Küresel kriz yurt dışı müteahhitlik sektörünü de etkiledi

Türk inşaat firmalarının, 1970'li yıllarda Libya başta olmak üzere birkaç Orta Doğu ülkesiyle başlayan ve yıllar itibariyle yükselen bir trend izleyen yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde geçen yıl 25 milyar dolar olan hedefi, küresel kriz nedeniyle bu yıl da değişmedi.

Edinilen bilgiye göre, dünyada müteahhitlik hizmetleri ihraç eden başlıca ülkeler arasında yer alan ve güvenilirliği, yaratıcılığı, maliyet avantajı ile uluslararası inşaat pazarında, en büyük müteahhitlik firmalarıyla rekabet edebilen Türk müteahhitleri; 1972-2008 döneminde 70 ülkede, 4.600'ün üzerinde projeyi hayata geçirdi.

Türk müteahhitleri günümüzde İrlanda'dan Pasifik Okyanusu'ndaki Sahalin adalarına, Gana, Mali, Sierra Leone, Kamerun gibi Kara Afrikası ülkelerinden Hindistan'a kadar onlarca ülkede 36 yılda toplam değeri 130 milyar dolara ulaşan dev projelere imza attı.

Müteahhitlerin geçmiş yıllarda yurt dışında gerçekleştirdikleri projeler içerisinde konut inşaatları birinci sırayı alırken, 2000 yılından sonra yaşanan dönüşüm nedeniyle üstlenilen işlerde endüstriyel yapılar başta olmak üzere proje çeşitlenmesi başladı. Bu dönemde, endüstriyel tesisler, yol-köprü-tünel, petrokimya tesisleri ve havaalanları gibi yüksek düzeyde uzmanlaşma, proje yönetimi becerisi ve ileri teknoloji gerektiren proje türlerinin toplam iş hacmi içindeki payı ciddi oranda artış gösterdi.

Türk müteahhitlerinin 2002 yılında sadece 1,7 milyar dolar olan yurt dışı müteahhitlik hizmetleri çerçevesinde üstlendikleri projelerin değeri 6 yılda 13 katın üzerinde artış göstererek, 2008 yılında 23,6 milyar dolara ulaştı.

2008 YILINDA ÜSTLENİLEN İŞLER
Türk müteahhitlik sektörü 2008 yılında yurt dışında 23 milyar 685 milyon 231,4 bin dolar tutarında proje üstlendi. Bu projeleri sırasıyla yüzde 45 ile yapı, yüzde 20,2 ile endüstri, yüzde 20 ile ulaşım, yüzde 7,7 ile alt yapı, yüzde 6,5 ile su işleri, yüzde 0,6 ile diğer sektörlerdeki işler oluşturdu.

Söz konusu projelerin bölgelere göre dağılımında, BDT ülkeleri 11 milyar 630 milyon 261,4 bin dolarlık 275 projeyle ilk sırada yer aldı. Bunu sırasıyla 6 milyar 578 milyon 604,4 bin dolarlık 133 projeyle Orta Doğu ülkeleri, 3 milyar 748 milyon 522 bin dolarlık 60 projeyle Afrika ülkeleri, 1 milyar 490 milyon 685,2 bin dolarlık 68 projeyle Avrupa ülkeleri, 174 milyon 640,4 bin dolarlık 21 projeyle Asya ülkeleri izledi.

Sektör bazında en fazla proje konut, karayolu-tünel-köprü, sosyal kültürel tesisler, ticaret merkezi, hastane, santral ve şehir alt yapısı yapımında gerçekleştirildi.

TÜRKMENİSTAN'DA 97 PROJE HAYATA GEÇİRİLDİ
Yurt dışı müteahhitlik sektörünün üstlendiği proje bedellerine bakıldığında ise geçen yıl Türkmenistan 5 milyar 375 milyon 902 bin dolarlık, 97 projeyle ilk sırada yer aldı. Bu ülkeyi 3 milyar 387 milyon 865 bin dolarlık 78 projeyle Rusya, 3 milyar 69 milyon 10 bin dolarlık 26 projeyle Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) takip etti.

Türk inşaat firmalarının ilk açıldığı pazar olan Libya 2 milyar 65 milyon 280,2 bin dolarlık 36 projeyle 4. sırada yer aldı.

2009 HEDEFİ
Küresel kriz tüm sektörleri olduğu gibi yurt dışı müteahhitlik sektörünü de etkilerken, bu olumsuz etkinin yansıması kendini yurt dışı müteahhitlik hedefinin belirlenmesinde de gösterdi. 2009 yılı hedefi de geçen yıl için belirlenen 25 milyar dolarda kalırken, bu hedefe ne kadar yaklaşıldığı noktasında, bugüne kadar yurt dışı müteahhitlik sektörünün gerçekleştirdiği projelerin miktarı konusunda ise bilgi verilmedi.

Türk Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren de yurt dışı müteahhitlik hizmetlerine bu yıl da 2008 hedefi ile başladıklarını belirterek, "Kriz nedeniyle hedefimiz bu yıl da aynı. Ümidimiz bu hedefi aşabilmek" dedi.
AA