Kabe'nin revaklarını resmen istedik!
Suudi Arabistan'ın, Kâbe'nin genişletilecek olmasını gerekçe göstererek yıkmak istediği revakları Türkiye resmen istedi. Yakın bir zamanda yıkılacağı açıklanan Kâbedeki Osmanlı dönemine ait revaklara Türkiye resmen talip oldu
Dışişleri Bakanlığı, yıkılacak revakları Suudi Arabistan Kralı Abdullahtan bir yazıyla istedi. Umm Al-Qura Üniversitesinin geliştirdiği Kâbeyi genişletme projesi çerçevesinde yıkılacak olan revakların projesi, Kanuni Sultan Süleyman tarafından Mimar Sinana hazırlatılmıştı. 1590 yılında Mimar Mehmet Ağa tarafından inşa edilen Osmanlı revakları da yıkılırsa Kabede Osmanlının son izleri de yok edilmiş olacak. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlunun bizzat devrede olduğu diplomasi başarıyla sonuçlanırsa Kabenin iç avlusunda bulunan 500 revak Konyaya da korunup sergilenecek.
Daha önce de yıktılar
Suud yönetimi daha önceki yıllarda Ecyad Kalesini ve mukaddes topraklara ziyarete gelen fakir hacıların hastane ve barınma ihtiyaçlarını karşılamak için Sultan II. Abdülhamit tarafından yaptırılan misafirhaneyi de yıkmıştı. Ecyad Kalesinin yıkılması 1990larda gündeme gelmiş; ancak dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal devreye girerek bu eserleri yıkılmaktan kurtarmıştı.
Genişletme bahane
Revakların yıkılacak olmasına sanat tarihçisi Prof. Dr. Semavi Eyice isyan etti. Kâbenin genişletilecek olması sadece bir bahane diyen Eyice, bugüne kadar Kâbede nice Osmanlı eserleri yıkıldığını, bunun Suudların Osmanlı düşmanlığından kaynaklandığını söylüyor.
Manevi tarafı var
Eserlerin Türkiye tarafından isteniyor olmasını olumlu bir gelişme olarak gördüğünü ifade eden Prof. Dr. Semavi Eyice şöyle konuşuyor: Kabenin minareleri yıkıldı, yine kutsal yapının çevresindeki baklavalı sütunlar göz göre göre yok edildi. Suud yönetimi İstanbulda idam edilen Şeyh Vababın intikamını böyle alıyorlar gibi geldi bana. Revakların Türkiye getirilmesinin çok da önemli bir tarafı yok. Bu revaklardan bizde binlerce var. Ama manevi bir tarafı var. Bir yerde sergilenirse ve yanına Suud yönetimi tarafından yok olmaktan kurtarılan eserler notu düşülürse iyi olur.
Prof. Dr. Selçuk Mülayim: Türkiyeye getirilmeli
Revakların yıkılma kararı bir başka ülkenin tasarrufunda olduğu için yıkamazsınız demek pek mümkün görünmüyor. Revaklar, bir çeşit kutsal emanetler olarak görüldüğünden Türkiyeye getirilmek isteniyor. Tarihsel değerleri üstünde taşıyan bir mekan unsurunun kaybolması istenmez. Türkiyeye getirilip uygun bir yere monte edilmesi olumludur.
Prof. Dr. Ferİdun Emecen: Tahrip edilmesin
Revakları yıkılması tarihi bir çevrenin oradan sökülüp atılması anlamına geliyor. Tarihçi olarak arzumuz hiç yıkılmamasıdır. Fakat elimizde yapacak bir şey olmadığı için kesin karar alınıp da revaklar tahrip edileceğine, bize vermeleri daha uygun olur. Yani yıkılmaları kesin ve bizim yapacak bir çaremiz yoksa, en azından burada bulunması daha iyi olur.
Prof. Dr. İlber Ortaylı: Münasebetsizlik
Suudi Arabistanın yaptığı münasebetsizliktir. Daha evvel de böyle tasvip edilir olmayan tutumları olmuştu. Kâbedeki Osmanlı mirasını kaldırmak istiyorlar. Asıl mesele revakların yıkılmasını engellemek. Revakları Konyaya getirmek fazla bir şey ifade etmez. Konyalıların hoşuna gider. Siyaset olarak da mahalli politika açısından uygun bir tutum olur.
Prof. Dr. Erhan Afyoncu: Yıktırmasınlar da...
Suudi Arabistanın revakları yıkma kararının altında bir takım gerekçeler var. Ne olursa olsun Kâbeyle özdeşlemiş 400 yıldan fazla bir tarihe sahip olan revakların yıkılacak olması hoş değil. Türkiyeye getirilmesini uygun bulmuyorum. Yıkılmaması için mücadele edilmeli. Onları Türkiyede sergilemek başarısızlığımızın sergilenmesi olur.
Radikal/ABDULLAH KILIÇ
