Mersin, dönüşüp kendini yenileyebilir mi?
Mersin ne turizm kenti olabilmiştir ne de sanayileşmenin getirdiği göçü doğru yönetip düzgün bir kentleşme yaratılabilmiştir
Mersinliler kendini Akdeniz'in talihsiz kentlerinden birinde yaşıyor olarak görür. Çünkü, tüm turistik potansiyeline rağmen ne turizm kenti olabilmiştir ne de sanayileşmenin getirdiği göçü doğru yönetip düzgün bir kentleşme yaratılabilmiştir. Kentin sahillerini yok eden 110 bin yazlık, bugün sadece yılın 15-20 günü kullanılıyor. Kent merkezinde yenilenmesi gereken konutlar da 150 bini bulmuş durumda. Adana gibi yeni bir şehir kurmaya çalışan Mersin, şimdi kuzeyde lüks bir yaşam merkezi kurmaya çalışıyor
Mersin tam da turizm kenti olacakken, bir sanayi ve ticaret merkezine ulaşmış bir coğrafyadır. İşte bu yüzden kendini hep Antalya ile kıyaslar: "Antalya'ya verilen turizm teşvikleri, Mersin'e verilmiş olsaydı, neler neler oldurdu." Hemen her Mersinli'den bunu duyabilirsiniz. Sersenişlerinde kısmen de haklıdırlar. Bugün, Mersin Sanayici ve İşadamları Derneği Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Mustafa Güler'in deyişiyle Erdemli-Silifke arasındaki sahillerin yağmalanması işte bu tip bir politikasızlığın ya da o dönemde uygulanan politikaların yanlış uygulanmasından kaynaklanıyor. Şu anda oradaki yazlıkların çok önemli bir kısmı boş duruyor. Oysa ki turizmde değerlendirebilmiş olsaydı...
110 bin yazlık, 20 gün kullanılıyor
Güler'in tespitlerine göre, turizmdeki politikasızlığın yanı sıra, şehrin bugün yapılaşmada sergilediği kaosta 1. Özal Hükümeti döneminde uygulamaya konulan konut kredilerinin Mersin'deki yerel yönetimler tarafından yanlış algılanmasının büyük yeri var. 1983-1995 arasında konut sektöründeki büyük canlanmaya yerel yönetimler ayak uyduramayınca imarsız yapılaşma, plansız şehirleşme ile atbaşı yürüdü. Güler, bu başıboş yapının Mersin'de ortaya koyduğu tabloyu ise şu cümlelerle ortaya koyuyor: "Bugün Mersin-Silifke arasında 75 kilometrelika bir alanda birinci sınıf tarım arazileri konut alanına dönüştürülürken her bölgede yapanın keyfine ve zevkine uygun çirkin yazlık yapılarla doldu. Sayıları 110 bin civarında olan bu yazlık konutların 80 bini Mersin hinterlandında yer alan çevre illerin zenginlerinin azlıklarıdır.
Bu konutlar yılda en çok 15-20 gün kullanılır. Mersin sahillerini yok eden bu konutların turizme kazandırılması çalışmaları yapıldıysa da sonuç alınamadı.
Batı İçel Sahil Bandı Turizm Master Planı olmasına rağmen, bina yoğunluğuna ve kat sayısı dikkate alınmadan ruhsat verildi. Ancak, bizim tarafımızdan yürütülen çalışmalar sonucunda belediye meclisinden ikinci konut yapımı engellendi ve arta kalan alanların turizm tesis alanlarına dönüşmesi sağlandı.
Dönüşmesi gereken 150 bin konut
Mersin için yapılaşmada ortaya konulacak bir diğer kara tablo da şehir içindeki tam anlamıyla çarpık yapılaşma. Güler'e göre, Eski Mersin merkezinde yer alan İhsaniye, Nusratiye, Mahmudiye, Barış, Çankaya, Camişerif, Üçocak, Bahçe, Kiremithane ve Turgutreis gibi mahallelerde barınak bile denemeyecek kadar konutlara rastlanıyor.
İşte bu yüzden her ne kadar kentte konut fazlası olduğu iddia edilse de bu bölgelerin kentsel dönüşüm gerekliliği nedeniyle Güler'e göre tam da bir konut açığından söz etmek olası. Güler, Kültür ve Kiremithane mahallelerinin küçük bir kısmı hariç, Eski Mersin'deki bu mahallelerin yanı sıra tam 25 mahallenin tamamının yeniden planlanarak kentsel dönüşümle yeniden inşa edilmesi gerektiğini söylüyor.
Güler'in tespitlerine göre, yeniden inşa edilmesi gereken bölgeler arasında Toroslar Belediyesi sınırları içindeki kalan Halkkent, Güneykent, Korukent ve Akbelen gibi toplu konut olarak inşa edilen bölgeler dışındaki bütün mahallelerin yanı sıra Eski Mezitli, Eski Kuyuluk, Eski Davultepe ve Eski Tece de yer alıyor. Yeniden yapılaşma yapılması gereken alanlar bununla sınırlı değil. Yenişehir'de Çiftlik, Eğriçam ve Kocavilayet mahalleleri de dahil edildiğinde yapı stokundaki niteliği değiştirecek yaklaşık 150 bin yeni konuta ihtiyaç duyulduğu kendiliğinden ortaya çıkıyor.
Yeni konut ihtiyacı 150 binin üzerinde
Bunlar sadece dönüşüm nedeniyle ortaya çıkan konut ihtiyacı. Oysa ki, Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği tarafından yapılan bir araştırmaya göre Mersin'de 2007-2015 yılları arasında 147 bin yeni konuta ihtiyaç var. Ancak, Güler, sayının bunun çok üzerinde olduğunu, hinterlandında yer alan 30 ile doğrudan etkileşim içinde olması ve tam da bu nedenle gelecekte de göç alacak olması nedeniyle açıklıyor.
KUZEY AVRUPALININ MERSİN İLGİSİ
Konut ihtiyacını artıracak bir diğer neden de sınır dışından. Güler, artık Alanya'nın doygunluk noktasında olduğunu ve başta kuzey Avrupalılar olmak üzere Avrupalıların konut ihtiyacını da kalitesini de artıracağını söylüyor. Şu anda 2 bin civarında konut yabancılara satılmış durumda.
Ama, tablo bu denli de kara değil. Şehirde kuşkusuz iyi şeyler de oluyor. Mesela, tıpkı Adana gibi Mersin de kuzeye doğru taşınıyor. İşte bu alanda çok daha düzenli yapılaşmalar ortaya çıkıyor.
Fiyatlar ne zaman yükselir?
Güler'in tespitlerine göre, şehrin kuzeyindeki yeni yerleşim kaliteyi de yukarı çekmiş durumda. Güler, Mersin'de şu anda inşaat kalitesinin Türkiye ortalamasının çok üzerinde olduğunu söylüyor, ancak hemen ardından da fiyatlandırmada yaşanan soruna dikkat çekiyor: Buna rağmen Mersin'de konut fiyatları hak ettiği yere asla gelemedi. 2000'li yılların başında daha önce yazlık konutların inşa edildiği Mezitli, Davultepe ve Tece'deki konutlarda yaz kış kullanılmaya başlanması 2001 krizi ile birleşince ikinci elde konutları bollaştırdı ve ucuzlattı. Bu ucuzluk Mersin'de konut fiyatlarına dip yaptırdı. Fiyatlar kısmen yükselmesine rağmen olması gereken seviyeye gelemedi. Şu anda konut fiyatları, olmaları gereken seviyenin çok altında seyretmekte."
