KEY ödemeleri sonbahara kaldı, en yüksek tutar bin 200 YTL olacak
Nemanın ardından gözlerin çevrildiği Konut Edindirme Yardımı (KEY) ödemeleri, hesap sahiplerini hayal kırıklığına uğratacak.
1987 ile 1995 arasında yapılan kesintiler dolayısıyla geri ödenecek en yüksek tutar 1.200 YTL'de kalacak. Oysa nemada rakam 5.000 yeni liraya kadar çıkmıştı. Hesapların tutulduğu tasfiye halindeki Emlak Bankası'nın Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Sayın, aradaki farkın sebebini, KEY hesaplarının bankaya yatırıldığı dönemde, özellikle 6 ay vadeli mevduata uygulanan faizin düşüklüğü ile açıklıyor. KEY'in nema ödemeleri ile karıştırılmaması gerektiğine dikkat çeken Sayın, büyük miktar beklentisine girilmemesi tavsiyesinde bulunuyor. Basında çıkan haberler sonrasında vatandaşın genel müdürlüğe akın ettiğini aktaran Sayın, "Telaffuz edilen yüksek rakamlar sebebiyle Emlak Bankası'na hastanede tedavi olanlar, tedavi giderlerini karşılamak için bile geliyorlar. Alacağı parayı taşımak için yanlarında poşet bile getiriyorlar." diyor. Ziraat Bankası aracılığıyla yapılacak ödemelerin 2008 sonbaharını bulması bekleniyor. KEY hesabında toplam 395 milyon YTL bulunuyor. Faiziyle birlikte paranın 1,2 milyar YTL'ye çıkacağı tahmin ediliyor. Benzer bir düzenleme olan zorunlu tasarruf kesintilerinin geri ödemelerindeki toplam rakam ise 14,5 milyar YTL'yi bulmuştu.
Hükümet, 'tasarrufu teşvik fonu'nun (nema) ardından konut kesintilerinin ödenebilmesi için de harekete geçti. 1 Ocak 1987'de yürürlüğe giren 3320 sayılı kanun uyarınca, 31 Aralık 1995'e kadar, işverenler, istihdam ettikleri kişiler için KEY hesabına para yatırmıştı. Konut edindirme fonu hesabına yapılan işveren kesintileri, 1 Ocak 1996'dan itibaren sıfırlandı. 3 bin 500 lira ile başlayan kişi başına kesinti en son 80 bin liraya kadar yükseldi. Sisteme eksiksiz katılan kişilerin hesabındaki anapara ise 6 milyon 156 lirayı buldu. Kişi başına ödenecek tutar, kişinin ne kadar süre sistemde kaldığı ve ödeme tarihinde şirketin net aktiflerinin değerine bağlı olarak değişiyor. Emlak Bankası, KEY hesaplarının bankaya yatırıldığı dönemde, özellikle 6 ay vadeli mevduata düşük faiz uyguladığı için, hak sahipleri önemli bir faiz geliri alamayacak. Ancak Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'nın (EGYO) net aktif değerindeki artışa bağlı olarak, hak sahiplerinin nema geliri artabilecek.
Müracaat için ek süre verildi
Fakat ödemelerle ilgili çeşitli sıkıntılar bu lunuyor. Bunların en başında yer alan ise, tam listenin bir türlü oluşturulamayışı. Sisteme dahil olan kimselerin isimleri ile ne kadar KEY kesintisi yapıldığının tespiti için kurumların ellerindeki listeyi Emlak Bankası'na göndermesi gerekiyor. Bunun için tanınan süre 30 Kasım'dan itibaren 3 ay uzatıldı ve Şubat 2008'e ertelendi. Bir kez daha ek süre tanınmaz ise hak sahipleri mayıstan itibaren listeye çıkarılacak. Kalan kısa süreye rağmen halen ödeme yapılacak kişi sayısı netleşmiş değil. Şu ana kadar bankaya gelen verilere göre 8 milyon civarında kişi KEY kapsamında görünüyor. Rakamı yüksek bulan Zeki Sayın, birçok kişinin iş değiştirdiği için farklı sicil numaraları ile kayıtlı olduğunu belirtiyor.
Ödeme hazırlıklarının ağır-aksak işlemesine, bilgi istenen kurumlar ile yaşanan sıkıntılar gerekçe gösteriliyor. Tasfiye halindeki Emlak Bankası'nın Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Sayın, işçiler için SSK, memurlar için defterdarlıklardan istenen belgelerin 'düzensiz' bir şekilde gelmesinden dert yanıyor. Zeki Sayın, toplam 9 yıl yapılan kesintiler için bu kurumların ellerindeki evrakları bir çuvala doldurup gönderdiklerini ifade ederken, "Oysa kayıt için bir düzenleme yapıldı, bir format oluşturuldu. Kurumların belgeleri bu formatta doldurup bize göndermesi gerekiyor. Bizim çuvalla gelen evrakı incelememiz mümkün değil. O yüzden çuvalları olduğu gibi geri gönderiyoruz." siteminde bulunuyor. Aynı yanlışın yapılmaya devam edildiğini kaydeden Sayın'a göre bu yüzden ödeme için Bakanlar Kurulu'ndan yeni bir ek süre istenilmesi kaçınılmaz olacak.
KEY ödemeleri, Ziraat Bankası şubeleri aracılığıyla veya talep edilmesi halinde ödemelerde yardımı yatıran kurum/kuruluş/saymanlık personeline toplu olarak kurumları aracılığıyla yapılabilecek. Resmi Gazete'de ve internet adreslerinde ilan edilen listede yer almayanlar, ancak bu aşamada, 3 ay içinde KEY hesaplarını tahakkuk ettirmek ve ilgili bankaya devretmekle yükümlü olan kurum ve kuruluşlara başvuracak. Bu süre sonunda yapılacak başvurular dikkate alınmayacak. İlan tarihinden itibaren 5 yıl içinde talep edilmeyen alacaklar, Hazine'ye irat kaydedilecek.
(Zaman)
