Kumkapı Balık Hali'nin Gürpınar'a taşınması çözüm değil

İstanbul Üniversitesi (İÜ) Su Ürünleri Fakültesi Yetiştiricilik Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Metin Timur, Kumkapı Balık Hali'nin Gürpınar'a taşınmasının çözüm olmadığını, ileride orasının da yetersiz kalacağını belirtti.

Timur, AA muhabirine yaptığı açıklamada, hal ile ilgili bir çalışma yaptığını dile getirerek, bunun da İstanbul Ticaret Odası tarafından "İstanbul Balık Hali'nin Pazarlama ve Satış Durumu" adıyla kitaplaştırıldığını söyledi.

Çalışmanın, halin tarihçesi, gelişimi ve bugünkü durumu gibi konuları kapsadığını belirten Timur, bugünkü anlamda ilk balık halinin 1920'li yıllarda Mısır Çarşısı civarında kurulduğunu, ancak iş hacminin artması ve çevrede yol genişletme çalışmalarının yapılması sonucu halin 1965 yılında Azapkapı'ya taşındığını anlattı.

Timur, zamanla buradaki alan ve yerleşim ünitelerinin yetersiz kalması üzerine 1983 yılında Kumkapı'ya taşınan halin, burada halen İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı olarak hizmet vermeye devam ettiğini anlatarak, 4 bin 800 metrekare kapalı mezat alanı bulunan üç kazıklı iskeleye sahip halde 190 kişinin vardiyalı 7 gün 24 saat esasına göre görev yaptığını kaydetti.

Halin gayri safi yurt içi hasılaya katkısının 2007 yılında 145 milyar dolar olduğunu belirten Timur, buradan elde edilen gelirin de gayri safi milli hasıladaki payının yüzde 22 olduğunu dile getirdi.

-HAL'İN TAŞINMASI-
Metin Timur, halin kuruluşundan bu yana geçen çeyrek asırlık süreçte yüzölçümü, mezat yerinin büyüklüğü, iskele olanakları ve diğer fiziki imkanları bakımından hem nüfus artışının, hem de gelişen teknolojinin beklentilerine cevap veremez hale geldiğini savundu.

Halde, pazarlanan balığın uluslararası taşımacılık standartlarına uygun, soğuk zincir içerisinde akıcı olmayan şehir trafiğinde tüketiciye zamanında ulaştırılmasının çözülmesi gereken sorunların başında geldiğini vurgulayan Timur,
şöyle devam etti:

"Günümüzde AB standartlarına uygun planlanan balık hallerinin fiziki kapasiteleri ve iş gücü potansiyelleri, bulunduğu yörenin nüfusu, coğrafi konumu, deniz, hava ve kara ulaşımına imkan sağlaması, ülke genelinde hale giren ve halden çıkan balık miktarı dikkate alınarak projelendirilmektedir. Ülkemizde ise bu tip projeler için il imar sınırları içerisinde inkişaf sahalarında koşullara uygun yerlerin önceden yer tahsisi yapılmadığından mevcut boş alanlarda en uygununun tahsisi yoluna gidilmektedir."

Timur, yapılan tespitlerde hal yerinin bugün itibariyle şehrin içerisinde kaldığını, çevreye ve genişlemeye uyum sağlayamayacak bir konuma geldiğini dile getirerek, geçtiğimiz günlerde Beylikdüzü'ne bağlı Gürpınar Mahallesine inşa edilecek balık halinin planlarının İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinde oy birliğiyle onaylandığını anımsattı.

Metin Timur, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu tespitler doğrultusunda İstanbul Balık Hali'nin yeniden başka bir yere taşınmasının sorunu kökten çözecek bir yol olduğunu düşünmüyorum. Çünkü Marmara Denizi kıyılarında uygun büyüklükte bulunabilecek yeni bir yerleşim yeri 10-15 yıl sonra bize bugünkü tabloyu yeniden yaşatacaktır. Dolayısıyla Kumkapı Balık Hali'nin Gürpınar'a taşınması çözüm değil, ileride orası da yetersiz kalacak. Bu nedenle Anadolu ve Avrupa yakasında ayrı ayrı iki balık halinin kurulması ve iki hal arasında ulaşımın deniz yoluyla yapılması halinde İstanbul'un uzun vadeli gereksinimleri karşılanabilir. Böylece avlanan ürünün hallere boşaltılması daha kolay olacak ve ürünün şehir içi dağılımı da daha sağlıklı yürütülebilecek."

-BALIKLARIN BARKODLANMASI-
Çalışmada AB standartlarına uyum konusunda da birtakım öneriler getirildiğini anlatan Timur, "Balıkların ambalaj kutularının üzerinde barkod olmalı. Bu barkodda ürünün cinsi, sınıfı, miktarı, geldiği yer, tarihi, depolama sıcaklığı, besin değeri gibi bilgiler yer almalı" diye konuştu.

Timur, balığın hale geldikten sonra "el değmeden" mezat salonuna gitmesi gerektiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Mezat işlemleri AB standartlarına uyumlu ülkelerde elektronik izleme panosuyla yapılıyor ve komisyoncular bunu mezat yerinde kendilerine ayrılan yerlerden izliyor. Bizdeki gibi balıklar getirilip ortaya serilip komisyoncular balıkları bakarak seçmiyor. Tablodaki bilgilere göre seçiyor. Çünkü balık stardart hale getirilmiş. Bizde bu yok, bizde karışık."

-"HALE 'BALIK BORSASI' DENSİN"-
Metin Timur, "balık hali" terimine karşı olduğunu belirterek, "Hal, semtlere kurulan pazar yerleri gibi değil. Halde alan ve satan bir araya geliyor, aracı yok. Halbuki burada bir aracı var, belediye. Bunun için hale 'Balık
Borsası' densin. Çünkü balıklar buraya getiriliyor, belediye tarafından kontrol ediliyor, türleri ve miktarları tayin ediliyor, ondan sonra pazarlanıyor. Bu pazarlıkta kim ne kadar para veriyorsa, o mal onun üzerinde kalıyor. Alıcı, malını TIR'larla çekiyor ve ondan perakendecilere doğru bir sirkülasyon oluyor" şeklinde konuştu.
AA