Adrese teslim ihalelerin önü mü açılıyor?
Lisanslı Değerleme Şirketleri Birliği Derneği SPK'ya, tepki gösterdi.
Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) 11 Eylül'de gayrimenkul değerleme hizmeti verecek şirketlere yönelik olarak hazırladığı yeni tebliği ile artık tüm banka ve kamu kurumlarına kendi değerleme şirketlerini kurabilme imkanı tanındı. İşte bu tebliğ gayrimenkul sektöründe çeşitli iddiaların da ortaya atılmasına neden oldu. İlk kez geçen yıl yayınladığı tebliğ ile lisanslı şirketlerin sermayelerinin yüzde 51'inin iki sorumlu değerleme uzmanına ait olması şartını getiren SPK, yeni tebliğde yaptığı bir değişiklikle bu şartı tüm banka ve kamu kurumlarının üzerinden kaldırdı.
Devletin böylece 'denetleyici' değil 'işletici' özelliği kazandığını belirten Lisanslı Değerleme Şirketleri Birliği Derneği (LİDEBİR) Başkanı Ali Çetin Önder bu durumun bankaların, değerini kendi belirlediği mülkler için istediğine kredi vermesi, TOKİ, belediye gibi kamu kurumlarının ise istediği kişilere alım satım yapabilmesini olanaklı kılan sakıncalı bir uygulama olduğunu öne sürdü.
2001 yılına kadar lisanslı şirketlerin sermayelerinin yüzde 51'inin iki sorumlu değerleme uzmanına ait olması şartının olmadığını söyleyen Önder, "TOKİ'nin değerleme şirketi Gedaş ile Vakıf Ekspertiz, bu tarihten önce SPK listesine girmişti. 2001'de ise belirtilen oran yüzde 20 olarak belirlenince TSKB değerleme şirketi de listeye girdi. Ancak geçen yıl devreye giren yeni tebliğin oranı yüzde 51'e taşıması, bu 3 şirketi zorladığı için, SPK yeni bir formülasyona gitmeye çalışmış olabilir" dedi. Önder, düzenlemeyi tüm bankalar ve kamu kuruşlarıyla genellemek yerine, 3 kurumun tebliğden önce listeye alındıkları gerekçesiyle 'kazanılmış hak'ları gözetilerek özel olarak listelenebileceğini kaydetti.
BDDK kararına ters
İhalelerin, kiralamaların, her türlü gayrimenkul, arsa alımının satımının bu şekilde şirketlerce kolayca satmak ya da satmamak için kullanılabileceğini vurgulayan Önder, "İsteyen böylece malını kolayca satmak için değeri düşük belirleyecek, istediğine satmak için fiyatı yüksek tutacaktır. Bankalar da istediğinde malın mülkün değerini istediği gibi göstererek krediyi verebilecek" diye konuştu.
Öte yandan BDDK, kendi tebliğinde bankaların değerleme hizmetini bağımsız ve lisanslı bir değerleme kuruluşundan almalarını şart koşuyor. SPK'nın yeni tebliğinin bu kararla çelişeceğini de söyleyen Önder, "Önce konuyu SPK ile görüşeceğiz. Pazartesi günü de konuyu BDDK ve Rekabet Kurumu'na taşıyacağız. Sektörde yer alan 46 lisanslı değerleme şirketinin müşterilerinin yüzde 80'ini kamu şirketleri ve bankalar oluşturuyor" açıklamasını yaptı.
Kriz olur iddiası var
Yayınlanan tebliğin bağımsızlık ve tarafsızlıktan çok uzak olduğunu belirten bir sektör yetkilisi, "Şimdi bankacılık gibi para kullandırarak teminat alan bir kurumun kendi etkisinde olan bir değerleme şirketine değerleme yaptırması sonucunda vatandaşlarımızın uğrayabileceği zararları düşünmek beni ürkütüyor" dedi. Bu düzenlemenin yeni bir bankacılık krizine kapıları açtığını öne süren sektör yetkilileri, bankaların mevcut 46 lisanslı değerleme firmasından birini satın almayı ve onlara istediği gibi teminat değerlendirme işleri yaptırmayı isteyebileceğini ifade etti.
SPK'dan izinli 46 değerleme şirketi var
Türkİye'de SPK'dan izinli 46 değerleme şirketi bulunuyor. Değerleme hizmeti verecek şirketlerin SPK'ya tabi olabilmeleri için anonim şirket olmaları, esas sözleşmelerinin, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine uygun olması, ödenmiş sermayelerinin en az 300 milyar TL olması, sorumlu iki adet değerleme uzmanları dâhil en az 5 adet lisanslı değerleme uzmanının istihdam edilmesi gerekiyor. Değerleme şirketleri Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları'nın (GYO) varlık hareketlerinde oluşan değerleri, gayrimenkul ve gayrimenkule bağlı ipotek haciz vs. tüm alacakların ihalelerde bugünkü ve gelecek değerlerini, özel ve kamu kuruluşlarına ait taşınmazın alım, satım, özelleştirme, ihale ve kiralamalarında gerekli raporları düzenliyor. Şirketler ayrıca kredi, mal ve risk karşılığı teminat, şahısların birleşme, ayrılma, tasfiye, paylaşım ve takas işlemlerinde görev alıyor. Kurumların finansman kararlarına destek oluşturma ve borçların yeniden yapılanmasında da görev alan bu şirketler, kendilerine gelen değerleme talebinin ardından alan ve arşiv taraması, piyasa araştırması, ön rapor hazırlanması, ve üst kontrol aşamalarından sonra raporlarını müşteriye sunuyor.
İlgili haber
Vatan
