Dimitris Hristofyas: Girne’yi verin kiracımız olun!

Kıbrıs müzakerelerinde Türkiye ve KKTC’nin ezber bozan  TOKİ  formülüne, Rumlar, “Çözüm istemiyoruz” diye yorumlanabilecek bir karşı paket teklif ederek cevap verdi: “Girne’yi bize verin, Türkiyelilerin yarısını geri gönderelim, siz de kiracımız olun.”

TÜRKİYE ve KKTC’nin “TOKİ formülü” ile Kıbrıs sorununu mülkiyet mağduru bırakmadan çözme çabası, Rum lider Dimitris Hristofyas’ı hazırlıksız yakaladı. BM’nin de “yaratıcı fikir” diyerek desteklediği Türk önerileri karşısında şaşıran Hristofyas, “Ben Türk lider Derviş Eroğlu’na ‘Bayram ve Paskalya kutlamalarını birlikte yapalım’ dedim. Ama masaya getirdiği öneriler Rum ve Türkleri hiç de birleştirmiyor” yanıtını verdi. Kendi getirdiği karşı öneride ise Girne başta olmak üzere KKTC’deki 1974 öncesi Rumlara ait mülklerin tamamını isteyen Hristofyas, Kıbrıslı Türklere ancak “kiracı” olabilecekleri kriterler sundu. Fakat Hristofyas, Rum siyasi parti liderlerinden oluşan Ulusal Konsey’i toplayarak bir alt komite kurulmasına ve Türk tekliflerinin derinlemesine incelenmesine de karar verdi.

Hürriyet, KKTC’nin 6 Eylül’de masaya koyduğu, Rumları ve BM’yi şoke eden 46 sayfalık mülkiyet planının tam metninin ardından, aynı gün Rumların getirdiği 39 sayfalık karşı önerileri de ele geçirdi. Rum önerilerinden çıkan sonuç özetle şu: KKTC topraklarının yüzde 80’inin, turistik Girne bölgesinin de yüzde 95’inden fazlasının 1974 öncesi Rum mülkü olduğu göz önüne alınırsa, Rumlar bireysel mülkiyet hakkını kullanarak adanın tümü üzerinde hakimiyet kurmakta ısrarcı.

Öneriler Rumları böldü

Rum hükümeti öneri paketleri konusunda şimdilik sessiz. Ancak eski Rum lider Tasos Papadopulos’un muhalefetteki partisi DİKO içinden Rum paketine hem destek, hem de tepki geldi.

KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, “Hristofyas zaman kazanmaya çalışıyor. Bu son şans. Yıl sonuna kadar çözüm istiyoruz” dedi. Eroğlu’nun özel temsilcisi olarak iki gündür ara bölgedeki paket müzakerelerine katılan Kudret Özersay da Hristofyas’ın dışarıda “Çözüm mümkün görünmüyor” demesine rağmen görüşme masasında Türk önerileriyle yakından ilgilendiğini söyledi.

Ekim ayından itibaren karşılıklı öneriler üzerinden görüşmelere devam edilecek.

Rum paketi ne öneriyor

- KKTC’de 1974 öncesinde mülk bırakan Rumların tümü, mallarının akıbetine serbestçe karar verecek. Bir Rum iade talep eder, ancak iadenin hemen olmasında ısrar etmezse, mülk bugünkü kullanıcısına kiralanabilecek.
- KKTC’de 100 bin Rum’a yetecek kadar toprak dağıtılacak. Rum mülkü, konut, turistik veya ticari binalarla geliştirilmiş ise tazminat alacak. Otel gibi işletmelerden de hisse sahibi olacak. Kilise ve vakıf mallarının tümü iade edilecek.
- Rumlar ve Türkler, bir yıl içinde mülk komisyonuna başvuracak. Komisyona üç Rum, üç Kıbrıslı Türk ve üç yabancı girecek. Yabancılar Türk veya Yunan olamayacak.
- Rumlar, ‘yerleşik’ diye adlandırdığı Türkiye kökenli KKTC vatandaşlarından sadece 50 bininin kalmasına izin verecek. Geriye kalanlar bir takvim çerçevesinde gidecek ancak kendilerine, belirlenecek miktarda bir para ödenecek. Ada’da şu anda 100 bin civarında Türkiye kökenli KKTC vatandaşı var.
- Tüm tazminatları federal hükümet 5 yıl içinde ödeyecek ve fon için uluslararası yardım konferansı düzenlenecek.

Rüyası Girne

Girne kökenli Rumların oyuyla ”Girne milletvekili” olarak seçilen Rum lider Hristofyas’ın makam odasında büyük bir Girne tablosu var. Hristofyas (solda), görüşmeleri yürüten özel temsilcisi, eski Rum Dışişleri Bakanı Yorgo Yakovu (sağda) ve partililerle bu tablo önünde hatıra fotoğrafı çektirmişti.

Doğrudan ticaret 2011’e

KKTC’ye yönelik ekonomik izolasyonların kalkmasını ve Türk limanlarının Rum bandıralı gemilere açılmasını sağlayacak olan “Doğrudan Ticaret Tüzüğü” ile ilgili karar, bir başka bahara kaldı. Pazartesi günü Avrupa Parlamentosu’nun Hukuk İşleri Komisyonu’nda görüşülmesi beklenen tüzük, Rumların lobisi sonucu 2011’e ertelendi. AB Komisyonu’nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Stephan Füle’nin ise Yeşilırmak kapısının açılışını gerçekleştirmek üzere 14-15 Ekim’de Kıbrıs’a gitmeyi planladığı öğrenildi.
Ömer BİLGE/Hürriyet