Kiraların bankadan ödenmesi bu yıl da beyanları artıracak

2008 Kasımı'ndan itibaren kira ödemelerinin bankadan veya PTT aracılığıyla yapılmasının zorunlu (işyeri kiralarında tümü, konut kiralarında 500 TL üstü) hale gelmesiyle kira geliri beyanında olağanüstü bir artış görüldü. 2009'da beyan edilen kira gelirlerinde 2008'e göre; İstanbul'da yüzde 26, İzmir'de yüzde 30, Ankara'da yüzde 19, Bursa'da yüzde 30 artış yaşandı. Belli ki bu trend 2010'da da devam edecek. Nitekim bize gelen çok sayıdaki sorulardan da bunu anlayabiliyoruz. Sorulardan bir tanesi şöyle:
"Şirkette yönetici olarak çalışıyorum, 2009'da maaşımdan ilk aylarda yüzde 15 vergi kesilirken sonraki aylarda 20'ye, 27'ye derken 35'e yükseldi. Şimdi, aylık 1.000 lira kira aldığım dairem için beyanname vereceğim. Kira gelirim için de ücretimin vergi oranı mı (yüzde 35) geçerli."
Burada iki kritik konu var. Birincisi; beyanname verme zorunluluğu var mı? İkincisi; beyanname verilecekse de bu iki gelir beyannamede birleşecek mi?
Hemen cevaplayalım. Ücretten dolayı Gelir Vergisi (GV) beyannamesi verilmeyecek. Çünkü tek işverenden alınan ücretler beyana tabi değil. Ancak birden fazla işverenden ücret alınması ve birinci işverenin dışındaki diğer işveren veya işverenlerden alınan tutarın da 22.000 lirayı geçmesi durumunda beyanname verilmesi söz konusu.
Yıllık 12.000 lira tutarındaki kira gelirinden dolayı ise beyanname verilmek zorunda. Çünkü kira geliri (konut) 2.600 lirayı geçiyor. Bu tutardaki kira geliri işyerinden elde edilmiş olsaydı, beyanname verme zorunluluğu doğmayacaktı. (İşyeri kira gelirlerinde beyanname verme sınırı 22.000 lira.)
Dolayısıyla ücret geliri, kiradan dolayı verilen GV beyannamesine dahil edilmeyecek. Ücretin GV oranı da (yüzde 35) kiranın GV oranını etkilemeyecek. Kiranın vergi oranı (yüzde 15) ve iki taksitte ödenecek vergisinin (1.058 lira) hesaplanma şekli yukarıdaki tabloda yer almakta.
Vergi matrahı, 8.700 lirayı geçmediği için yüzde 15'ten vergi hesaplandı. Eğer vergi matrahı 8.700 lirayı aşmış olsaydı; aşan kısmın, 8.700 lira ile 22.000 lira arası yüzde 20'den, 22.000 lira ile 50.000 lira arası yüzde 27'den ve 50.000 lira üstü ise yüzde 35'ten vergilendirilecekti.
Bu örnekte götürü gider yöntemine yer verdik. Ancak gerçek giderlerinin, yüzde 25 götürü giderden daha fazla tutacağını düşünenler GV Yasası'nın 74. maddesinde yazılı belgeli gerçek giderlerini (sigorta, kredi faizi, bakım giderleri vb) götürü gider yerine tercih edebilirler.
Ahmet Karabıyık/Referans