Konut talebi canlı mı değil mi?

Gazete ilanlarına bakılırsa konut talebi çok, hem de çok canlı. Eskiden maketten konut satanlar şimdi gazete ilanından konut satıyor.

Konut işinde uzmanlaşan yap-satçıların toplantılarında konuşulanlara bakılırsa kredi faizinin ucuzlamasına rağmen piyasa durgun. Yüzde 40 stok var. (Anlaşıldığı kadarıyla tamamlanmış her 100 dairenin 40'ı henüz satılamamış durumda.)

Bizde konut stoğunun gerçek durumu hakkında bilgi bulmak imkânsızdır. Hiçbir kuruluş yıl içinde tamamlanan konutun ne kadarının satıldığını, ne kadarının satılamadığını izlemez. Tapu idaresi yeni yapıların satış rakamlarını vermez.

Bu konularda yararlanılabilecek 2 kaynak var: TÜİK binalarda yapı ruhsatı ile yapı kullanımı izin belgeleri sayılarını, BDDK konut kredileri bakiyelerini yayımlıyor.

Kredi talebi sınırlı
Konut kredileri bakiyesi (kullanım ve ödemeden sonra net kredi toplamı) yılbaşında 37.5 milyar TL'ydi. Bu ayın ortasında 40.1 milyar TL'ye yükseldi. Demek ki yıl içinde 2.6 milyar TL'lik bir artış var. Bu artış bakiyedeki artış. Ödemeler dikkate alınırsa demek ki yılbaşından bu yana en az 3 - 3.5 milyar TL yeni konut kredisi kullanılmış.

Konut başı kredi kullanımı 60 bin TL dolayındaymış.

Konut kredisi kullanım rakamlarına bakılarak, bu yıl banka kredisi ile satılması beklenen konut sayısının 100 bini aşmayacağı tahmin edilebilir.

Tabii ki tüm konut satışlarında banka kredisi kullanılmıyor. Bu nedenle banka kredisi ile yapılan konut satışları iyi bir gösterge olamaz ama, banka yetkilileri, konut kredisi kullanmak isteyenlerin sayılarının geçen dönemlerdekinin yarısını aşamadığını söylüyor.

Gelelim konut arzı konusundaki tek göstergeye: TÜİK'in yapı kullanım izni belgeleri sayısıyla ilgili tespitlerine.

Şimdilik stoğa çalışılıyor
2009 yılının ilk 6 ayında verilen yapı kullanım izini belgesi sayısına göre 212.533 bağımsız konu tamamlanmış. İskânı alınmış. İskânı alınmayanların sayısı bilinmiyor.

Altı ayın izin belgelerine göre, yıllık yeni konut arzının 400-440 bini aşacağı anlaşılıyor.

Ancak gerçek şu ki, tekrarda yarar var, konut stoğu rakamları belirlenemediği için (Hatta  TOKİ  projelerindeki stok rakamları bile bilinmiyor) ve de tapu kayıtlarından yeni konut satışlarına ait bilgiler alınamadığı için konut sektöründe olan biteni doğru değerlendirme şansımız olamıyor.

Sadece mevcut verilere dayalı olarak tahmin yapılabiliyor.

Gazetelerdeki ilanlar piyasanın canlılığının göstergesi olarak kabul edilemez. Bırakınız yeni başlayacakları, tamamlanmış olan projelerin bile kolaylıkla satıldığını söylemek çok zor.

Tabii ki faiz indirimleri konut kredisi kullanımını teşvik ediyor. Tabii ki bankalar, gayrimenkul teminatından hoşlandıkları için konut kredisi vermeye istekli.

Fakat bütün bunlara bakarak, konut sektörü krizi atlattı, konut talebi canlanmaya başladı demek pek zor.
Milliyet/Güngör Uras