İstanbul'da neden iskan alınmıyor?

Grafikten de görüleceği üzere 1999'dan 2002'ye kadar olan süreçte ruhsat ve iskan sayıları azalarak başa baş giderken, bu tarihten sonra özellikle ekonomideki yükselişe paralel olarak artarak devam etmiştir.

2002'ye kadar olan azalış sürecinin nedenleri olarak 1999 yılında meydan gelen deprem felaketinin inşaat sektörüne olumsuz etkilerini, sektörle ilgili yeni yasal düzenlemelerin zaman almasını (Yapı Denetim Kanunu, imar planlarının yeniden gözden geçirilmesi, vb), siyasi ve ekonomik kriz ortamını sayabiliriz.

Ancak 2002 yılından itibaren, siyasi ve ekonomik olumlu gelişmelerle birlikte düzenlenen ruhsat ve iskan sayılarında yükseliş yaşanmıştır.

Ruhsat sayıları 2006 yılında 114.254 adet (yapı sayısı) ile zirve yapmış, bu tarihten sonra yaşanmaya başlanan global krize paralel olarak düşüş trendine girmiştir. İskan sayıları ise 2002 yılından günümüze kadar olan süreçte artarak yükseliş trendini devam ettirmektedir.

1999-2008 tarihleri arasında düzenlenen ruhsat ve iskan sayılarının il bazında toplamlarına göre ruhsat toplamında son 7 il; Ardahan, Şırnak, Tunceli, Bayburt, Hakkari, Muş ve Kilis iken iskan toplamında son 7 il; Ardahan, Şırnak, Batman, Kilis, Ağrı, Bingöl ve Iğdır şeklindedir.

1999-2008 Toplam Ruhsat Sayısı Bakımından Son 7 İldeki Durum
Kaynak: TÜİK

1999-2008 Toplam İskan Sayısı Bakımından Son 7 İldeki Durum
Kaynak: TÜİK

1999-2008 tarihleri arasında düzenlenen ruhsat ve iskan sayılarının il bazında toplamlarına göre ruhsat toplamında ilk 7 il; İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Muğla, Kocaeli, Bursa iken iskan toplamında ise ilk 7; İzmir, Ankara, Muğla, Balıkesir, Antalya, Aydın ve İstanbul şeklindedir.

1999-2008 Dönemi Toplam Ruhsat ve İskan Rakamları
Kaynak: TÜİK

Tablodan da görüleceği üzere ruhsat ve iskan sayıları arasında özellikle İstanbul'da inanılmaz bir uçurum bulunmaktadır. İstanbul, alınan toplam ruhsat sayısına göre birinci sırada iken, toplam iskan sayısında yedinci sırada bulunmaktadır.

İstanbul'da ortaya çıkan bu dengesizliğin ana nedeni, ruhsat alınarak başlanılan inşaatlara, bitirildiğinde iskan belgesi alınmamasıdır.

İnşaat ruhsatı alan yapıların tamamının bitirilerek kullanıldığı göz önüne alındığında iskan alınmamasının 3 nedeninin bulunabileceği ortaya çıkmaktadır:
1- İskan belgesi alınma şartları ağırdır.
2- Yapılan yapı ruhsat ve eki mimari projeye aykırı yapılmıştır. İskan belgesi alınması mümkün değildir.
3- İskan alınmayan yapılara herhangi bir yaptırımın ilgili kuruluşlarca (Belediye, Valilik) yapılmamasından iskan belgesi alınmasının zorunlu olmadığı düşünülmektedir.

İstanbul dışındaki diğer illerin ruhsat ve iskan sayıları karşılaştırıldığında birinci madde kendiliğinden geçerli bir neden olmaktan çıkmaktadır. Çünkü ruhsat ve iskan belgesi alma koşulları hemen hemen tüm belediyeler için aynıdır.

İkinci madde için yapılması gerekenler İmar Kanunu'nda da açıkça ifade edilmiştir. İlgili idarelerce, inşaat mühürlenecek, para cezası ve yıkım kararı alınacak, kaçak yapıyı yapan ve yaptıranlar hakkında Türk Ceza Kanunu'na göre suç duyurusunda bulunulacak ve yapı hiçbir şekilde elektrik, su ve kanalizasyon hizmetlerinden ve tesislerinden faydalandırılmayacaktır. Burada esas olan ilgili idarelerin özellikle belediyelerin yasa maddelerini uygulamada göstereceği irade ve kararlılıktır.

Üçüncü madde için ise İmar Kanunu'nun aşağıdaki maddelerinin iyi bilinmesi gerekmektedir:
- Kanuna göre her türlü inşai faaliyet için inşaat ruhsatı alınması, inşaata ruhsat tarihinden itibaren 2 yıl içinde başlanması ve 5 yıl içinde de bitirilmesi gerekmektedir. Bu süre içerisinde bitirilmeyen ve yeniden ruhsat alınmayan inşaatların veya bitirildiği halde iskan belgesi alınmayan yapıların inşaat ruhsatları hükümsüzdür. (3194 Sayılı Kanun, Madde:21-29)
- İnşaatı bitmiş yapıların ise kullanılabilmeleri için iskan belgelerini almaları zorunludur. (3194 Sayılı Kanun, Madde:30)
- İskan belgeleri verilmeyen veya alınmayan yapılar, iskan belgelerini alana kadar elektrik, su ve kanalizasyon hizmetlerinden ve tesislerinden faydalandırılmazlar. (3194 Sayılı Kanun, Madde:31)

Kanun maddelerinden de görüleceği üzere iskan belgesini almayan bir yapı ruhsat ve mimari projesine uygun da yapılsa 5 yıl sonra ruhsatsız ve gayri yasal duruma düşmektedir.

Belediyelerin yapması gereken, tüm bu yasa maddelerini kararlılıkla uygulayarak en azından ruhsat alınarak başlanılan tüm inşaatların mevzuata uygun yapılarak bitirilmesini ve iskan belgelerinin alınmasını sağlamaktır.

GazeteParc