Mortgage'ta ikincil piyasaya ilk adımda büyük oyuncu TOKİ
Mortgage kredilerinin el değiştireceği ikincil piyasanın büyük oyuncusunun TOKİ olması planlanıyor.
Yasası çıkalı bir yıldan fazla süre geçen mortgage'ta sistemi döndürecek asıl unsur olan ‘ikincil piyasa'nın kurulması konusunda adımlar atılmaya başlandı. İkincil piyasa, vatandaşın aldığı konut kredilerinin mortgage bonosu haline getirilip satışa sunulmasıyla oluşuyor. Bu satışlardan elde edilen kaynak da mortgage piyasasının ‘elinin rahatlamasına', faizin düşüp vadenin uzamasına yarıyor.
Türkiye için düşünülen ‘ikincil piyasa' modelinin ise devlet desteğiyle başlaması öngörülüyor. Bu amaçla kurulacak ipotek finansmanı kuruluşunun en fazla yüzde 49'unun Toplu Konut İdaresi'ne (TOKİ) ait olması, mortgage kredisi veren banka ve şirketlerin de bu kuruluşa ortak olması planlanıyor. Bu sistemin masaya yatırıldığı ilk toplantı 4 Haziran'da İstanbul'da TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar, SPK Başkanı Turan Erol ve Dünya Bankası'nın finans kuruluşu IFC'nin Konut Finansmanı Grubu Başkanı Micheal Bookstaber katılımıyla yapıldı.
TOKİ Başkanı Bayraktar, TOKİ'nin ortak olacağı bir ipotek finansmanı kuruluşu oluşturma teklifinin SPK Başkanı Turan Erol'dan geldiğini belirterek, “TOKİ'nin kaynak ihtiyacı çok fazla, alacaklarımızı paraya çevirmek bizim için çok önemli. IFC de bize mali destek ve fon sağlama, yabancı fonlarla ilişki kurma sözü verdi” dedi.
Edinilen bilgiye göre yeni ipotek teminatı kuruluşu şöyle çalışacak:
- TOKİ ve mortgage kredisi veren kuruluşlar, kendi alacaklarını menkulleştirip bu kuruluş aracılığıyla satacak.
- Bu sayede özel banka ve mortgage kuruluşlarının mortgage kanununda Hazine garantisi verilmeyen mortgage bonoları, devlet güvencesi altına girmiş olacak.
- IFC yeni şirkete ipoteklerin menkulleştirilmesi, uluslararası yatırımcı gruplarıyla ilişkiler kurulması ve fon sağlanması konusunda destek verecek.
Fannie Mea gibi
Türkiye'de ikincil mortgage piyasasının oluşturulmasında bir devlet kuruluşunun öncü rol oynayacak olması “TOKİ'ye ABD'deki Fannie Mea gibi bir rol yüklenip yüklenmeyeceği” sorusunu akıllara getirdi. Fannie Mea, ABD'de devlet garantili ipotek kredilerini satın almak ve ikincil piyasaya yaratma amacıyla kurulmuştu.
Ancak uzmanlar, Meksika'da faaliyet gösteren Sociedad Hipotecaria Federal (SHF) gibi alt ve orta gelir grubuna yapılacak konutlar için özel sektör kuruluşlarına, arsa payı, altyapı yatırımları veya nakit ödeme yapmak gibi teşvikler uygulamaya hazırlanan TOKİ için karma bir model oluşturulacağını belirtiyor. Bu modelle TOKİ hem finansman, hem de arsa ve gayrimenkul geliştirme yönü güçlü bir yapıya kavuşturulacak.
Milliyet
