Boğaz'daki fiyatlar, Hampton'la başa baş
Türkiye'deki alışveriş merkezi yatırımlarını inceleyen Ernst&Young Global Gayrimenkul Bölüm Başkanı Reiss, 'Boğaz'daki yalı fiyatları, ABD'de zenginlerin mekânı Hampton'daki kadar' dedi.
Türkiye'deki gayrimenkul yatırımlarının gelişimini incelemek için İstanbul'a gelen Ernst&Young (E&Y) Global Gayrimenkul Sektörü Bölüm Başkanı ve Sorumlu Ortağı Dale Anne Reiss, İstanbul ve New York'ta emlak fiyatlarının benzer seyrettiğini söyledi. Reis, 'Boğaz'daki yalı fiyatları, ünlü ve zenginlerin mekânı Hampton'daki fiyatlarla başa baş' dedi.
Türkiye'deki alışveriş merkezleri, oteller ve altyapı yatırımlarını inceleyeceklerini kaydeden Reiss, 'Türkiye özel durumu sebebiyle çok anahtar bir rol oynuyor. Yabancı yatırımcılar için de ilginç bir ülke olmaya başlıyor' diye konuştu.
Türkiye'nin perakendede büyüme potansiyeli bulunduğunu kaydeden Reiss şunları söyledi: 'Yalnızca İstanbul değil. Ankara, İzmir'e ve başka bölgelere de gittim. Bu bölgelerde de potansiyel mevcut.'
'Türkiye'ye ilgi artıyor'
E&Y Avrupa Gayrimenkul Sektörü Başkanı Ad Buisman ise, 'Avrupa perspektifinden baktığımız zaman Türkiye son yıllarda artan bir ilgi görüyoruz. Türkiye büyüyen ve orta sınıfı olan bir ülke. Avrupa ve ABD yatırımları için de enteresan. Özellikle altyapı yatırımları dikkat çekici' dedi.
Krizin boyutları
Dale Anne Reiss, ABD'de başlayan ve etkisi tüm dünyada hissedilen mortgage kriziyle ilgili olarak şunları söyledi:
'Mortgage sisteminde riskler devrediliyor. Bu nedenle kimse, krizin derinliğini bilmiyor. Önümüzdeki üç ayda geri ödemeler başlayacak. Yılsonu gibi krizin boyutları ortaya çıkar.'
Reiss, 'İnsanlar otomobil, mobilya satın alırken teminatlarda mortgage'la alınan evi gösteriyordu. Evleri, bir nevi ATM gibi kullanıyorlardı. Şimdi, kredi kartı ödemeleri de etkilenecek' diye konuştu.
'Düşük gelir pahalı ev'
ABD'de emlak satışlarının devam ettiğini kaydeden Reiss, 'Parası olanlar kelepir fırsatlarını bekliyor. Miami, Orlando ve Las Vegas'ta ev almak için şu anda en uygun zaman. Fiyatlar yüzde 20 geriledi' dedi.
Mortgage'ın konut edinmek için iyi bir yol olduğunu belirten Reiss şunları söyledi:
'ABD'de mortgage ile ev satın alınırken yüzde 20'si peşin, geri kalanı da 30 yıl vadeli taksitle ödenir. Bunda bir sıkıntı yok. Ancak, insanlar ikinci - üçüncü evi satın alıp, bunları satarak para kazanmak istiyor. Yüzde 5'i peşinat verip, yüzde 95'ini mortgage ile ödemek istediler. Böyle olunca, yüksek riskli kredi aldılar. Bir süre sonra aldıkları evleri satamamaya başladılar. Kredileri de ödeyemediler. Sıkıntının temelinde bu var. Düşük gelire sahip kişiler, sağlam belge şartı aranmadığı için pahalı evleri almaya kalkıştılar.' (Milliyet)
Dalgalanmayı emlak spekülatörleri başlattı
Uluslararası piyasaları etkisi altına alan dalgalanmanın perde arkasında kısa yoldan zengin olmak isteyen ABD'li emlak spekülatörlerinin olduğunu söyleyen Ernst&Young Global Gayrimenkul Bölüm Başkanı Dale Anne Reiss, yüzde 6 ila 8 oranında değişen faiz oranları ile yatırım amaçlı gayrimenkul satın alan bu tip yatırımcıların kredilerin geri dönmemesinde büyük etkisi olduğunu belirtti. Ticareti ön plana çıkaran yatırımcıların riskli krediler ile 10-12 gayrikmenkul satın aldıklarına dikkat çeken Reiss, 'Yaşananlar tipik Amerikan sistemini yansıtıyor. Kısa yoldan köşeyi dönmek isteyen yatırımcılar geleneksel tip mortagage'ı kenara bırakıp, değişken faizli ve 'teaser faiz oranları' denilen ve ilk yıl yüzde 1, daha sonraki yıllar ise yüzde 12'ye kadar yükselen faiz oranları ile gayrimenkul yatırımlarına odaklandı. Bir yıl sonra satın aldığı evi yüksek fiyata satmak hayali ile yatırımlar arttı. Ancak geri ödemelerde yaşanan problemler ile mortgage kredilerinde sorunlar yaşanmaya başlandı' dedi. Mortgage kredileri ile alınan ve daha sonra menkul kıymetleştirilerek bono haline getirilen varlıkların kimlerin veya hangi kurumların elinde olduğu bilinmediği için krizin derinliğinin ve toplam zararın açık bir şekilde hesaplanamadığını ifade eden Reiss, önümüzdeki 3 ay içinde geri ödemeler başladıkça dalgalanmanın tam etkisinin ortaya çıkacağını kaydetti. Belirsizliğin de yatırımcılarda sinir yaptığını bildiren Reiss, 'Problemin ortaya çıkması için yıllar geçmesi gerekti, çözülmesi de zaman alacak' dedi. (Sabah)
