Mustafa Balcı: Kentsel dönüşüm rant odaklı projelere indirgeniyor!

İnşaat mühendisi Murat Yılmaz, İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Antalya Şubesi konferans salonunda kentsel dönüşüm konulu bir sunum gerçekleştirdi. Sunum öncesi açılış konuşmasını yapan İMO Antalya Şube Başkanı Mustafa Balcı, kentsel dönüşümün rant odaklı değil, insan odaklı yapılması gerektiğini söyledi.

“DEPREMLER AFET OLARAK YAŞANIYOR”

17 Ağustos 1999 tarihindeki Gölcük merkezli deprem ile birlikte 12 Kasım’da yaşanan Düzce depreminde can ve mal kayıplarının yaşandığına dikkat çeken Balcı, “Binlerce vatandaşımızın kaybı ile birlikte ülke ekonomimiz de 16 milyar dolar gibi büyük bir mali yükle karşı karşıya kalmıştır. Bir doğa olayı olarak kalması gereken depremler ne yazık ki çok büyük acıların yaşandığı, büyük mali külfetlerin ortaya çıktığı bir afet olarak yaşanmaktadır” dedi.

“7 MİLYON YAPININ GÜVENLİ OLMADIĞI ORTAYA ÇIKTI”

2011 yılı Ekim ve Kasım aylarında yaşanan Van depremlerinden sonra, mevcut 20 milyon yapı stoğunun 3’te 1’ini oluşturan yaklaşık 7 milyon yapının güvenli olmadığının ortaya çıktığını hatırlatan Balcı, bundan dolayı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi” hakkındaki 6306 sayılı kanunun çıkarıldığını söyledi.

“DÖNÜŞÜMÜN MERKEZİNDE İNSAN OLMALI”

Kentsel dönüşüm için tek sorunun sadece yüksek risk taşıyan yerleşim alanları olmadığına dikkat çeken Balcı, “Standardı düşük ve niteliksiz yapılar da kentsel dönüşüm ve yenileme yerleri olarak görülmelidir. Dönüşümün merkezinde mutlaka insan olmalıdır. Ulaştırma ve alt yapı ile birlikte değerlendirilmelidir. Projeler rant elde etmek amacıyla değil, can güvenliği ve yaşam düzeyinin yükseltilmesi için üretilmelidir. Kentsel dönüşüm konusu, yeni bir imar planı yapılması anlamına indirgenmemelidir. Var olan yapı stoğunun ve kent belleğinin, kent kimliği ile birlikte korunarak, kentin çağdaş ihtiyaçlarına uygun olarak dönüştürülüp, canlandırılması ve iyileştirilmesi anlamına gelmelidir” dedi.

“RANT ODAKLI PROJELERE İNDİRGENDİ”

Gelinen noktada kentsel dönüşümün yeni bir imar faaliyetine dönüşme eğilimi gösterdiğini söyleyen Balcı, “Kentsel dönüşüm yık – yap eğilimli ve gayrimenkul piyasasının talepleri doğrultusunda rant odaklı projelere indirgenmiştir. Bu uygulamalar da beraberinde konut alanlarının küçülmesi ve konut sayısının artması ile oluşacak yoğunluk nedeniyle fiziksel eşiklerin aşılmasını tetikleyecektir. Artan nüfus ve fiziki yoğunluklardan dolayı kent sıcaklıklarının artması ve eko sistemin de bozulması kaçınılmaz olacaktır” diye konuştu.

“KENTSEL DEĞİL RANTSAL DÖNÜŞÜM OLUR”

“Mühendislik, mimarlık ve şehir plancılığı disiplinlerinin, teknik, bilimsel ve yasal gereklilikleri ile teknik ilkelerini görmezden gelerek kentsel dönüşüm olmaz” diyen Balcı, “Olursa da adı kentsel dönüşüm değil, rantsal dönüşüm olur” dedi.

"RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPILIYOR"

Kentsel dönüşümün, mevcut yapı stoklarının olası depremlere karşı risk değerlerinin belirlenmesi, depremde yıkılması olasılıklarının da içine katılarak riskli zeminin ve yapıların dışına çıkılarak yerine zemin yapısına uygun nitelikli yapılar yapılması olduğunu bildiren inşaat mühendisi Murat Yılmaz ise, olası depremlerde yaşanabilecek can ve mal kaybının en aza indirilmesi için yapılan kamusal çalışmalardan biri olduğunu söyledi.

"DEPREMLER VE NİTELİKSİZ YAPILAR DÖNÜŞÜMÜ GEREKLİ HALE GETİRDİ"

1999 yılı ve sonrasında yaşanan depremler, deprem riski taşıyan alanlardaki yerleşim, mühendislik hizmeti olmadan veya yeterli denetim yapılmadan üretilen yapılar, düşük standartlarda ve niteliksiz yapı stoğu, şehir planlamasından uzak yapılaşma, kentsel donatı alanlarının plansız oluşması ve genel alt yapı sorunları nedeniyle kentsel dönüşüme ihtiyaç duyulduğunu belirten Yılmaz, bunun için 2012 yılında 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi hakkındaki kanunun yayınlandığını hatırlattı. Kanunun amacının afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve standartlara uygun, sağlıklı, güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasların belirlenmesi olduğunu ifade eden Yılmaz, uygulama yönetmeliğiyle de riskli yapılar ile riskli alan ve rezerv yapı alanlarının tespitinin, yıktırılarak dönüştürmeye tabi tutulacak taşınmazların değer tespitinin, yapılacak yardımların ve yeniden yapılacak yapılara ilişkin usul ve esasların belirlendiğini kaydetti.

"METRUK BİNALAR RİSKLİ YAPI TESPİTİNE KONU EDİLEMİYOR"

Kentsel dönüşüm için öncelikli olarak riskli yapıların tespitinin sağlandığını dile getiren Yılmaz, bundan sonra itiraz, yıkım veya güçlendirme, anlaşma ve yeniden yapım süreçlerinin yaşandığını belirtti. Ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmi ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapıların riskli yapı olduğunu dile getiren Yılmaz, insanların kullandığı, hayvanların veya eşyaların korunmasına yarayan yapılarda riskli yapı tespitinin yapılabildiğini bildirdi. Yılmaz, inşaat halindeki ikamet edilmeyen yapılar ile metruk olması veya bir kısmının yıkılması sebepleriyle yapı bütünlüğü bozulmuş yapıların riskli yapı tespitine konu edilemediğine de dikkat çekti.

"APARTMANDAN BİR MALİK TESPİT İÇİN BAŞVURABİLİYOR"

Apartman dairesindeki bir malikin yada müstakil gecekondudaki bir kişinin risk tespiti için başvuruda bulunabileceğini belirterek Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar hükümleri kapsamında yapılacak çalışmalara göre tespitin yapıldığını ifade eden Yılmaz, binadan bilgi toplanarak, modelleme ile analiz yapılarak ve sonuçlar değerlendirilerek raporun hazırlandığını bildirdi.

"SUİSTİMALLER BAŞVURUDA İSTENEN BELGE SAYISINI ARTTIRDI"

Kentsel dönüşümün zaman zaman suistimallere konu edilebildiğine işaret eden Yılmaz, suistimallerin önüne geçebilmek için başvuru belge sayısının arttırıldığına dikkat çekerek, önceden istenen kimlik fotokopisi ile tapu kayıt suretine emlak beyanı, numarataj belgesi, elektrik, su, doğalgaz, sabit telefon faturası ve aplikasyon krokisinin de eklendiğini söyledi.

"RİSKLİ YAPI İLANINDAN SONRA GERİ DÖNÜŞ YOK"

Yapılan kentsel dönüşüm başvurusundan sonra gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde riskli olarak ilan edilen yapının hak sahiplerine tebliğinden itibaren 60 gün içerisinde yıkılması gerektiğini söyleyen Yılmaz, 15 gün içinde itiraz hakkının bulunduğunu ifade etti. Ortaya çıkan sorunlar veya anlaşma sağlanabilecek olması durumunda yıkım için 30 gün ek süre verilebildiğini bildiren Yılmaz, bir yapı riskli olarak ilan edildikten sonra artık geri dönüşün mümkün olmadığını söyledi.

"ENGELLEYENE SUÇ DUYURUSU"

Riskli yapı tespiti, tahliyesi, yıktırma iş ve işlemlerini engelleyenler hakkında tutanak tutularak suç duyurusunda bulunulduğunu bildiren Yılmaz, riskli olduğuna karar verilen binanın güçlendirilebildiğini, yerine yenisinin yapılabildiğini, arsanın boş bırakılabildiğini veya payların satışına karar verilebildiğini kaydetti. Yılmaz, uygulamada üçte iki çoğunluğun kararına uyulduğuna da dikkat çekti.

"ANTALYA'DA 810 TL KİRA YARDIMI YAPILIYOR"

Son olarak kentsel dönüşüm yardımlarından da bahseden Yılmaz, anlaşma ile tahliye edilen ve yıkılan uygulama alanındaki yapıların maliklerine tahliye tarihinden itibaren 18 ay kira yardımı yapıldığını bildirdi. Riskli alan ilan edilen yerlerde bu sürenin 36 aya kadar çıkabildiğini ifade eden Yılmaz, iller arasında farklılık gösteren kira yardımının Antalya için bu yıl aylık 810 Türk Lirası olduğunu söyledi. Yıkılan binada son 1 yıldır ikamet eden kiracılara 2 kira bedeli taşınma yardımının söz konusu olduğunu da dile getiren Yılmaz, hak sahibinin de 5 kira bedeli taşınma yardımı alabildiğini açıkladı.

"BAĞIMSIZ BÖLÜM BAŞINA 125 BİN LİRA KREDİ DESTEĞİ"

Kira yardımının yanı sıra kredi desteğinin de bulunduğunu açıklayan Yılmaz, yıkılan her bir bağımsız bölüm için 10 yıl vadeli, 2 yıl ana para geri ödemesiz 125 bin lira olan bu krediye tahliye tarihinden itibaren bir yıl içinde başvurulması gerektiğini söyledi. Yılmaz, inşaat aşamasına göre peyder pey alınan kredinin, en fazla 5 bağımsız bölüm için alınabildiğini kaydetti.

"MUAFİYETLER VAR"

Muafiyetlerin söz konusu olduğuna da işaret eden Yılmaz, kentsel dönüşüme girenlerin noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti, kullandırılan krediler sebebiyle banka ve sigorta muameleleri vergilerinden muaf tutulduklarını belirtti.

Antalya Son Haber

Haber Antalya Körfez'de şu şekilde yer aldı

İNŞAAT Mühendisleri Odası (İMO) Konferans Salonu'nda İnşaat Mühendisi Murat Yılmaz'ın sunumuyla "Kentsel Dönüşüm" konulu seminer düzenlendi. İMO üyesi mühendislerin katılımıyla gerçekleşen semineri İMO Antalya Şube Başkanı Mustafa Balcı, kurucu başkan İrfan Bölük ve eski başkanlardan İbrahim Koç birlikte izledi. 

RANT ODAKLI PROJELERE İNDİRGENDİ 

Toplantının açış konuşmasını yapan Başkan Mustafa Balcı, "Kentsel dönüşüm konusu, yeni bir imar planı yapılması anlamına indirgenmemelidir. Var olan yapı stokunun ve kent belleğinin, kent kimliği ile birlikte korunarak, kentin çağdaş ihtiyaçlarına uygun olarak dönüştürülüp, canlandırılması ve iyileştirilmesi anlamına gelmelidir" dedi. Kentsel dönüşümün yeni bir imar faaliyetine dönüşme eğilimi gösterdiğini belirten Balcı, "Kentsel dönüşüm yık - yap eğilimli ve gayrimenkul piyasasının talepleri doğrultusunda rant odaklı projelere indirgenmiştir. Bu uygulamalar da beraberinde konut alanlarının küçülmesi ve konut sayısının artması ile oluşacak yoğunluk nedeniyle fiziksel eşiklerin aşılmasını tetikleyecektir. Artan nüfus ve fiziki yoğunluklardan dolayı kent sıcaklıklarının artması ve de eko sistemin de bozulması kaçınılmaz olacaktır" ifadelerine yer verdi. 

YILMAZ'DAN KENTSEL DÖNÜŞÜM SUNUMU 

Balcının konuşmasının ardından "Kentsel Dönüşüm'ü farklı yönleriyle ele alan sunumunu gerçekleştiren Murat Yılmaz, Kentsel Dönüşüm Yasası, kentsel dönüşümle ilgili uygulamalar, kentsel dönüşüme konu rezerv ve riskli alanlar, riskli yapılar, kentsel dönüşümün hak sahipleriyle ilgili yönleri gibi konularda bilgiler aktardı.

Antalya Körfez