Önalım hakkı nasıl kullanılır?
Önalım hakkı (şufa hakkı), bir taşınmaz malın satılması halinde, onu diğer alıcılara nazaran öncelikle satın alabilme hakkına deniyor. Peki, önalım hakkı nasıl bir haktır? Önalım hakkı nasıl kullanılır?
Önalım hakkı nasıl kullanılır?
Önalım hakkı (şufa hakkı), bir taşınmaz malın satılması halinde, onu diğer alıcılara nazaran öncelikle satın alabilme hakkına deniyor. Önalım hakkı, kanuni şufa hakkı ve sözleşmeden doğan şufa hakkı olmak üzere ikiye ayrılıyor.
Önalım hakkının nasıl kullanılması gerektiğine ilişkin ipucular Demirbaş Hukuk Bürosu'nda şu şekilde açıklanıyor: Önalım hakkının kullanılabilmesi ve geçerli sonuçlar doğurabilmesi için yasanın öngördüğü biçim ve sürede kullanılması gerekiyor. Aksi durumda bu hakkın mevcudiyeti kâğıt üzerinde kalıyor.
Önalım hakkı sahibinin, bu hakkını kullanma koşulları gerçekleştiğinde ve hak sahibi tarafından bu durum öğrenildiğinde önalımcı bir karar vermek mecburiyeti içerisinde olacaktır.
Bu konudaki kararının önalım hakkını kullanma yönünde olması halinde, bu hakkını kullandığını yasanın öngördüğü şekilde bildirmek zorundadır. Hakkını kullanmama kararına varmış ise, bu kararını yine yasanın öngördüğü biçimde bildirmesi icap eder.
Fakat bu yöndeki bildirim yasaya göre zorunlu bir bildirim olmamakla birlikte bu yönde bir bildirimde bulunması için kişiye herhangi bir yasal zorlama yapılamaz. Ancak hak sahibinin suskunluğunu mütemadiyen sürdürmesi de doğru olmayacaktır. Kanun koyucu bazı hakların kullanımını, kamu düzeni düşüncesiyle belirli bir süreye bağlayabilir.
Bu gibi hallerde o hakkın yasa koyucunun belirlediği süre zarfında kullanılması gerekir. Aksi halde belirlenen bu sürenin geçmesiyle birlikte mevzuu hakkın bir daha kullanılamaması söz konusu olacaktır. Bu sürenin geçip geçmediği sürenin niteline göre ya hâkim tarafından kendiliğinden gözetilir ya da karşı tarafın ileri sürmesiyle dikkate alınır. İşte yasa koyucu, önalım hakkının kullanılmasını da belirli bir süreye bağlı kılmıştır.
Yasadan ve sözleşmeden doğan her 2 tür önalım hakkının kullanılması için TMK 735/son maddesi 3 ay ve 2 yıllık süre öngörmüştür. Önalım hakkı TMK 734/1 maddesi gereğince açılması gereken bir dava ile kullanılabilir.
