7 maddede kamulaştırma bedellerinin vergilendirilmesi!

 
Kamulaştırma genel anlamda; Kamu yararı için yapılan projeler için kişiye ait taşınmaz malların zorla satın alınması işlemidir. Rayiç bedel üzerinden gerçekleşen bu satın alma(kamulaştırma) kanunla belirlenen esaslara göre yapılır.

Gelir Vergisi Kanunu mük.80 (6) bent ivazsız iktisap edilenler hariç iktisap şekli ne olursa olsun 70. Mad.1,2,4 ve 7. Bentlerinde yazılı mal ve hakların taşınmazların gerçek kişiler tarafından beş yıl içerisinde satış,kamulaştırma ,takas,devir vb elden çıkarılmasından doğan kazançlar değer artış kazancı olarak vergilendirilir hükmü bulunmaktadır. Madde metninden anlaşıldığı üzere kamulaştırma işleminin aynen satış devir takas gibi işlem tesisini gerekli kılmaktadır.

Bu yazıda kamulaştırma işleminin her yönüyle vergi kanunları karşısındaki durumunu 7 maddede inceleyeceğiz.

1. Taşınmaz Ticari İşletme Adına Kayıtlı Değilse
Kamulaştırılan taşınmaz ticari işletme adına kayıtlı değilse aynı zamanda söz konusu taşınmazın sahibi olan gerçek kişi iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içerisinde kamulaştırılması (elden çıkarma) halinde elde edilen kazanç değer artış kazancı olarak vergilendirilir. ( kanuna göre hesaplamalar sonucu aradaki pozitif fark 2019 yılı için istisna tutarı olan 14.800.tl. yi  geçmesi halinde beyanname verilmesi gerekir)
 
2. 5 Yıllık İktisap Süresi
Kamulaştırmaya konu taşınmazın iktisap tarihinden başlayarak 5 yıl geçtikten sonra kamulaştırılması (elden çıkarılması) durumunda doğan kazançlar değer artış kazancı sayılmaz vergilendirilmez.
 
3. Taşınmaz Ticari İşletme Adına Kayıtlıysa
Şayet kamulaştırılan taşınmaz herhangi bir ticari işletme adına kayıtlı olması halinde elde edilen kamulaştırma bedeli ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilir.
 
4. Taşınmaz Veraset,Bağış, Hibe vs  İle Elde Edilmişse
Kamulaştırılan taşınmaz ivazsız bir şekilde elde edinilmişse (veraset,hibe,bağış vb) söz konusu taşınmazın kamulaştırılması(elden çıkarılması) sonucu doğan kazançlar hangi sürede ve hangi bedelle tahsil edilirse edilsin değer artış kazancı hesaplanmaz vergilendirilmez.
 
5. Mahkemeye İtiraz Halinde
Bazı durumlarda kamulaştırma bedelinin düşüklüğünden mahkemeye itiraz edilmektedir. Uzun süren dava sonucunda bedel artırımı, bedelin aynen onanması gibi kararların yanı sıra geç ödemeden dolayı taşınmaz sahibine mahkemece faiz ödenmesine hükmedebilmektedir.

Değer artış kazancı hesaplamasında yukarıdaki maddelerde açıklamalar ışığında hesaplamalara ek olarak  alınan bu faiz tutarı vergi kesintisine tabi tutulmayan alacak faizi olarak nitelendirildiğinden 2019 yılı için 1.800 tl yi geçmesi durumunda ayrıca menkul sermaye iradı olarak beyan edilmesi gerekir.

6. Tapu Harcı
Kamulaştırma işleminden dolayı taşınmaz sahibi tapu harcı ödemeyecektir. (2942 kan. göre kamulaştırmalarda tapu harçları idare tarafından ödenir.59 md göre de idare harçtan muaf ise şahsa ait harçlara da istisna uygulanır)
 
7. Damga Vergisi
Kamulaştırma işleminden dolayı taşınmaz sahibi damga vergisi de ödemez ( 488 say. kanunun 2 sayılı tablo I -A/9 göre resmi daireler lehine istimlakler damga vergisinden istisnadır.
 
Vergi Uzmanı
Mustafa Bey
Kurtulus Partners

Yazara [email protected]  adresinden ulaşabilirsiniz.
 

2 soruda taşınmaz değer artış kazancı hesaplama tarihi!