İzmit'e Tökeli İmre-İlona Anı Yeri yapılacak mı

Macaristan’ın  Ankara  Büyükelçisi Istvan Szabo, Macaristan tarihinde önemli yeri olan ve kaybettiği bir savaşın ardından Osmanlılara sığınarak 305 yıl önce İzmit’te ölen Macar Kralı Tökeli İmre ve eşi İlona Zrinyi anısına yapılması planlanan anı yeriyle ilgili, "Amacımız, proje ile ilgili teklifimizi 28 Şubat 2011’e kadar Macar ve Türk Kültür Bakanlıklarına sunmaktır" dedi.

Tökeli İmre Dostluk Derneğince, Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) Derbent Uygulama Oteli’nde düzenlenen "Tökeli İmre-İlona Anı Yeri" projesi bilgilendirme gecesine katılan Szabo, Macar Kralı Tökeli İmre ve eşi İlona Zrinyi’nin 1701’de Osmanlı Devletine sığınarak İzmit’e geldiğini, 1705’de İzmit’te hayatını kaybettiğini söyledi.

Tökeli İmre’nin ölümünden sonra İzmit’teki Ermeni mezarlığına defnedildiğini belirten Szabo, İmre’nin küllerinin 1906 yılında Macaristan’a getirildiğini, anıt mezarının bulunduğu yere, aynı yıl Macar Devletinin dikilitaş diktiğini ifade etti.

Szabo, Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin aynı yıl bir caddeye Tökeli adını verdiğini, 2006’da Kocaeli’de Tökeli İmre Dostluk Derneğinin kurulduğunu, 2008 yılında ise Türk Kültür ve Turizm Bakanı Bakan Ertuğrul Günay ile Macaristan Kültür ve Eğitim Bakanı Dr. Istvan Hiller’in katıldığı törenle Tökeli İmre’nin anısına yaptırılan "Anı Evi"nin açıldığını kaydetti.

Son olarak Tökeli İmre Dostluk Derneğinin girişimi ile Tökeli İmre’nin anıtının bulunduğu Karatape köyünde "Tökeli İmre - İlona Zrinyi Anı Evi"nin kurulması için bir proje hazırlandığını bildiren Szabo, şöyle konuştu:
"Tökeli İmre Dostluk Derneği ve Macaristan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği, geçtiğimiz yıllarda Kocaeli Valiliği, Büyükşehir Belediyesi, Kartepe Kaymakamlığı, Kartepe Belediyesi, Karatepe Muhtarlığı ve Macaristan’ın en seçkin mimarlarından İmre Makovecz tarafından planlanan Tökeli İmre - İlona Anı Evi’nin Karatepe’de kurulması için birçok defa eşgüdüm ağladı. Anı yerinin yerli ve yabancı turizmi teşvik etmesi ve bunun için buranın kültür ve rekreasyon merkezine bağlanması konusunda mutabakat oluştu. Macar ve Türk ortaklar, Macaristan ve Türkiye Kültür Bakanlıklarına bu projenin gerçekleştirilmesi için mali destek verilmesi amacı ile başvuracaklardır. Macaristan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi olarak çabalarımızın başarıyla
 taçlanacağına yürekten inanıyorum. Geçtiğimiz yıllarda giderek artan sayıda Macar turist Kocaeli’ni keşfetmiştir. Planlanan anı yerinin gerçekleşmesi Kocaeli ve Karatepe’yi Macaristan’da daha da bilinen bir yer haline getirmesinin yanı sıra her anlamda Türkiye’nin iç turizminin de büyümesine yardımcı olacaktır. Macaristan Büyükelçiliği potansiyel Türk ortaklarından proje ile ilgili yükümlülük üstlenimi ve görüşleri hakkında en geç 31 Ocak 2011’e kadar yazılı beyanatta bulunmasını istemektedir. Amacımız proje ile ilgili teklifimizi 28 Şubat 2011’e kadar Macar ve Türk kültür bakanlıklarına sunmaktır."

Kocaeli Valisi Ercan Topaca ise Macaristan ile olan dostluğun eskilere dayandığını, zaman zaman Türkler ile Macarlar arasında savaşlar olsa da sonuçların her zaman dostluk ve dayanışma olduğunu söyledi.
"Kökenler itibariyle Türkler ile Macarlar arasında bilimsel olarak kanıtlanmasa da ortak noktaların olduğuna dair düşüncelerim var" diyen Topaca, sözlerini şöyle sürdürdü:
"İmre Tökeli’nin Kocaeli’de yaşamış olması ve Kocaeli ile Macaristan arasında bağlantıyı da kuvvetlendiren amaçla tesis yapılması, anıların yaşatılması, bu dostluğun kuvvetlenmesi ve desteklenmesi için uzun zamandır proje hazırlığı var. Gerek Macaristan, gerek Türkiye’deki ilgililer tarafından teknik çalışmalar yapıldı. Henüz tam sonuçlanmış proje yok. Sayın Büyükelçi proje hakkında bir sunum yaptı. Biz de Türk tarafı olarak böyle bir çalışmayıarzuladığımızı söylemek isterim. Hukuki anlamda kendi ölçülerimizde ne yapılabilir, nasıl yapılabilir konusunda ön değerlendirmeleri yaptıktan sonra
kendilerine takdim edeceğiz. İnşallah Türk-Macar dostluğunu kuvvetlendirecek, taçlandıracak bir tesisi, iki ülke olarak müşterek gerçekleştirir, Kocaeli’ne kazandırırız."

Konuşmaların ardından, Macar sanatçılar Majda Maria ile Leonarda Jeszensky, "Tuna’dan Toroslara" isimli konser verdi.
AA