Yüksek katlı binaların yapımına siluet kriteri getiriliyor!

Deprem kuşağı üzerindeki Türkiye’de sayıları 1.500’ü aşan 25 kat ve üzerindeki yüksek binalar, son yıllarda özellikle kentlerin siluetlerini bozduğuna yönelik tartışmalarla gündeme geldi. Ancak kent estetiği eleştirilerinin yanı sıra, mevcut binaların olası bir afete hazır olup olmadığına ilişkin kaygılar da bu alanda yeni bir mevzuat zorunluluğunu ortaya çıkardı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında eski binaların yıkılması yönünde çaba harcarken, mevcut yüksek binaların da sağlamlaştırılması ve yeni yapılacakların daha sağlam inşa edilmesi yönünde hazırlığa başladı. Bakanlık bünyesindeki Yapı İşleri Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılacak yönetmelik, yeni gökdelenlerin şehir estetiğine uygun ve daha sağlam inşa edilmesine yönelik unsurları içerecek. Yönetmelikle, yüksek katlı binaların yapımına yönelik, bulunduğu şehrin dokusuna uygunluk kriterlerinin yanı sıra özellikle kullanılan çelik ve beton ile diğer inşaat malzemelerinin kalite standartları da yükseltilecek. Yönetmelikte mevcut binalara ilişkin de olası bir olumsuz durumda yapılması gereken çalışmalar yer alacak. 

İstanbul’da toplantı yapıldı 

Konuyla ilgili, sektör temsilcileri ve bakanlık yetkilileri aralık ayının sonunda İstanbul’da bir toplantı yaptı. Toplantıda, işyeri, AVM ve konut işlevini bir arada bulunduracak şekilde 200 metrenin üzerinde inşa edilecek binaların, planlama, tasarım ve inşa süreci kadar, olası bir afet durumunda neler yapılabileceğine ilişkin yöntemlerin de yazılı kurallara bağlanmasının önemine işaret edildi.

İlk kez 19’uncu yüzyılın sonlarında ABD’de yapılmaya başlanan yüksek binaların Türkiye’deki ilk örneklerini 1950’lerde  Ankara  ve İstanbul’da inşa edilen iş hanı ve oteller oluşturdu. 1970’lerde 25 kata kadar yapılan yüksek yapılar, bugün itibariyle 200 metrenin üzerinde ve 61 kata kadar ulaşmış durumda. Son 10 yıllık dönemde ise İstanbul’da 100 metre üzerindeki yüksek bina sayısı 60’ı geçti. Bu kategoride Türkiye, dünyada 16’ncı sırada bulunurken, şehir bazında ise İstanbul 25’inci. Aynı listede Ankara ise 60’ıncı sırada yer alıyor. Türkiye’de halen 38 ilde, 565’i inşa halinde olmak üzere toplam 1.593 adet 25 kat üzeri yüksek bina bulunuyor. Bu binaların büyük kısmı İstanbul’da yer alıyor.

Dünya

Bu haber Hürriyet Gazetesi'nde şöyle yer aldı:

YATAY yapılaşmayı teşvik etmeye hazırlanan hükümet, yüksek katlı binalara da “siluet ve estetik ayarı” getirmek için kolları sıvadı. Yapı İşleri Genel Müdürlüğü’nün hazırlayacağı yönetmelikle yüksek katlı bina yapımı bazı kriterlere bağlı olacak.

Gökdelenler şehrin tarihi dokusuna uygun olacak, yapıda kullanılan beton ve çeliğin kalitesi artırılacak.

DİKEYDEN YATAYA GEÇİŞ

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın zaman zaman eleştirdiği yüksek katlı binalarla ilgili hasar tespitleri yapılırken, yeniden inşa edilecek gökdelenlere de “estetik ve siluet” şartı getiriliyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın koordinasyonunda yürütülen çalışmalarda özellikle İstanbul, Ankara ve  İzmir  gibi şehirlerde yapılacak gökdelenlerin daha estetik ve daha sağlam olması için çalışma yürütülecek. Tarihi dokusuyla öne çıkan şehirlerde dikey yerine yatay yapılaşma teşvik edilecek. 

Yapı İşleri Genel Müdürlüğü’nün çıkaracağı yönetmelikle yüksek katlı bina yapımı bazı kriterlere bağlı olacak. Çıkarılacak yönetmelikte yüksek katlı binaların yapıldığı şehrin tarihi dokusuna uygun olması gerekecek. Deprem riski altındaki bölgelerde inşa edilecek gökdelenlerde kullanılan beton ve çeliğin kalitesi artırılacak. Yetkililer yeni çalışmayla İstanbul Zeytinburnu’ndaki 16/9 kuleleriyle gündeme gelen “siluet” tartışmasının biteceğini ifade ediyor. 

FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI

Dikey yapılaşmadan yatay yapılaşmaya geçmek için yoğun mesai harcayan Bakanlığın üzerinde çalıştığı yönetmelikte gökdelenlerle ilgili teknik konularda ele alınacak. Türkiye genelinde yaklaşık bin 500 gökdelen bulunuyor. 25 katın üzerindeki binaların sayısında İstanbul öne çıkıyor. Hem mevcut eski binaların dönüşümü hem de yeni yapılacaklar için bir fizibilite çalışması yapılacak. Sonrasında Yapı İşleri Genel Müdürlüğü yönetmelik hazırlayacak. Çalışmaların ardından ortaya çıkacak rapora göre süreç şekillenecek. 

Yüksek katlı binaların hasat tespiti ve yıkılmasına yönelik proje kapsamında geçen Aralık ayı sonunda Boğaziçi Üniversitesi’nde konu tüm yönleriyle ele alındı. Toplantıda, AVM, ticaret merkezi ve konut işlevini bir arada barındırabilen şekilde 200 metrenin üzerinde inşa edilebilen yüksek yapıların tasarımı kadar olası bir afet durumunda acil yapılması gerekenler belirlendi.

TÜRKİYE LİK SIRALARDA

Son 10 yılda İstanbul’da 100 metre üzerindeki yüksek bina sayısı 60’ı geçti. Türkiye 100 metrenin üzerindeki binalar sıralamasında dünyada 16’ncı, İstanbul ise 25’nci sırada yer alıyor. Çok katlı bina sıralamasında Ankara 60’ncı sırada yer alırken, Türkiye genelinde 38 ilde, 565’i inşa halinde toplam bin 593 adet, 20 kat üzeri yüksek bina bulunuyor.

16/9 TARİH OLACAK 

İSTANBUL’UN tarihi siluetine zarar verdiği için tıraşlanmasına karar verilen 16/9 gökdelenleriyle ilgili durum da belirsizliğini koruyor. İstanbul 4. İdare Mahkemesi’nin yıkım kararını Danıştay 14. Dairesi onaylayınca Zeytinburnu Belediyesi yıkım için 2014 Eylül ayında ihaleye çıktı. Ancak ihaleye kimse katılamayınca ihale iptal edilmişti. Bunun ardından 16/9 kulelerinin sahibi Astay Gayrimenkul ihaleye itiraz edip dava açtı. Hukuki süreci uzayan gökdelenlerin tıraşlanmasıyla ilgili durum bu nedenle yılan hikayesine döndü.

Haber Star Gazetesi'nde şu şekilde yer aldı;

Kentsel dönüşüm kapsamında yükselen gökdelenlere çeki düzen geliyor. Yeni binalar hem sağlam, hem estetik hem de bulunduğu şehrin tarihi dokusuna uygun olacak.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın koordinasyonunda yürütülen çalışmalarda Türkiye genelinde yapılacak gökdelenlerin hem daha estetik hem de daha sağlam olması için çalışma yürütülecek. Yapı İşleri Genel Müdürlüğü’nün yönetmelik çalışması ile yüksek katlı bina yapımı bazı kriterlere bağlı olacak. Yapılacak yüksek katlı bina bulunduğu şehrin tarihi dokusuna uygun olmasının yanı sıra beton ve kullanılan çeliğin kalitesi de artırılacak.

BOĞAZİÇİ İLE PROTOKOL

Çevre Bakanlığı’nın çalışması hakkında değerlendirmede bulunan sektör temsilcileri temel amacın şehirlerin estetiğinin bozulmaması olduğunu ifade ederek, “Bununla ilgili teknik konuların yeniden belirlenmesi gerekiyor. Türkiye genelinde bin 500 tane yüksek katlı bina yapılmış. 25 katın üzerindeki binaların büyük kısmı da İstanbul’da” dedi. Türkiye +100 metre binalar sıralamasında dünyada 16. sırada bulunuyor. 

Star/ Ercan Baysal

Haber Sözcü Gazetesi'nde şu şekilde yer aldı;

İSTANBUL'un siluetine hançer gibi saplanan Zeytinburnu'ndaki 16/9 kuleleri hakkında verilen tıraşlama kararını uygulamayan Zeytinburnu Belediyesi'nin üst düzey yetkilileri hakkında açılan davanın ikinci duruşması geçtiğimiz hafta Bakırköy 26. Asliye Ceza Mahkemesi'nde görüldü. İlk duruşmada hukuken kaçak durumdaki katlarda elektrik, su ve doğal gazın da kesilmemesi nedeniyle ilgili kurumlara yazı yazılmasına karar verilmişti. 

İkinci duruşmada BEDAŞ'tan gelen ilginç yanıt dosyaya girdi. Hükümete yakınlığı ile bilinen Cengiz, Limak ve Kolin İnşaat'a satılan BEDAŞ, abonelik bilgisinin kendilerine bildirilmediğini, ada-pafta bilgileri ile yapılan araştırmada herhangi bir abonelik kaydının olmadığım bildirdi. 

Mahkeme, katların yıkımına ilişkin İstanbul 4 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu'nun 15.08.2011 tarihli kararının bir örneğinin ilgili belediye başkanlığından istenmesine karar verdi. Duruşmada Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi'nin suça konu taşınmazla ilgili hazırlayıp belediyeye gönderdiği raporun bir örneğinin istenmesine hükmetti. İki yazı incelendikten sonra bilirkişi incelemesini değerlendirecek olan mahkeme duruşmayı mart ayma erteledi. 

Vatandaşın gözünün yaşına bakmadan kaçak katları yıkan, elektriğini suyunu kesen yetkililerin, söz konusu 16/9 olunca torpil yapması tepkilere yol açtı. 16/9 ile başlayan siluet tartışmasından sonra İstanbul Büyükşehir Belediyesi her ilçeye bina yüksekliği sınırı getirdi. Zeytinburnu için yükseklik 70 metre yani 23 kat olarak belirlendi. Bu durumda 36,32 ve 26 kat olan üç ayrı gökdelenin birinden 13, birinden 9 ve birinden de 3 katın tıraşlanması gerekiyor. Dönemin Başbakanı Tayyip Erdoğan, Tarihi Yarımadanın siluetini bozan 16/9 kuleleri için "Sahibiyle (Mesut Toprak) konuştum. Tıraşlayın dedim. Ama hiçbir şey yapmadılar. O yüzden çok kırıldım, 5 yıldır konuşmuyorum" demişti. 

Sözcü

Sözcü Gazetesi'nden Özlem Güvemli Haberi 18.01.2016 tarihinde şöyle ele aldı;

ÇEVRE ve Şehircilik Bakanlığı'nın yüksek katlı binalara silüet ayarı getirmek için Türkiye genelinde başlattığı çalışma, İstanbul'da Anadolu Yakası'ndan start alacak. İlk etapta Kadıköy, Maltepe ve Kartal'da yapılacak yükseklik çalışmasının şubat ayında İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin gündemine gelmesi bekleniyor.

YATAY YAPILAŞMAYA TEŞVİK 

Tarihi Yarımada'nın silüetini bozan ve hâlâ tartışılmaya devam eden 16/9 gökdelenleri sonrasmda İstanbul için 2012 yılında Boğaziçi ön görünüm ve geri görünüm bölgesinde yapılan silüet çalışması genişletiliyor. 

İstanbul'un tüm ilçelerinde yükseklik kotası yeniden belirlenecek. Kentsel dönüşümün önüne geçmeden yatay yapılaşma teşvik edilecek şekilde binalara kat sınırlaması getirilecek.

ADA MANZARALI TAHRİBAT 

Özellikle Kartal'da bir biri ardına yükselen "Adalar manzaralı" projeler ile kentin silüetinde yaratüan tahribatın önüne geçilmesinin planlandığı öğrenildi. Anadolu Yakas'ınm ardından ikinci etapta Avrupa Yakası'nda aynı çalışma yapılacak. Çalışma, İstanbul için olumlu da olsa kentin her noktasında yükselen yükseklikleri 100 metreyi bulan onlarca gökdelen kentin tarihi siluetini geri dönüşü olmayacak şekilde tahrip etmiş durumda. İstanbul genelinde yüksekliği 100 metreyi aşan 70'e yalan gökdelen bulunuyor. Tüm bu tartışmalım başlamasına neden olan 16/9 kulelerinin tıraşlanması gereken 25 katına, mahkeme kararma karşın hâlâ dokunulamadı. 

16/9 GÖKDELENİ EMSAL 

Zeytinburnu ve Ataköy arasında 16/9 gökdelenleri sonrasında getirilen 70 metre sınırı da adeta emsal oldu. Şu anda yapımı devam eden ya da planlama aşamasında tüm projeler 70 metrenin bir metre aşağısında bile olmuyor... 

Sahil şeridi boyunca yan yana yükselen 70 metrelik gökdelenler, İstanbul'un silüetini tahrip ediyor. CHP'li Meclis üyesi Hüseyin Sağ, yükseklik çalışmalarına ilişkin "Çıkarılacak yönetmelikle yüksek katlı binalar kritere bağlanacak ve kentin tarihi dokusuna uyum sağlaması gerekecek. İstanbul için olumlu bir adım ama bugün dek yaratılan tahribat nasıl giderilecek?" diye konuştu. 

YAP BOZ TAHTASINA DÖNDÜ 

İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi'nin önümüzdeki ay Anadolu Yakası'ndaki 3 ilçede başlatacağı çalışmayı önemsediklerini söyleyen Sağ şunları söyledi: "Biz bu mecliste yıllardır silüet uyarısı yapıyoruz. Hatta çoğu projede İBB'nin kendi birimleri bile silueti gerekçe gösterip plan değişikliklerine olumsuz görüş bildiriyor. Keşke İstanbul bu hale gelmeden önce uyanlarımız dikkate alınsaydı, alınan mahkeme kararlan uygulansaydı. Kent yap-boz tahtasına döndü ama bu gidişe dur demek için önemli bir adım atılıyor." 

Sözcü