Ev alırken dayanıklılığa dikkat!
Son aylarda faiz oranların düşmesi ile beraber konut satışları yükseldi. Yaşar Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof.Dr. Özgür Eğilmez, konut alacaklara önemli uyarılarda bulundu.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın açıkladığı verilere göre, Türkiye'de yılın ilk yarısında 581 bin 798 konut satışı gerçekleşti. Faizlerin düşmesiyle birlikte yükselen konut satışları 2020 yılının ilk yarısında geçtiğimiz yılın aynı dönemine oranla yüzde 32 artış gösterdi. Hürriyet Gazetesi'nde yer alan habere göre; Yaşar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof.Dr. Özgür Eğilmez, ev almak isterken herkesin önceliği farklı olabildiğinden bahsederek “Genele baktığımızda konutun konumuna, hangi katta olduğuna, içinde kullanılan aydınlatmadan banyosundaki fayansına kadar birçok farklı noktaya dikkat edildiğini görüyoruz. Genel olarak, konut alacakların önceliğinin, estetik kaygılardan önce depreme karşı dayanıklı olup olmadığı olması gerekir” açıklamasında bulundu.
UZMANDAN DESTEK ALINMALI
“7.4 büyüklüğündeki 17 Ağustos 1999 Kocaeli-Gölcük depreminden beri İstanbul’da beklenen büyük depremi konuşur olduk. Ancak Türkiye’nin birçok bölgesi ve İzmir ile çevresi de büyük bir deprem üretecek faylar bulundurmakta” diye konuşan Prof. Dr. Özgür Eğilmez, “Ev almak isteyenler, almayı düşündükleri konutları mutlaka depreme dayanıklılık yönünden de değerlendirmeli” uyarısını yaptı. Bir uzmandan destek alınabileceği gibi bu konularda uzman olmayan birisinin yapabileceği kontrollerden birkaçından bahseden Prof. Dr. Özgür Eğilmez, olayları şu şekilde anlattı:
KONUTUN STATİK PROJESİNİN ONAJ TARİHİ
ABD, Japonya gibi bu konuda ciddi önlemler alan ülkelerde geçerli olan şartnamelerle aşağı yukarı aynı düzeye gelmiş ilk deprem şartnamemiz, 1997 yılında yürürlüğe giren Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik’tir. Bu nedenle 1997 şartnamesine göre tasarlanmayan bina türü yapılara, yapının inşası isterse 2000'de bitirilsin, bir kuşkuyla yaklaşıyorsunuz. Yine de böyle bir binadan konut almak düşünülüyorsa binadan alınan beton karot numunelerinin dayanımını ve bununla beraber donatının nervürlü mü düz mü olduğunun sorgulanması gerekiyor. Öncelikle binada kullanılan donatı düz ise o binadan konut almamalısınız. Beton dayanımının da standartlara uygun olmasına dikkat etmeniz gerekir.
KONUTUN İNŞA EDİLDİĞİ BÖLGENİN ZEMİN SINIFI
2018 Türkiye Bina Yönetmeliği kapsamında zeminler 6 sınıfa ayrılıyor. ZA-sağlam, sert kayalar; ZB-orta sağlam kayalar; ZC-çok sıkı kum, çakıl ve sert kil tabakaları; ZD-orta sıkı/sıkı kum, çakıl veya çok katı kil tabakaları; ZE-gevşek kum, çakıl veya yumuşak/katı kil tabakaları; ZF-deprem etkisi altında çökme ve potansiyel göçme riskine sahip zeminler (sıvılaşabilir zeminler). Burada en riskli zemin sınıfı ZF. Almayı düşündüğünüz konut ZF sınıfı sıvılaşabilir bir zemin üzerindeyse yeniden düşünmeniz gerekiyor. Yeni yapılan konutlarda sıvılaşabilir zeminler için çeşitli güçlendirme yöntemleri uygulanıyor. Ancak zemin güçlendirmesinin yapılıp yapılmadığından emin olmak, özellikle uzun yıllar önce yapılmış binalar için her zaman mümkün olmuyor.
RUTUBET VAR MI?
Bu şartlar altında bodrum katı, yoksa zemin katı gezip rutubet kontrolü yapmanız gerekiyor. Bu katlarda rutubet yüksek ise kolon-kiriş donatılarının yıllar içinde paslanıp kesitinden alan kaybediyor.
GÖRSEL HASAR KONTROLU
Binayı görsel olarak değerlendirdiğinde hasarlı, donatısı gözüken vb. kolon ya da kiriş gözünüze çarpıyor mu?dikkatinizi çekiyor mu? Muhtemelen satışı düşünülen konutun içi yenilenmiş, varsa hasarlar kapatılacak. Bu durumda yine bodrum kat gezilebilir. Bunun yanı sıra İzmir’de örneğine rastladığımız gibi dışarıdan bakıldığında yatık duran binalar da mevcut. Bu binalardan da kaçınmalısınız.
BİTİŞİK BİNALAR
İzmir’de ve birçok şehirde birçok bina da birbiriyle yan yana inşa edildi. Böyle bir binadan ev almayı düşünüyorsanız karşı kaldırıma geçip bitişik binaları gözle kontrol etmeniz gerekiyor. Katlar aynı seviyede değilse yani bir binanın kat döşemesi diğer binanın iki kat döşemesinin arasına denk geliyorsa yine bu tür binalara kuşkuyla yaklaşılabilir.
ONAYLI STATİK VE MİMARİ PROJELER
Onaylı statik ve mimari projeler incelenebiliyor. Onaylı mimari projede gösterilen kat adedi ile gerçek kat adedi örtüşüyor mu? Kat planı simetrik mi? Bunları mimari projeden kontrol edebilirsiniz. Statik projede de bina taşıyıcı sistemini yani kolon ve deprem perdelerini incelemeniz gerekiyor. Deprem perdesi bulunan binaları, özellikle bina 20-30 yıllık ise tercih edebilirsiniz. Prof. Dr. Eğilmez, “Tüm bunları sıraladıktan sonra şunu da vurgulamak istiyorum. Kuvvetli bir depremde yukarıda sıraladığım olumsuzlukların hepsini veya birkaçını barındıran her binanın mutlaka yıkılacağını söyleyemeyiz. Üzerinde durulması gereken nokta, yukarıda sıraladığım olumsuzlukları içeren binaların kuvvetli bir depremde yüksek derecede hasar görme veya yıkılma olasılıklarının, bu tür olumsuzlukları içermeyen binaların hasar görme olasılığından yüksek olmasıdır. Bir uzmana danışmakta da elbette büyük fayda olacaktır” şeklinde konuştu.
