Vergi artışları enflasyonu etkileyecek!

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya, 2016'daki vergi artışlarının yıllık enflasyon üzerindeki etkisinin kademeli olarak ortadan kalkmasının enflasyondaki düşüşe destek vereceğini öngördüklerini bildirdi. 

Çetinkaya, yılın ikinci Enflasyon Raporu'nun açıklandığı toplantıda yaptığı konuşmada, tüketici enflasyonunun mart ayında yüzde 11,29 ile Ocak Enflasyon Raporu tahminlerinin üst bandının üzerinde gerçekleştiğini ve benzer bir görünümün işlenmemiş gıda ve alkol-tütün dışı tüketici enflasyonu tahmininde de izlendiğini kaydetti. 

Enflasyondaki yukarı yönlü seyirde Türk lirasındaki değer kaybı ve ithalat fiyatlarındaki yükselişin yanında gıda fiyatlarındaki artışın etkisinin hissedildiğini, bu dönemde çekirdek enflasyon yükselirken, işlenmemiş gıda, enerji ve alkol-tütün gibi çekirdek dışı kalemlerin enflasyona katkısındaki artışın daha belirgin olduğunu ifade eden Çetinkaya, şöyle devam etti:

"Gıda enflasyonu ilk çeyrekte işlenmemiş gıda ürünleri öncülüğünde olumsuz hava koşulları, Türk lirasındaki değer kaybı, meyve-sebze ihracatındaki toparlanma ve düşük baz etkisi ile önemli bir artış gösterdi. Olumsuz arz koşulları özellikle taze meyve ve sebze fiyatları üzerinde belirleyici olurken döviz kuru ve ithalat fiyatı etkileri daha çok diğer gıda ürünlerinde hissedildi. Böylelikle gıda yıllık enflasyonu Ocak Enflasyon Raporu’nda varsaydığımız patikanın bir miktar üzerinde gerçekleşti.

Türk lirasındaki değer kaybının ilk yansımaları kur geçişkenliğinin hızlı olduğu enerji fiyatları üzerinde izlendi. Enerji fiyatları döviz kuru etkileri yanında, petrol ve yönetilen su fiyatlarındaki yükselişle birlikte ilk çeyrekte önemli bir oranda arttı. Maliyet gelişmeleri temel mal grubu enflasyonunu da olumsuz etkiledi. Bu grupta enflasyon, mobilya ve beyaz eşya ürünlerindeki geçici vergi indirimlerine karşın grup geneline yayılan kur etkileriyle belirgin olarak yükseldi. Bu doğrultuda tüketici enflasyonundaki yükselişe gıdadan sonra en büyük katkı temel mal grubundan geldi. Yılın ilk çeyreğinde temel mal grubuna kıyasla sınırlı olmakla birlikte hizmet enflasyonu da yükseliş gösterdi. Hizmet enflasyonundaki bu seyirde, akaryakıt fiyatlarındaki artışın gecikmeli yansımalarının yanında, döviz kuruna duyarlı hizmetler kanalıyla kaydedilen artışların etkisi hissedildi. Kira enflasyonu da başta İstanbul olmak üzere yüksek seviyesini korudu. Bu görünüm altında, çekirdek göstergelerin ana eğiliminde 2016 yılı aralık ayında başlayan yükseliş eğilimi yılın ilk çeyreğinde güçlenerek devam etti. Benzer bir yukarı yönlü hareket TCMB bünyesinde takip ettiğimiz alternatif temel enflasyon göstergelerinde de izlendi."

- "2016 yılında büyüme, beklentilerin üzerinde bir performans gösterdi"

Murat Çetinkaya, 2016'nın son çeyreğine ilişkin verilerin, üçüncü çeyrekte iktisadi faaliyetteki yavaşlamanın geçici olduğuna ilişkin öngörüleri teyit ettiğini, bu dönemde GSYH'nin bir önceki çeyreğe göre yüzde 3,8, bir önceki yılın aynı dönemine göre ise yüzde 3,5 arttığını, üçüncü çeyrekteki iş günü kayıplarının telafisi dışlandığında, son çeyrekte ılımlı bir büyüme kaydedildiğini söyledi.

TÜİK tarafından 2016'nın ilk üç çeyreği için yapılan yukarı yönlü güncellemelerin iktisadi faaliyet düzeyinin bir önceki rapor dönemine göre daha yüksek olduğunu ortaya koyduğunu belirten Çetinkaya, 2016'da büyümenin yüzde 2,9 ile bir önceki yıla kıyasla yavaşlamış olsa da beklentilerin üzerinde performans gösterdiğini kaydetti.  

Yılın son çeyreğinde yıllık büyümenin yurt içi talep kaynaklı olduğunu vurgulayan Çetinkaya, "Özel tüketim harcamaları TL’deki değer kaybı, otomobildeki vergi ayarlamasının öne çekmiş olduğu talep, gevşetilen makroihtiyati tedbirler ve finansal koşulların desteğiyle hem yıllık hem dönemlik bazda arttı." dedi. 

Çetinkaya, bu dönemde yatırımlardaki artışın tüketime göre daha düşük kaldığını, makine-teçhizat yatırımlarındaki zayıf seyrin yatırımlardaki toparlanmayı sınırladığını, son çeyrekte ihracattaki ivmelenmeyle birlikte net dış talebin dönemlik büyümeye katkısının oldukça yüksek olurken, yıllık büyümeye katkısında da ilk 9 aylık döneme göre iyileşme kaydedildiğini söyledi. 

Çetinkaya, "Bu durumda, döviz kuru gelişmeleri, Rusya ile ilişkilerin normalleşmesi, pazar çeşitlendirmesinin mal ve hizmet ihracatına olumlu yansımaları ve ithalattaki yatay seyir etkili oldu." dedi. 

- "İlk çeyreğe ilişkin göstergeler iktisadi faaliyetteki toparlanmanın ivme kaybettiğine işaret ediyor"

TCMB Başkanı Çetinkaya, 2017 yılı ilk çeyreğine ilişkin göstergelerin iktisadi faaliyetteki toparlanmanın bu dönemde bir miktar ivme kaybettiğine işaret ettiğini belirterek, konuşmasını şöyle sürdürdü: 

" Vergi teşvikleri konut, mobilya ve beyaz eşya sektörlerine olan talebi canlandırsa da, toplam perakende 

satışlardaki zayıf seyir iç talepteki toparlanmanın sektörel yayılımının sınırlı kaldığına işaret ediyor. Diğer taraftan, önümüzdeki dönemde mal ihracatında gözlenen güçlü seyir doğrultusunda net dış talebin büyümeye katkısını artırmasını bekliyoruz. Büyüme kompozisyonundaki bu değişim doğrultusunda cari açığın yakın dönem eğiliminde iyileşme olduğu göze çarpıyor. Mal ihracatındaki güçlü seyrin cari dengeye olumlu katkı vermeye devam etmesini bekliyoruz."

AA