İncirlik Havaalanı'nın arazisine 100 milyon dolar tazminat!

Osmanlı vatandaşı Ermenilerin torunlarının ABDde İncirlik dedelerimizin yasadışı el konulan toprakları üzerine kuruldu iddiasıyla açtığı tazminat davasında ABD Dışişlerinin Türkiyeye, Davaya savunma gönderin diye diplomatik nota gönderdiği ortaya çıktı. Buna rağmen savunma yapmayan Türkiye, 100 milyon dolar tazminatla karşı karşıya...

Osmanlı döneminde yaşayan Dikran Efendi ile Kalina Hatun isimli Ermenilerin yakınlarının, ABDde İncirlik Üssünün kurulduğu arazinin bir kısmının kendilerine ait olduğu iddiasıyla açtığı davada kritik bir gelişme yaşandı. İncirlikin yüzde 3.671i üzerinde hak iddia eden 3 Ermeninin California Federal Mahkemesinde açtığı davada ABD Dışişlerinin bir diplomatik nota ile Ankarayı uyarmasına rağmen savunma göndermeyen Türkiyenin sorumluluklarını yerine getirmediği için gıyabında mahkum (default) ilan edilmesi tehlikesi belirdi.

Dava dosyasına göre Alex Bakalian, Anais Harotunian ve Rita Mahdessian tarafından, Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Ziraat Bankası ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası aleyhinde açılan davada davacı taraf, 1915 yılında el konularak Ziraat Bankasına devredildiğini iddia ettikleri 4 parça arazi ve evlerinin toplam büyüklüğünün 496 dönüm olduğunu ve bu toprakların şu an tamamının İncirlik Üssü içerisinde kaldığını ileri sürüyor.

Davacı Ermenilerin bunun karşılığında istediği miktar ise arazi ve apartmanlar için 63.9 milyon dolar. Buna ek olarak arazinin ABD ordusuna kiralanmış olması nedeniyle şimdiye dek elde edilen kira gelirlerinden pay ve geriye dönük faiz de talep ediliyor. Tüm bunlar bir araya getirildiğinde Türkiyeye mahkemeden yaklaşık 100 milyon dolarlık bir fatura çıkarılıyor.

Avukat önerisi

ABD vatandaşı olan Ermeni asıllı davacılar, söz konusu arazinin ABD tarafından üs olarak kullanılması ve İncirlik üssünde Pizza Hut, Taco Bell gibi Amerikan firmalarının faaliyet göstermesi amacıyla California Federal Mahkemesine dava açabilme imkanı bulmuş ve mahkeme de gerekçeleri ciddi görerek davalı taraflardan savunma alınmasına karar verdi. Bu talep Lahey Konvansiyonu aracılığıyla Türkiye devletine Mart ayında bir resmi yazışma ile iletildi. Ancak Türkiye, güvenlik ve devlet sırlarını içeren gizlilik gerekçesiyle bu talebi reddetti. Bu kez davacılar 14 Nisan tarihinde ABD Dışişlerine başvurarak Türkiyeden diplomatik yollarla savunma talep edilmesini istedi. Nitekim 20 Haziran tarihinde Amerikan Dışişleri Bakanlığı,  Ankara  Büyükelçiliği aracılığıyla gönderdiği CONS 11-01208 dosya numaralı diplomatik notada Türkiyeden davaya savunma göndermesini resmen talep etti. Notada, ABD yasalarına göre davalı taraf olarak savunma vermek zorundasınız. Size ABDde bir avukat tutmanızı öneriyoruz. Bu konuda ABD Dışişleri yardımcı olmaya hazırdır. 60 gün içinde savunma göndermezseniz mahkemeden default kararı çıkma ihtimali bulunuyor denildi.

Bankalar ciddiye aldı

ABD Federal Mahkemeleri, default kararını savunma vermesi istenen kişinin mahkemeye gelmemesi ya da savunmasını göndermemesi durumunda veriyor. Hukukçuların hükmen mağlubiyet olarak tanımladıkları bu karar verildiği an, davalı tarafın dava süresince bir daha hiçbir şekilde duruşmalara müdahil olma şansı kalmıyor. Bu durumda da mahkeme genellikle suçlanan kişinin suçunu kabul ettiğini varsayarak kararını davalı tarafı haklı bularak veriyor. ABDnin verdiği bu notanın üzerinden 70 günden fazla süre geçmesine rağmen Türkiyenin savunma göndermemesi nedeniyle davacılar mahkemeye default başvurusu yaptı ve kararın birkaç gün içinde çıkması bekleniyor. 1915-1923 yılları arasında davaya konu olan mülkleri sahiplenen Ziraat Bankası ile 1923ten sonra devredilen Merkez Bankası ise durumun ciddiyetinin farkına vararak Amerikadaki bir hukuk firmasıyla anlaştı ve mahkemeden savunma vermek için 19 Eylüle kadar süre istedi. Talep kabul edildi.

İşte İncirlikteki araziler

Dava dosyasına eklenen haritada Google Earth üzerinden konulan bu görüntü yer alıyor. İncirlik üssünün güneydoğu kısmında yer alan 4 parça toprağın üzeri boyanmış şekilde gösteriliyor. Üzerinde hak iddia edilen arazinin İncirlik Üssünün %3.671ine karşılık geldiği belirtiliyor. Karşılığında istenen 69 milyon dolarlık tazminat bedelinin ise ABD ordu dökümalarında yer alan ve İncirlik üssünün değerinin kayıtlı olduğu belgeden alınan veri ile hesaplandığına vurgu yapılıyor. Dosyada ayrıca Osmanlı vatandaşı Ermenilerin pasaport örneği ve Osmanlı arşivinden alınmış tapu bilgileri de var.

Uğur KOÇBAŞ/Vatan