Şili'de yarım milyon ev enkaza döndü

Yarım milyon evi enkaza çevirdi. ABD Jeolojik Araştırma Merkezi, sayılı felaketler arasında gösterilen depremde 1 milyar ton enerjinin açığa çıktığını açıkladı. 
 
Son yüz yılın en büyük beşinci felaketini yaşayan Güney Amerika ülkesi Şili'de hayatını kaybedenlerin sayısı 700'ü geçti. Önceki gece meydana gelen 8,8 büyüklüğündeki depremin merkez üssüne en yakın kent olan Concepcion'da çöken bir binada yaklaşık 100 kişi mahsur kaldı. Depremden sonra en şiddetlisi 6,9 olmak üzere 60 kadar artçı kaydedilen şehirde süpermarketlerin yağmalandığı görüldü. Polis, mağazalardan gıda ve elektronik eşya çalan onlarca kişiyi su ve göz yaşartıcı gazla uzaklaştırdı. ABD Jeoloji Araştırma Merkezi, ülkenin altyapısına büyük darbe indiren felakette 1 milyar ton enerji açığa çıktığını açıkladı. Dünyanın en büyük bakır üreticisi Şili'yi yıkan depremin ardından oluşan tsunami dalgaları Japonya ve Rusya kıyılarına ulaştı. Hawaii'deki Tsunami Uyarı Merkezi ise Pasifik genelinde verilen tsunami uyarısını kaldırdı. 1,5 milyon kişiyi etkileyen depremin merkezine en yakın kent olan 670 bin nüfuslu Concepcion'da 200'ü aşkın insanın bulunduğu bir apartman çöktü. Yaklaşık yarım milyon evin kullanılamaz hale geldiği ülkede iki petrol rafinerisi ve iki büyük bakır madenindeki çalışmalar durduruldu. Ekranlarda gün boyu gösterilen çöken köprüler, enkaz altındaki arabalar ve sokaklardaki insanların birbirlerine sarılarak ağlaması, deprem trajedisini gözler önüne serdi.
Zaman

Konuyla ilgili basında yer alan diğer haberler

Yıkılmadık ama iş çok 

Devlet Başkanı Bachelet “Doğa bir kez daha felaketlerle baş etme yetimizi sınadı” dedi

Şili'de önceki gün meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki depremde hayatını kaybedenlerin sayısı 708 oldu. Şili'de son 50 yılın en şiddetli depreminde ölü sayısının artmasından endişe edilirken, Devlet Başkanı Michelle Bachelet 15 bölgenin altısında afet durumu ilan etti. İki milyon kişinin depremden etkilendiğini söyleyen Bachelet, deprem bölgesini helikopterle gezdi. Ülkede elektrik ve su kesintisi yaşanırken bazı bölgelerde telefon hatları çöktü. Depremden sonra kimyasal bir tesiste yangın çıktı. Conception'da çöken bir binada yaklaşık 100 kişinin mahsur kaldığı bildirildi. Arama kurtarma faaliyetleri sürerken, AB 4 milyon dolar acil yardıma hazır olduğunu kaydetti.

Beşiktaş'ın Şilili futbolcusu Tello, ülkesinde 1960 yılında yaşanan 9.5 şiddetindeki depremde bin 655 kişinin can verdiğini hatırlatarak, “O deprem sonrası evlerimizi Japon modeliyle yaptık. Bu kez yaşanan depremde can kaybının az olmasının nedeni budur” dedi.

YAĞMACILAR DÜKKANLARA SALDIRDI

Görgü tanıkları kentlerde kaos olduğunu ancak hayatın ‘durma noktasına' gelmediğini belirtti. NBC'ye konuşan turistler başkent Santiago'da jeneratörlerin hızla devreye girdiğini ve Şilililer'in depreme hazırlıklı olduğunu söyledi. Deprem sonrasında 200 tutuklunun ise hapisten kaçtığı, yağmayı önlemek için nöbet tutan polislerin 60 kaçağı yakaladığı açıklandı. Depremden en fazla etkilenen Concepcion kentinde, bir süpermarket ve bazı mağazaların yağmalandığı bildirildi.

DÜNYA TSUNAMİ ALARMINA GEÇTİ

8.8'lik depremin ardından Pasifik Okyanusu çevresindeki 53 ülkede tsunami alarmı verildi. Kıyılar boşaltıldı, önlemler artırıldı ancak korkulan olmadı. Depremden sonra Pasifik havzasında verilen tsunami alarmı kaldırıldı. Dalgalar Hawaii, Japonya ve Rusya'ya ulaştı, ancak ciddi bir hasara neden olmadı. Son 24 saatte en şiddetlisi 6.9 olmak üzere 60 kadar artçı deprem meydana geldi.

Ordu devrede

Depremden en fazla etkilenen Concepcion kentinde marketler yağmalanıyor. Ordu, yağmacılara karşı önlem almak için devreye girdi.

Kızılay bölgeye gidiyor

Kurtarma çalışmaları sürerken Haiti'de mucize yaratan Türk Kızılay'ı da yardım için Şili'ye gidiyor. Ekipler zor şartlar altında yaralılara ulaşmaya çalışıyor

Afet durumu ilan edildi

Devlet Başkanı Bachelet iki milyon kişinin depremden etkilendiğini söyledi.

Tsunami alarmı verildi

Depremden sonra Hawaii'den Rusya'ya Pasifik Okyanusu kıyısındaki birçok ülkede tsunami görüldü. Japonya'da bazı kentler sular altında kaldı.
Star

500 bin bina yerle bir
  
1960'taki 9.5'luk depremin ardından bina, köprü ve otoyolların depreme dayanıklı inşa edildiği ileri sürülen Şili'de 500 bin bina kullanılmaz hale geldi. Evler iskambil kağıdı gibi yıkılırken, otoyollar ve viyadükler çöktü. Halk, 1960 depreminden ders alınamamış olmasından ötürü isyan etti.

Şili'yi vuran 8.8 büyüklüğündeki depremde can kaybı 708'i bulurken, 2 milyon kişi felaketten zarar gördü, 500 bin ev kullanılamaz hale geldi. 1.5 dakika süren ve yüzyılın en şiddetlilerinden birisi olarak kayıtlara geçen depremin ardından en büyüğü 6,9 olmak üzere 115 artçı sarsıntı meydana geldi. Pasifik Ateş Üçgeni'nde bulunan ve sık sık depremlerle sarsılan Şili'de ölü sayısının fazla olmamasının nedeni, sarsıntıların merkez üssünün boş çöl arazileri olması şeklinde açıklanıyor.

OTOYOLLAR YIKILDI
Ülke tarihinin son 50 yılının en büyük felaketi ülkeyi karanlığa gömdü. Otoyollar, viyadük ve köprüler çöktüğü için ulaşım durma noktasına geldi. Elektrik, su ve telefon hatlarının kesildiği ülkenin birçok yerinden haber alınamıyor. Enerji nakil ve telefon hatlarının kesik olması nedeniyle ölü sayısının ve zararın büyüklüğünün tespit edilmesi süreci oldukça yavaş ilerliyor. 1960'ta Şili'yi vuran 9,5 büyüklüğündeki depremden sonra depreme dayanaklı inşa edildiği iddia edilen binaların ve köprülerin kağıt gibi ortadan ayrılması halkta büyük tepkiye yol açtı. 

 DALGA DALGA FELAKET

Şili'yi 06.34'de vuran 8.8'lik deprem sonrası Pasifik'teki 53 ülke ve bölgede tsunami alarmı verildi. Felaketin ardından dalgalar bir bir alarm verilen bölgeleri vurdu. 

Yüzyılın en şiddetli depremlerinden birisi olan Şili depreminin ardından Pasifik'teki 53 ülke ve bölgede tsunami alarmı verildi. Şili'nin güney kesimindeki Talcahuano Limanı'nı vuran 3 metrelik dalgalar limandaki tekne ve konteynırları dağıttı ve limana açılan caddeler sular altında kaldı. Japonya'nın kuzey kıyılarından 320 bin kişi tahliye edildi. Filipinler de sahil kesimindeki 19 bölge halkı yüksek yerlere çıkarıldı. Tsunami uyarılarının ardından Japonya'nın kuzeyindeki Kuji Limanı'nı 120 santimetre büyüklüğünde, Rusya'nın Kamçatka yarımadası kıyılarını da 80 santimetre yüksekliğindeki dalgalar vurdu. Dalgalar herhangi bir hasar ve kayba yol açmazken, Hawaii'deki Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi, Pasifik genelinde verilen tsunami uyarısını kaldırdı. 

 ALIŞVERİŞ DEĞİL YAĞMA

Haiti'de 300 bin kişinin öldüğü deprem sonrası ortaya çıkan yağma görüntüleri Şili'de de yaşandı. Bankalar soyuldu, otomatik para çekme makinaları parçalandı. Concepcion'da süpermarketler ve mağazalar yağmalandı. Gıda ürünleri, bebek mamaları ve bezlerin yanında içki, plazma TV gibi elektronik ev eşyaları çalındı. Polis, yağmacıları göz yaşartıcı gazla dağıttı.

BU BİNANIN ALTINDA 100 KİŞİ VAR

Depremin merkez üssüne en yakın kent olan 670 bin nüfuslu Conception'da çöken 15 katlı bir binada enkaz altında kalan 100 kişinin kurtarılması için zamana karşı yarış veriliyor.

Yardım istemediler

Latİn Amerika'nın en zengin ülkesinin Devlet Başkanı Michelle Bachelet, 15 bölgede felaket durumu ilan etti. Dünya yardım göndermek için teklifte bulunurken, Bachelet şimdilik istemediklerini duyurdu. 

ALIŞVERİŞ DEĞİL YAĞMA

Haİtİ'de 300 bin kişinin öldüğü deprem sonrası ortaya çıkan yağma görüntüleri Şili'de de yaşandı. Bankalar soyuldu, otomatik para çekme makinaları parçalandı. Concepcion'da süpermarketler ve mağazalar yağmalandı. Gıda ürünleri, bebek mamaları ve bezlerin yanında içki, plazma TV gibi elektronik ev eşyaları çalındı. Polis, yağmacıları göz yaşartıcı gazla dağıttı.

ENKAZ DEVRALACAK

11 Mart'ta görevi Sebastian Pinera'ya devretmeye hazırlanan Şili Devlet Başkanı Michelle Bachelet, deprem bölgesini havadan inceledi. Ocak ayındaki devlet başkanlığı seçimini kazanan ülkenin en zengin işadamı Pinera da Concepcion'ı dolaştı. İtalya'nın Berlusconi'si olarak bilinen Pinera, çok zor bir görevle karşı karşıya olduklarını ülkeyi tekrar inşa edeceklerini belirtti.

Bondi Plajı sakinleri aldırmadı

Pasİfİk'tekİ tsunami alarmının ardından Avustralya'nın Sydney kentindeki Bondi Plajı kapatıldı. “Plaj kapatıldı” tabelalarına rağmen Sydney sakinleri uyarılara aldırmayarak denize girdi, sörf yapmaya devam etti. Görevliler küçük araçlarla plajı dolaşarak halkı tek tek uyarıp denizden uzak durmaya davet etmesine rağmen hiç kimse keyfini bozmadı.
Akşam

8.8'lik depremi Haiti tetikledi 
Türk deprem uzmanları Haiti depreminin Şili'yi tetiklediğini ancak Türkiye için böyle bir durumun söz konusu olmadığını söyledi. Türkiye'yi Arap bloğu sıkıştırıyor. Haiti ve Şili depremleri ise aynı bloğun depremselliği içinde...

Şİlİ ve Gölcük depremleri arasındaki enerji farkını hesaplayan deprem uzmanları, fark konusunda bölündü. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Elektrik-Elektronik Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Berk Üstündağ farkın

15.8 olduğunu belirtirken, İstanbul Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Oğuz Gündoğdu, bu farkın 83 olduğunu kaydetti.

Gündoğdu, bu rakamın enerji salınımını ifade ettiğini belirterek, bunu logaritmal enerji formülüyle hesapladıklarını belirtti.

“Yakınlık ilişkisi var”

Son bir ayda yaşanan büyük depremleri de değerlendiren Yrd.Doç.Dr. Oğuz Gündoğdu, Haiti depreminin Şili depremini tetiklemiş olabileceğini belirtti: “Haiti'den sonra Şili'de de büyük şiddette bir depremin meydana gelmesi tetiklenme olayını açıkça ortaya koyuyor. Yalnız depremin olacağı bölgeler aynı tektonik sahalarda olmalı. Örneğin Türkiye'yi etkilemesi söz konusu değil. Çünkü ülkemiz Arap bloğunun sıkıştırdığı ve batıya doğru ilerlettiği bir durumda. Tektonik yapılarımız çok farklı. Aynı tektonik yapımız içerisinde, 1999 yılında Gölcük depremi Marmara üzerine bir enerji yükledi. Ancak kırılmaya yetmedi. Endonezya'da 2004 yılında 9.3 büyüklüğünde çok şiddetli deprem meydana gelmişti.

Yine ona çok yakın olan Sumatra adasında 2009 yılının Eylül ayında yakın bir fay kırıldı. 8.3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Bunlara sismolojik tetikleme diyoruz. Bir de Ay'ın da depremi tetiklemesi var. Buna da, Ay'ın çekim gücüyle enerjinin açığa çıkması deniliyor. Öte yandan, dünyada anormal bir deprem harketliliğinin var olabilmesi için, 8.5 ve üzeri depremlerin sayısının çok fazla artması gerek. Ancak şu an için böyle bir durum yok.”

“Olağan depremler”

Yaşanan depremlerin olağan olduğunu kaydeden İTÜ Maden Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Yer Fiziği Anabilim Dalı Başkanı Prof.

Dr. Haluk Eyidoğan da şunları söyledi: “Dünyada son zamanlarda yaşanan büyük depremlerin anormal bir durumu gösterdiği yönünde elimizde bir bulgu yok. Depremlerin arttığına dair bir teşhis de yok. Yerkürenin fiziksel yapısında da bir sorun bulunmuyor. Bu depremler tarihte de yaşanmıştı ve olağan depremler.”

1.5 milyon bina hasarlı ölü sayısı 750'ye çıktı

1 metrelik tsunami dalgaları Japonya'ya kadar ulaştı ama korkutan etkiyi yaratmadı.

Güney Amerika ülkesi Şili'yi cumartesi günü vuran 8.8'lik depremde ölü sayısının 750'yi geçtiği açıklandı. İlk 24 saatte enkazlardan sağ çıkarılanların sayısı ise 16'yı buldu. Ülke genelinde enerji nakil ve telefon hatlarının kesik olması ve altyapının büyük zarar görmesi nedeniyle zarar tespit çalışmaları oldukça yavaş ilerliyor. Ancak 1.5 milyon binanın yıkıldığı ya da zarar gördüğü belirtiliyor. ABD'li risk analizi kurumu Eqecat maddi zararın 15-30 milyar dolar arasında olacağı tahmininde bulundu. ABD, AB, Rusya ve Çin'den gelen yardım önerilerine rağmen Şili Dışişleri Bakanı Mariano Fernandez “Şu anda gelecek dış yardımları organize etmek çalışmalarımıza sekte vurabilir. Diğer ülkelerden biz talepte bulunmadan yardım göndermemelerini rica ediyoruz. Eksikleri belirledikten sonra dış yardıma ihtiyacımız olup olmadığını açıklayacağız” diyerek yardım tekliflerini askıya aldı. Şili Devlet Başkanı Michele Bachelet ise televizyonda halka seslenerek, “Doğa güçleri Şili halkını bir sınavdan geçiriyor” dedi. Depremden en fazla etkilenen Concepcion kentinde ise bir süpermarket ve bazı mağazalar yağmalandı. Polis, su ve gözyaşartıcı gazla yağmacılara müdahale etti. Ülkede dün büyüklükleri 4.9 ile 6.9 arasında değişen 60 artçı sarsıntı meydana geldi. Depremin ardından Pasifik'teki 53 ülke ve bölgede tsunami uyarısı verildi. Ancak Japonya'ya ulaşan 1.2 metrelik ve Rusya'nın Kamçatka Yarımadası'nı vuran 80 cm'lik dalgalar dışında ciddi bir tsunami meydana gelmedi.
Kenan Butakın/İlker Akgüngör/Vatan