Kira artışına üretici enflasyonu sınırı!
Posta Gazetesi köşe yazarı olan Bilal Emin Turan, bugünkü yazısında konut kiralarındaki fiyat artışıyla ilgili açıklamalarda bulundu. Kira fiyatlarındaki artış ev sahibine göre değil, üretici enflasyonuna göre belirlenecek.
20 milyon kişi ya kiralık evlerde yaşıyor ya da işyeri için mülk sahibine kira ödüyor. Kira, hem vatandaş için hem de esnaf ve işletmeler için önemli bir gider. Her yıl yenilenen kiranın ne kadar artacağı ise hep kafaları karıştırıyor. Ancak bunun yasal bir sınırı var ve bu sınır 1 Temmuz 2012’de çıkan yeni Borçlar Kanunu ile belirlenmiş durumda.
SADECE ÜFE'YE BAKILIYOR
Taraflar anlaşsa da zam bu sınırı aşamaz. Borçlar Kanunu’nun 344’üncü maddesinde konut için kira artışının, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı Üretici Fiyat Endeksi’ne (ÜFE) göre yapılacağı belirtiliyor. ÜFE, her ay açıklanan enflasyonla karıştırılmamalı. En çok yanlış bu konuda yapılıyor. ‘ÜFE ve TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ortalaması alınacak’ diyene aldırmayın.
12 AYLIK ORTALAMA OLMALI
TÜİK, Temmuz ayı ÜFE’sini açıkladı. Böylece mülk sahibi ve kiracıyı ilgilendiren zam oranı da netleşti. ÜFE’ye bakarken aylık değil, 12 aylık ortalama oranlara bakılacak. Çünkü yasada kira artışının bir önceki yılın ÜFE’sini geçemeyeceği yazsa da Yargıtay Hukuk Dairesinin aldığı kararda artışın son 12 aylık ÜFE ortalamasına göre yapılabileceği belirlendi.
BU YIL ARALIKSIZ YÜKSELİYOR
TÜİK’in açıklamasına göre; 12 aylık ÜFE ortalaması yüzde 10.94. Yılbaşından sonra ciddi bir artış oldu. Ocak’ta yüzde 4.96 olan bu oran Haziran’da yüzde 9.98’e çıkmıştı. Son veriye göre; mülk sahibi bu ay kira yenileyecekse en fazla yüzde 10.94’lük bir zam yapabilecek. 1000 liralık kirada, bu 110 lira demek. Kira Ocak’ta yenilenseydi 50 lira artış olacaktı.
DAVA AÇAN KAZANIR!
Kiracının itirazına rağmen ev sahibi, ÜFE’nin 12 aylık ortalamasını aşan bir zam yaparsa veya sözleşmeye bu oranın üzerinde bir artış yazarsa itiraz edip dava açılabilir. ÜFE’ye göre artış kuralının tek istisnası kiracının aynı mülkte 5 yıl ve daha uzun süre oturması durumunda mümkün. Amaç, mülk sahibinin kirayı piyasa şartlarına çekmesini sağlamak.
İŞYERİ İÇİN 3 YIL VAR
Borçlar Kanunu’ndaki kira artış maddesinin uygulanması işyerleri için 2020 yılma ertelendi. Bu durumda, mülk sahibi ile kiracı esnaf veya şirket uzlaşarak bir kira artış oranı belirleyecek. Yani ÜFE’ye göre artış, işyerleri için şimdilik geçerli değil. Kirayı piyasa belirliyor. Sözleşme, döviz (dolar, euro) olarak belirlenmişse 5 yıl geçmeden kira değiştirilemiyor.
Posta
