Ayasofya’daki çatlaklar sorun oluşturabilir!
Ayasofya’nın zemin yüzeyinde yapılan ölçümler sonucunda hazırlanan raporda yüzeyde gözüken kılcal çatlakların tramvay hatları ve ağır tonajlı araç geçişleri nedeniyle ileride büyük çatlaklara neden olacağı açıklandı.
İstanbul’un en önemli tarihi yapıları arasında bulunan Ayasofya’da zemin yüzey deformasyonları yer altı radarı (GPR) ile incelemelerde bulundu. Milliyet Gazetesi'nden Mert İnan'ın haberine göre; tahribat bırakmayan yer altı radarı (GPR) tekniği kullanılarak gerçekleşen çalışmalar sonucunda farklı frekanslara sahip antenler kullanıp Ayasofya’nın galeri katı, güney kanadı, cennet kapısı önünde ölçümler yapıldı, çatlakların ve zayıf bölgelerin durumları araştırıldı.
Çalışmalar sonucunda ince çatlakların ana çatlaklar ile bağlantısının durumu incelendi.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği’nde Efecan Belce, aynı üniversitenin Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü’nden Tolga Bekler, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği’nden Yunus Can Kurban ile Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Madencilik ve Maden Çıkarma Bölümü’nden Cahit Çağlar Yalçıner tarafından gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda rapor haline getirildi. Raporda şu ifadeler yer aldı: “Mimar Sinan’ın takviyesinden sonra Ayasofya’da herhangi bir yıkım olduğuna dair bir kanıt bulunmamakta olup, ancak bölgenin tarihi kayıtlarında çok sayıda deprem kaydedilmiştir. Halen yoğun olarak ziyaret edilen Ayasofya Müzesi’nde, özellikle galeri tabanındaki deformasyon ve zemindeki çatlakların varlığı dikkat çekmektedir.”
‘Kılcal çatlaklar var’
Raporda ölçüm sonuçlarıyla ilgili şu açıklamalar kullanıldı: “Yapılan ölçümlerde yüzeyde gözlemlenen ince (kılcal) çatlakların, daha büyük çatlakları takip ettiği ortaya çıkarıldı. Bunun yanı sıra yoğun çatlak gözlenen ölçümlerde kılcal çatlaklar tespit edildiği ancak birçok kılcal çatlağın mermer altına inmediği anlaşılmıştır.
Kılcal çatlaklar ana çatlakların arasında gelişmiştir. Genel olarak bölgenin sismik aktivitesi ve çevresel koşulların, (tramvay hatları, ağır tonajlı araç geçişleri) mikrosismik aktiviteleri ile tarihi yapı üzerindeki kuvvetler hali hazırda zayıflamış olan galeri katı tabanının yüzeyinde ileri zamanlarda daha büyük sorunlar oluşturabilecek çatlaklara neden olabileceği açıktır. Bu çalışma sayesinde mevcut bulunan çatlak yapılarının karakteristiği ortaya konarak geçmişten gelen hasar izlerinin gelecekte alınacak önlemlere ışık tutması sağlanmıştır.”
Bizans kliması
Ayasofya’nın avlusunda yapımı süren medrese projesiyle ilgili tartışmalar sürerken, müzenin giriş kısmında meydana gelen bazı görüntüler ise yeni bir tartışmalara yol açtı. Ayasofya’nın giriş kısmında bulunan ve bu gişelerden geçtikten sonra, hemen sağ kısmındaki yapıya monte edildiği göze çarpan klima motorları ve kablolar, eserin orijinal görünümünü zedeliyor. Restorasyon Uzmanı ve Mimarlık Tarihçisi Prof.Dr.Zeynep Ahunbay, söz konusu görüntü için şunları söyledi: “Yapının ahengini, görüntüsü bozulmuş. Ayasofya gibi dünyanı en önemli kültürel miraslardan birine böyle bir görüntü yakışmıyor. Çok çirkin, uygunsuz bir görüntü, kaldırılmalı.”
