Konuttaki durgunluk müşteriye yaradı

Nakit sıkıntısı çeken firmalar peşin ödemelerde dörtte bir oranında indirime razı olurken fiyatların her geçen gün aşağı doğru seyrettiği belirtiliyor.  
 
Amerika ve Avrupa piyasalarını sarsan küresel mali krizin oluşturduğu olumsuz hava inşaat sektörünü de derinden etkiliyor. Krizin Türkiye'yi etkilemesinden korkan tüketiciler risk almamak için ev hayalini erteliyor. Son gelişmeler işlerin açılacağı ümidiyle bekleyen müteahhitler üzerinde de büyük bir şok etkisi yaptı. Satış yapamadığı için finansman sıkıntısı çeken inşaatçılar konutta indirimlere başladı. Bazı projelerde peşin alımlarda yüzde 25'e varan oranlarda indirim yapılırken metrekare fiyatları da aşağı çekiliyor. Üç yıl önce yoğun talepten dolayı müşteri seçen inşaatçıların şimdi boyunlarının büküldüğüne dikkat çeken gayrimenkul uzmanı Ediz Giray, özellikle orta gelir grubuna hitap eden sitelerde fiyat düşüşleri yaşandığını, tüketicilerin pazarlıkla alacakları yüksek indirim sayesinde ev sahibi olabileceklerini belirtiyor. İstanbul Emlakçılar Odası'nın hazırladığı verilere göre, fiyatlardaki düşüş bazı semtlerde yüzde 20'leri buldu.

Konut kredisi faiz oranlarının yüzde 1 seviyelerine gerilediği 2005'te içinde havuz gibi özelliklerin bulunduğu güvenlikli sitelerin sayısı adeta patlamıştı. Fiyatların yüksekliği sebebiyle ev hayallerini erteleyen tüketiciler, faiz oranları düşen konut kredilerine büyük ilgi gösterince konut projelerinin önünde kuyruklar oluştu. Yoğun talep evlerin metrekare fiyatlarının 2-3 bin YTL'ye kadar yükselmesine sebep oldu. Daha inşaat aşamasında elindeki tüm konutları satan müteahhitler ise birbiri ardına yeni projelerin inşaatına başladı. 2006'da dünya piyasalarında yaşanan dalgalanmayla durgunluğa giren inşaat sektörü piyasaların açılacağı umuduyla beklerken önce ABD ardından Avrupa'da büyük bankaların batmasıyla patlak veren küresel mali krizle sıkıntıya girdi. Uzun süredir fiyatları düşürmemekte direnen firmalar son gelişmelerin ardından çaresiz kaldı. İstanbul'da inşaat halindeki konut projelerinin yoğun olduğu Bahçeşehir ve Beylikdüzü gibi bölgelerde peşin alımlarda daire fiyatlarında yüzde 20-25'e varan oranlarda indirimler yapılıyor.

Gayrimenkul projelerine satış ve pazarlama danışmanlığı hizmeti veren Ediz Giray, büyük umutlarla yapılan birçok konut projesinde satış rakamlarının çok sınırlı kaldığını, önceden konut kredi faizini sübvanse etme gibi dolaylı kampanyalarla müşteri çekmeye çalışan müteahhitlerin artık direkt indirimlere başladığını ifade ediyor. 2005-2008 arasında yapılan konutların yüzde 80'inin B ve B plus olarak adlandırılan orta ve ortanın üstü gelir grubu için yapıldığını söyleyen Giray, "3 yıl önceki yoğun talep sebebiyle konut fiyatları aşırı şekilde şişmişti. Finans problemi olan firmalar gün geçtikçe ağırlaşan sorunlar sebebiyle artık 'pes' dedi." diyor.

Küresel krizin etkisiyle bankaların inşaat firmaları için hayati öneme sahip ticari kredi musluğunu kapattığını, çarkın dönmemeye başladığını söyleyen Giray'a göre, B gelir grubu için yapılan ve fiyatları 150 bin ile 400 bin YTL arasında değişen konutlarda fiyat düşüşleri biraz daha devam edebilir. Büyük potansiyel barındırmasına rağmen C segmenti için yapılan konutların sayısının sınırlı kaldığını söyleyen Giray, "150 bin YTL'den satılan bir konutun fiyatı 100 bin YTL'ye indirilse yine müşteriler kuyruk oluşturur. Ama 250 bin YTL'lik konutta yapılacak indirime aynı oranda talep gelmez. B segmentinde yer alanlar zaten konutlarını aldı. Şimdi bu konutların borçlarını ödüyorlar. Satılmak istenen bu tür konutlara talebin yeniden canlanması için bu kişilerin borçlarını bitirip evini değiştirebilecek duruma gelmesini beklemek gerek." dedi.

İkinci el konut fiyatları 50 bin YTL'nin altına düştü

Satışlardaki durgunluk şehir merkezlerindeki ikinci el konut fiyatlarını da aşağı çekiyor. İstanbul Emlakçılar Odası'nın hazırladığı verilere göre fiyatlardaki düşüş bazı semtlerde yüzde 20'leri buldu. İstanbul'da daire fiyatlarının en ucuz olduğu bölge Sultanbeyli. Sultanbeyli'de 100 metrekare, standart bir dairenin fiyatı geçtiğimiz yıla oranla yüzde 10 düşerek 45 bin YTL'ye kadar geriledi. Lüks semtlerde de keskin fiyat düşüşleri gözleniyor. Örneğin Florya'da 100 metrekare bir dairenin minimum fiyatı geçtiğimiz yıl 370 bin YTL iken bu yıl 320 bin YTL'ye kadar geriledi. İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Sabri Ateş, tüketiciler bilinçlendiği için eski yerleşim yerlerindeki evlere talebin azaldığını, konut sahiplerinin fiyatları indirmesine rağmen dairelerini satamadığına dikkat çekiyor. Cems Emlak'ın yetkililerinden Cem Gönültaş, "Geçtiğimiz yıl portföyümüzdeki 95 metrekare büyüklüğündeki bir daire için 220 bin YTL isteniyordu. Bu yıl mal sahibi 190 bin YTL'ye düşürdüğü halde satamadı." diyor.

 
İsa Sezen