Borsa’nın yarısı 6 grubun elinde!

Borsa’daki şirketlerin toplam piyasa değerinin yüzde 51.13’ü altı grubun bünyesinde bulunuyor. Dışardan ya da içerden dalgalar, bu grupları etkiledikleri ölçüde borsada inişler ya da çıkışlar sertleşiyor. 2013 yılında Borsa’da işlem gören 27 grubun sadece 9’unun piyasa değerinde artış yaşanırken diğerleri değer yitirdi

Borsa İstanbul’un yarısı altı grubun şirketlerinden oluşuyor. Koç, Sabancı, İş Bankası, Anadolu, Doguş ve Enka grubuna ait şirketler borsanın toplam piyasa değerinin yüzde 51.13’ünü oluşturuyor. Bu gruplar faaliyet gösterdikleri sektörlerde belirleyici bir güce sahip oldukları gibi yurtdışına da açılmasını bilen firmalara sahip bulunuyorlar. Bu yönleriyle ekonomi alanında adeta Türkiye’nin dışarıya açılan kapıları konumundalar.

Yurtdışı ile sıkı bağlantı içeride olduğu kadar dışarıda yaşanan dalgalanmalardan da etkilenmelerine neden oluyor. Borsa İstanbul’da işlem gören toplam 131 şirket, 27 grubun çatısı altında bulunuyor. Bu şirketlerin piyasa değeri Aralık 2012’nin son günü 355.7 milyar TL iken, 2013’ün son günü 323.4 milyar TL’ye düştü.

Aynı süre içinde bu grupların değeri yüzde 9 oranında gerilerken tüm endeks hisseleri yüzde 8 düştü. Bir yıllık süre içinde en fazla değer yitiren gruplar Kiler, Koza ve İhlas olurken 9 grubun değeri arttı. En fazla değeri artan gruplar ise Akfen, Boyner, Ülker, Net ve Enka oldu.  

Koç’un 14 şirketi var

Borsa’da bulunan gruplar içinde en büyüğü Koç Topluluğu. Grubun Borsa’da toplam 14 şirketi bulunuyor. Bu şirketlerin piyasa değeri son bir yılda yüzde 7.6 oranında gerilerken 90.4 milyar TL’den 83.5 milyar TL’ye indi. Değer yitiren firmalar arasında enerji grubuna ait şirketler ile Yapı Kredi Bankası dikkat çekerken otomobil grubuna dahil şirketlerin değer kazandığı gözlendi. Koç Holding, 22.3 milyar TL ile hâlâ topluluğun Borsa’daki en değerli şirketi unvanına sahip bulunuyor.

Yapı ve Kredi Bankası 16.1 milyar TL ile ikinci, Tüpraş 10.7 milyar TL ile üçüncü sırada geliyor. Grubun Borsa’daki toplam piyasa değeri ise piyasanın yüzde 16.67’sine denk geliyor. Koç Holding CEO’su Turgay Durak, Koç Holding bünyesinde yayınlanan Bizden Haberler dergisine yazdığı makalede; 2013 yılında dünya ekonomisinin beklenenden daha kötü bir performans çizdiğini, belirtti.

Durak, “Bu dönemde gelişmiş ekonomiler iyileşme sinyalleri verirken, gelişmekte olanlar yavaşladı. Türkiye’nin ise 2013 yılında gerçekleştirilen önemli yatırımlarla yüzde 3.5 civarında büyümesi bekleniyor. 2014’te ise bu oranın yüzde 4.5 olacağını öngörerek şirketlerimizin bütçelerini de buna göre planlıyoruz.” dedi. Buna karşın Holding 2014 yılında 2013’e göre daha az yatırım planlıyor.

Sabancı’nın ağırlığı % 11

Borsanın toplam piyasa değeri içerisinde Sabancı Grubu’nun ağırlığı yüzde 10.9 seviyesinde. Grubun borsada 12 şirketi bulunuyor. Bu şirketlerin toplam piyasa değeri 54.8 milyar TL. Son bir yıl içinde Grubun piyasa değeri yüzde 16.58 oranında azalma gösterdi. Gruba ait çimento, teknoloji ve sigorta şirketlerinin piyasa değerinde artış gözlenirken tekstil, kimya ve banka sektöründe yer alan firmaların piyasa değeri yüzde 20’nin üzerinde düştü.

Köklü şirketler tercih ediliyor

Yatırım için kusursuz şirket arayanlar, rekabetin az olduğu alanlarda faaliyet gösteren firmaları tercih ederken, bir yandan da şirketlerin ortaklık yapılarına bakıyor. Nedeni ise köklü şirketlerin çıkacak fırtınalara karşı daha dayanıklı olmaları. Bu şirketler, uzun süreli faaliyetleri boyunca içeriden ya da dışarıdan gelebilecek krizlere daha fazla direnç gösterebiliyorlar. Düşmeleri halinde de kısa sürede toparlanıp eski seviyelerine hatta daha da yukarılara gelebiliyorlar.

Borsa’da 2013 yılında 27 grubun 9’unun piyasa değeri artarken 18 grubun piyasa değeri düştü. Kimi uzmanlar, piyasa değerini fiyat dalgalanmaları ile birlikte sürekli değişmesinden dolayı ciddiye almıyor ve ‘sabun köpüğü’ olarak nitelendiriyor. Ancak ağırlıklı çoğunluk piyasadaki fiyatları önemli bir gösterge olarak görüyor. Bu anlamıyla borsada oluşan fiyatların grupların genel değerini göstermesi açısından önemli. Şirketlerin değerinin artması bir bakıma daha fazla kişinin bu şirketlerin geleceğini satın aldığını  ifade eder. Ne zamanki beklentiler düşmeye başlar şirketlerin değerinde de erime gözlenmesi kaçınılmaz olur.

SANAYİ ŞİRKETİ YATIRIMCISI ŞANSLI...

İçlerinde Koç, Sabancı, İş Bankası gibi büyük grupların da bulunduğu 18 grubun piyasa değerinde 2013 yılında erime gözlendi. Erime piyasadaki genel düşüşe uyumlu bir seyir izlerken kimi gruplarda daha sert düşüşler yaşandı. Ancak hemen hatırlatmakta fayda var; genel anlamda bir düşüş yaşansa da gruplar içinde düşenler kadar değeri artan firmaların olduğunu da göz ardı etmemek gerekiyor. Yavaş olsa da devinim göstererek büyüyen sanayilere yatırım yapanlar kendilerini uzun vadede biraz daha şanslı hissediyor. Ağır tempoda büyümesine rağmen bu şirketlerin orta vadede yatırımcıya kazandırma potansiyeli daha yüksek olmakta. Uzun vadede kazandırmalarına rağmen, bu şirketlerin de dalgalanmalardan etkilendiğini ve değerlerinde gerileme yaşanabildiğini hatırlatmakta fayda var. Grupların sanayi şirketlerinin performansının 2013 yılında mali sektördeki hisselere göre daha iyi olduğu dikkat çekiyor.

Kiler, İhlas, Koza’da düşüş

Son bir yıl içindeki en büyük sarsıntıyı Kiler, İhlas, Koza ve Yeşil Holding grubu yaşadı. İhlas Grubu 2000 krizinden sonra yaşadığı ciddi sarsıntıya rağmen ayakta kalma mücadelesi verdi. Ancak bu yıl nominal değerin altındaki fiyatlardan büyük ortakların satışı hisselerin daha da gerilemesine neden oldu. 17 Aralık’tan bu yana yaşanan gelişmeler ise özellikle Koza Grubu’nun hisselerine olumsuz yönde yansıyor. Yatırım guruları, hızla büyüyen firmaların düzenli olarak değer kazandığı pek ender görülür, diyor. Koza’nın akıbetinin de bu tespite uygun olup olmayacağını şimdiden söylemek zor ama iktidar bileşenleri içindeki çatışma devam ettiği sürece grubun sıkıntısının da devam edeceği anlaşılıyor.

9 grubun değeri arttı

2013 yılında değeri düşen gruplar olduğu gibi yükselenler de oldu. Akfen, Boyner, Ülker, Net, Enka, GSD, Anadolu, Oyak ve Yaşar gruplarının borsada işlem gören şirketlerinin toplam piyasa değerinde artış gözlendi. Değer kazanan gruplar içerisinde Anadolu Grubu, Enka Grubu ve Oyak Grubu’nun endeks üzerindeki toplam ağırlığı yüzde 12,85. Diğer grupların toplam piyasa değeri içerisindeki payları ise düşük.

Milliyet / Zeynep Aktaş