28 / 03 / 2024

Vakıf eserleri onarılıyor!

Vakıf eserleri onarılıyor!

Bu çok ciddi bir iş, yıkıp yerine yenisini yapmıyorsunuz. Eskiyi eskimez kabul edip gelecek nesillere sağlamlaştırarak yeniden intikal ettireceksiniz.



 SÜLEYMANİYE KÜLLİYESİ'NDE OSMANLI'NIN O CANLI GÜZEL RENKLERİNİ YAKALADIK
Süleymaniye Külliyesi'nde ta Mimar Sinan zamanında yapılan Fransız değerlendirmesiyle yapılan olguların dışında Osmanlı'nın o canlı güzel renklerini yakaladık. Bu olaylar gerçekten önemli hadiselerdir. şžimdi arzetmek istediğim şu; mesela Valide Sultan Camii bir hanım sultan tarafından yaptırılmıştır.     Osmanlılarda hanım sultanların vakıfları çok fazla dır. Bunlar çok büyük vakıflar kurmuşlardır. Valide Sultan Camii yaptıranın adına yakışır bir zera-fette yapılmıştır. İnce taş işçiliği ve tasarımı ile Valide Sultan bir cami bünyesinde tebarüz ettirmektedir, işte böyle zarif, kibar bir camiye daha düne kadar girdiğiniz zaman üzerinize dökülüyordu; şžimdi aşağı yukarı bir iki ay içerisinde onarımı tamamlanmış olacak.

Bu çok ciddi bir iş, yıkıp yerine yenisini yapmıyorsunuz. Eskiyi eskimez kabul edip gelecek nesillere sağlamlaştırarak yeniden intikal ettireceksiniz. Mesela Edimekapı Mihrimah Sultan Camii 4 sene benim dönemimde bekledi, istanbul Teknik Üniversitesi'nden bir rapor almak istedik. Zeminde bir sallantı var, az ilerisinde Fethi Paşa caddesinde 5 şiddetinde olan bir deprem bu camide 7 şiddetinde sonuç doğurdu. çünkü bir sıkıntı var zeminde. Sismik aletlerle uzun uzun incelemeler yapıldı. .Zeminde çıkaasonuç şu, bizim ecdadımız bu camiyi yaparken bahçede kuyular açmış, o kuyuları caminin şadırvanına bağlamış insanlar abdest alsın diye ve merkezi su sistemi gelince biz kuyuları iptal etmişiz ama kuyunun asıl görevi insanların abdest almasından ziyade bu zemindeki biriken suyu emme basma tulumba gibi yukarıya vererek caminin zeminindeki toprağı sürekli kuru tutmaktır. Teknik Üniversite'den gelen rapor üzerine biz bu kuyuların yerini tekrar tespit edip açtık, mümkünse siz de gidin görün. Böylelikle cami eskilerde olduğu gibi artık sağlıklı ve sağlam bir zeminde hayatiyetine devam edecek. şžimdi bir başka örnek vereyim. Fatih Camii'nin önünde Fevzi Paşa caddesi.

F.U. O caddeyi çok iyi bilirim. Ben de 1974 yılında Fatih Camii avlusundaki Vakıflar Erkek Öğrenci Yurdu'nda kaldım.
Y.B.Fevzi Paşa caddesindeki o Akdeniz medreselerinin bir bölümü yıkılmış. Yıkılınca o yolun çukurlaşan zeminini düzeltmek için o bölümün altına girilmiş ve betonla doldurulmuş. Oysa burası daha önceki bir ibadethanenin üzerine yapıldığı için boş hangarlar var. içerisinde burada da sular var, bunu yapan mimar etrafına mazgallarla büyük tüneller açmış biriken suları burada toplamış, sonra da bunların Haliç ve Marmara'ya deşarjını sağlamış. O yol açılıp da çimentolar dökülünce o sular caminin ve medreselerin zemininde birikmiş. Aynı Edirnekapı Mihrimah Sultan Camii'nde olduğu gibi temelde biriken sular yüzünden depremde en büyük zararı Fatih Camii ve çevresindeki medreseler görmüştür. Biz bununla ilgili uzun çalışmalar yaptık. En son 1200 tane kazık getirerek bunların etrafına koro kazık yapıldı ve zemin sağlamlaştırırır. Mahalle sakinleri bunu çok iyi bilir. çünkü o kazıklar çakılırken evleri sallandı. Böylece zemin sağlamlaştırarak Fatih Camii zaptu rapt altına alındı.

TÜRKİYE'DE BENİM VAKIF ESERLERİNİ GEZMEDİĞİM, GÖRMEDİĞİM YER KALMAI
Sadece İstanbul mu, hayır. Ta Kars'taki Evliya Camii'nden, İğdır'daki Ecdat Kervansarayı'ndan, ta Kızıltoprak'taki Ulu Cami'den, Adana'daki Ulu Cami'den Edirne'deki Muradiye Camii'ne varana kadar, mevlevihanelerden Malatya'daki Ak Minare'ye, Ulu Cami'ye varıncaya kadar tek tek ele alındı. Türkiye'de benim vakıf eserlerini gezmediğim, görmediğim yer kalmadı. şžantiye halinde de senede bir kere mutlaka tur atıyorum. Her birisine mutlaka bir kürek harç, bir taş koymaya çalışıyorum ve bunu değerlendirirken de onlara belli arzuları, istekleri nakşetmeye gayret ediyorum. Bir sabah namazında, yaz günü Mardin'e gittim. Başımda şapka, sırtımda tişört, yalnızım, Daha önce talimat verdiğim Hasan Paşa Hanı onarılıyor, girdim oraya, ben de başladım sıvayı karmaya. Sonra işçilere
 
'Yanmış kireciniz nerde' diye sordum, 'Bu kireci nasıl ve ne zaman aldınız' diye sordum, o sırada içlerinden birisi, 'Sen kimsin ki böyle sorular soruyorsun' dedi. 'Ben Vakıflar Genel Müdürüyüm' deyince 'Ne yer ¬sin, ne içersin' demeye başladılar. Ve Allah'a şükür orası da yapıldı. Geçenlerde Mardin Valimizle beraber ziyaret ettik. Niğde Ulu Kışla Kervansarayı çok meşhur olan yerlerdendir. Faruk Nafiz çamlıbel'in Han Duvarları şiirini yazdığı kervansaraydır.
 
BİZİM DEVRJMIZDE BİR VAKIF ESERİ YA ONARILMIşžTIR YA DA ONARIM DEVAM ETMEKTEDİR
¢ F.U.- Sayın Beyazıt, Niğde Ulukışla, Faruk Nafiz'in Han Duvarları şiirini orada yazdığı olayı iyi kullansa, o ilçe yerli turist akınına uğrar. Bu olay Niğde Ulukışla için işletilmeyen bir madendir. Hatta oranın bir bölümü Faruk Nafiz çamlıbel müzesi olarak hizmete açılabilir.
Y.B.- Ulukışla'daki o kervansarayın onarımı da zamanımzıda tamamla ¬nıp hizmete açılmıştır. Mesela Rahha Han vardır. Muş-Tatvan ve Bitlis yol ayırımında Bitlis'e yakın bir yerdedir. Rahha Han toprakların altında kal ¬mıştı. Oranın kışı meşhurdur, insanlar oraya geldikleri zaman soğuktan el aman derlermiş o yüzden orası Elaman Hanı olarakta anılır. Ve orası da onarılıp üniver ¬siteye tahsis edildi. Burada şunu anlatmaya çalışıyorum. şžu anda Türkiye'nin hangi iline, ilçesine, beldesine, köyüne giderseniz orada var olan yıkıl ¬maya, yok olmaya, unutulmaya mahkum olmuş olan vakıf eserlerinin birer birer onarıldığını ve hayati ¬yet kazandırıldığını görürsünüz. şžunu iftiharla söylüyorum. Bizim devrimizde bir vakıf eseri ya onarılmıştır, ya onarım devam etmektedir ya da projesi yapılmıştır.

¢ F.U.- Hocam izninizle araya girmek istiyorum. İstanbul'da bazı tarihi eserleri belediyeler ve il özel idaresi onarıyor, bunlar sizin izninizle mi oluyor
Y.B. Evet bizim iznimizle oluyor. Biz bazı medreseleri ve tarihi eserleri onarım karş ğında valiliklere ve belediyelere tahsis ediyoruz. Yap, işlet, devret modeli gibi. Bunlardan Fatih'deki Zeyrek Camii istanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından onarılmaktadır. Mesela İstanbul'da çelebi'nin rüyasında şžefaat Yarasülallah diyeceği yerde yanlışlıkla seyahat Yarasülallah dediği camidir. Buranın onarımı da tamamlanmıştır, istanbul'da Yenikapı Mevlevihanesi çok büyük bir mevlevihanedir, onarımı yapılmıştır. Türkiye'deki bize ait tüm Mevlevihaneler onarılmıştır.
Akit/Fatih uğurlu


Geri Dön