu gibi, 2013 yılında son 10 yılın zirvesini gördü. İSO’dan yapılan açıklamada gelişmiş ülkelerde bu oranın yüzde 70’ler seviyesinde bulunduğu belirtilerek şu ifadelere yer verildi: 

“Geçen yıl yaşanan finansal dalgalanmalar şirketlerin tüm dengelerini olumsuz etkilemiş görünüyor. Özellikle İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun, bu nedenle borçlar ve öz kaynaklar ilişkisini gösteren verilerinde tam bir bozulma olduğu söylenebilir. Şirketlerinin faaliyetlerini sürdürmek için finansman ihtiyaçları oldukça yükseldi. Burada özellikle aktifl erin optimize edilerek ve etkili bir kaynak yapısı yönetimiyle şirketlerin işletme sermayesi ihtiyacının düşürülebileceği söylenebilir. Bu sebeple stratejik ortaklıklar ve duran varlık satışlarının öne çıkabilme olasılığı görülüyor. Bunun yanında özellikle küçük şirketlerin bu sıkıntısının önüne geçebilmek için, tıpkı ABD’de son aylarda yapıldığı gibi büyük şirketlerin, küçük şirketlerin ödemelerini daha hızlı yapmaları noktasında bir önlem alınabilir.” 

Zarar eden şirketler arttı 

İSO’nun açıklamasında, şirketlerin borçlanmalarını ağırlıklı olarak banka kredileriyle yaptığı, bono, tahvil, halka arz, uzun vadeli finansman gibi borçlanma araçlarından yararlanmadıkları, Türkiye Kalkınma Bankası’nın daha işlevsel hale getirilmesi gerektiği vurgulandı. 

2013 yılında İkinci 500 Büyük kapsamındaki kuruluşlarda kar edenlerin sayısı 417’den 377’ye geriledi. Zarar eden kuruluşların sayısı da 83’ten 123’e çıktı. İSO açıklamasında, “2008 ve 2011 yıllarında küresel piyasalarda yaşanan dalgalanmaların yarattığı olağanüstü koşulları saymazsak, son 10 yıldır bu kadar yüksek zarar eden şirket sayısına ilk kez rastlıyoruz” denildi.

İhracatları yüzde 3.7 arttı

İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun ihracatı 2013’te yüzde 3.7 artarak 10 milyar dolar oldu. 2013 yılında Birinci 500 kuruluşun ihracatı yüzde 0.7 düşerek 63.3 milyar dolar olmuştu, Türkiye ihracatı ise yüzde 0.4 gerilemişti. İSO İkinci 500’ün ihracatının toplam satışları içindeki payının 2013 yılında yüzde 25.9 olması da önemli bir gösterge oldu. İkinci 500’ün toplam ihracatının Türkiye ihracatı içindeki payı ise 2012 yılında yüzde 6.4 iken, 2013 yılında yüzde 6.6’ya yükseldi. İkinci 500 şirketleri ihracatta Türkiye ortalamasının ve Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun üzerinde performans gösterdi. İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun ihracattaki göreceli rekabetçiliği orta-uzun vadede ümit verirken, ihracat desteklerinde orta ölçekli firmaların önceliğini de ortaya koydu. İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda satışların maliyetinin net satışlara oranı yüzde 82.6 oldu. Buna bağlı olarak yüzde 17.4 brüt satış karı elde edildi. Bu oranın, Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun brüt satış karlılığının 1.9 puan üzerinde olduğu vurgulanan açıklamada, “İkinci 500 Büyük Kuruluşu’nun FAVÖK/satış hasılatı oranı ise yüzde 9.4 oldu” denildi

Dünya