Miras hukukunda tenkis! 20-09-2013

Miras hukukunda tenkis davaları ölüme bağlı bir tasarrufun iptali için açılabiliyor. Saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar, miras bırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarruflarının tenkisini dava etme hakkına sahip olabiliyorlar...

Miras hukukunda tenkis!

Miras hukukunda tenkis davaları ölüme bağlı bir tasarrufun iptali için açılabiliyor. Ancak bu davaya konu olacak sebeplerin şöyle olması gerekiyor:

- Tasarruf miras bırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapılmışsa,

- Tasarruf yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmışsa,

- Tasarrufun içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler hukuka veya ahlaka aykırı ise,

- Tasarruf kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmışsa miras hukukunda tenkis davası açma hakkı bulunuyor.

Miras hukukunda tenkis davası...

Saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar, miras bırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarruflarının tenkisini dava etme hakkına sahip olabiliyorlar. Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl içerisinde oluyor.

Ölüm tarihi itibariyle miras değerinin tespiti yapılıyor. Davacının saklı pay miktarı net miras miktarı üzerinden veraset belgesindeki paya göre hesaplanıyor. Davacının saklı payına müdahale ortaya çıkarsa tenkise konu malın değerinde azalma gelmeden bölünmesinin imar yönünden mümkün olup olmadığı araştırılıyor. Tenkise konu mal bölünebiliyorsa, bu kısımların bağımsız bölümler halinde taraflar adına tesciline karar veriliyor.

Tenkis konusu malın bölünmesi mümkün değilse, davalıya TMK. 564. Maddesindeki tercih hakkı kullandırılıyor. Bu tercih sırasında davalı dilerse parayı seçebiliyor. Bu durumda tasarruf edilebilir (tasarruf nisabının) değerini davacıdan alarak, malı davacıya bırakmış oluyor. Davalı dilerse malı da seçebiliyor. Bu durumda da mal davalıda bırakılarak, davalı davacıya saklı paya el atılan “tenkisi gereken” miktarı ödüyor. Bu takdirde, yeniden keşif yapılarak tenkis konusu malın karar günündeki değeri tespit ediliyor ve ortaya çıkan miktar sabit tenkis oranı ile çarpılarak saklı paya el atılan, tenkis edilecek bedel veya tasarruf edilebilir miktarlar bulunuyor. Miras hukukunda tenkis davasında önemli olan iki tarih değeri, ölüm tarihi değeri ile, tercih hakkının kullanıldığı tarihteki değerler oluyor.

Saklı pay sahibi mirasçılara ölüme bağlı tasarrufla yapılan ve tasarruf edilebilir kısmı aşan kazandırmaların onların saklı paylarını aşan kısmı orantılı olarak tenkise tabi oluyor. Tenkise tabi birden fazla ölüme bağlı tasarrufun bulunması halinde ise saklı pay sahibi mirasçıya yapılan kazandırmanın saklı payı aşan kısmı ile saklı pay sahibi olmayan kimselere yapılan kazandırmalar orantılı olarak tenkis ediliyor.