Binayı en kıymetli hale getiren unsur yalıtımdır!

“Binayı en kıymetli hale getiren unsur yalıtımının yapılmasıdır. Bina yöneticisi veya bina yönetim firmalarının bunu bilmesi, daire sakinlerine anlatması gerekmektedir. Çünkü yalıtım, binanın değerini ve yaşam kalitemizi artıran önemli faktörlerdendir. Bu nedenle bina yöneticileri ve kat malikleri yalıtıma daha çok önem vermektedir.” diyen İsmail KİBİCİ 

Ülkemizin enerji ihtiyacının %72’si ithal kaynaklardan sağlandığı malumunuzdur. 2014 yılında 55 Milyar Dolar fatura ödenmiştir. Bu faturanın %37’si yani 20,35 Milyar Doları konutlara aittir. Konutlara isabet eden 20,35 Milyar Doların %87’si yani 17.70 Milyar Doları ise ısıtma ve soğutma giderlerine tekabül etmektedir. 

Bu yazımızda konutlarda enerji verimliliği sağlamak bakımından yalıtımın önemi, faydaları, konfor, sağlık,  güvenlik, devasa faturalar gibi avantaj ve dezavantajlarına yer vermek istedik. Ülkemizde konutlarda enerji tüketimini rakamsal olarak kısaca yukarıda izah edildiği gibi ifade etmek mümkündür. 

Üç sektörde enerji verimliliği uygulamaları yapılmaktadır: Konutlarda enerji verimliliği, Sanayide enerji verimliliği, Ulaşımda enerji verimliliği. Hal böyle olunca, Hükümet ve inşaat sektörü de konutlarda enerji tüketiminde tasarruf yapılabilmesi bakımından hukuki ve teknik çalışmalara ağırlık vermiştir. Hatta bu konuda önceliğin toplum bilinçlendirmesinden geçtiğinin de bilinci ile gerek Hükümet kamu spotu gerekse özel sektör reklam ve konferanslarla toplum bilincine katkı sağlamaktadır. Bu yöndeki çalışmalar her geçen gün artmaktadır. Enerji verimliliği ile ilgili olarak Hükümet tarafı da başta dünyada enerji verimliliği ile ilgili anlaşmaları kabul etmekte diğer yandan ise bu uluslararası anlaşmalara paralel yasa ve yö-     netmelikleri düzenlenmekte ve/ veya mevcut olanları güncelleyerek revize etmektedir. 

Türk inşaat sektörü de çevreye duyarlı çalışmalar yürütürken Sürdürülebilir (Yeşil)  Binalara saygınlık getiren  BREEAM  ve LEED gibi uluslararası sertifikalara ulaşmak için mevzuat çerçevesinde yatırımlarına ağırlık vermektedir. 

Sürdürülebilir (Yeşil) Binalar “Doğayla uyumlu yapılar, yapının arazi seçiminden başlayarak yaşam döngüsü çerçevesinde değerlendirildiği, sosyal ve çevresel sorumluluk anlayışıyla tasarlandığı, iklim verilerine ve o yere özgü koşullara uygun, ihtiyacı kadar tüketen, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmiş, doğal ve atık üretmeyen malzemelerin kullanıldığı katılımı teşvik eden, ekosistemlere duyarlı yapılar” olarak tariflenebilir. 

 Sürdürülebilir (Yeşil) Binaların Faydaları: Kentsel yaşam alanlarına değer katması. Binanın değerinin artırması. Yalıtım sistemleri ile ısıtma soğutma maliyetlerinin ve karbondioksit salınımının azaltılması. Yaşam alanlarında yaşayanların işletme giderlerini düşürerek aidatların azaltılması. Yapım aşamasında doğal çevre tahribatının en aza indirilmesi. Yeşil çatı uygulaması ile yağmur sularının arındırılması. Yağmur sularının kullanımı ile kanalizasyon sisteminin yükünü azaltma. Güneş enerjisinden yaralanma. Doğal ışıktan yaralanma. Yeşil katmanların güneş ışınlarını yansıtmaması ile sera etkisini oluşturan yansımaları azaltması.  Enerji tasarrufu sağlaması.

Sürdürülebilir binaların sağladığı önemli faydalarından “Yalıtım sistemleri ile ısıtma soğutma maliyetlerinin ve karbondioksit salınımının azaltılması” yalıtımla mümkün olduğu için, konutlarda büyük önem taşımaktadır. Ana prensip termodinamiğin 2. Yasası gereği ısı, yüksek sıcaklıklı ortamdan düşük sıcaklıklı ortama transfer olur. Bu nedenle yapılarda kışın enerji kayıpları, yazın ise istenmeyen enerji kazançları meydana gelir. Bina içerisinde istenen konfor ortamının sağlanabilmesi için kış mevsiminde kaybolan ısının bir ısıtma sistemiyle karşılanması ve yaz aylarında kazanılan ısının bir soğutma sistemiyle iç ortamdan atılması gerekir. Gerek ısıtma gerek soğutma işlemleri için enerji harcanır. İşte enerji kayıplarını ve enerji kazançlarını telafi etmek bakımından harcanması gereken enerjiyi en aza indirmek için yalıtım büyük önem taşır. 

Yalıtım, her hangi bir yalıtım malzemesi kullanılarak gerek içeriden dışarıya, gerekse de dışarıdan içeriye istenmeyen enerji akışının indirgenmesidir.  Unutmayalım ki yapıların ihtiyacı olan yalıtım, insanların daha sağlıklı yaşayabilmeleri,  enerji tasarrufu için  gereklidir. Yalıtım aynı zamanda ülke ekonomisine kaynak kazandırır.

Konut sektöründe enerji verimliliğini incelerken Şekil 1’de “Binalarda enerji verimliliğinden etkilenen proje paydaşları & kurum kuruluşlar” olarak sayılı bazı paydaşların son zamanlarda ülkemizdeki hedefi,  enerji tasarrufu ile işletme maliyetlerini düşürmek ve bunun ile birlikte binanın tasarım amacına uygun bir şekilde konfor faktörünü de yükseltmek olmuştur, olmaya da devam edecektir. 

Şekil 1. İsmail KİBİCİ Binalarda enerji verimliliğinden etkilenen proje paydaşlarını, kurum ve kuruluşları tablo halinde yukarıda özetlemiştir. 

“AB, ABD başta olmak üzere 2020’den sonra tamamen "sıfıra yakın enerjili bina, enerji+ bina”,  “sıfır karbon emisyonlu bina”, “pasif bina” yapmak üzere karar almış ve uygulamalara başlamıştır. “Pasif  Bina” standartları oluşmuş, 15 kWsaat / m2-yıl ısıtma enerjisi, toplam 120 kWsaat / m2-yıl ise soğutma, havalandırma, beyaz eşya vb. enerji kullanım sınırı belirlenmiştir. 

“Erzurum iklim kuşağına benzer bir iklimde yer alan Almanya’daki 100 m2’lik pasif binada yaşayan 4 kişilik bir ailenin yıllık ısıtma gideri yalnızca 38 Euro’dur. 100 m2’lik bir binada yaşayan 4 kişilik Erzurumlu bir ailenin ısıtma enerji tüketimi 300-450 kWsaat /m2-yıl, yani Almanya’daki eşdeğer bir binaya göre 20-30 kat fazladır.” ( A.Künar – sunum 2013 ) 

Isı yalıtımı binaların çatı ve duvarlarına, toprak temaslı mahallere, katları ayıran döşemelere, tesisat boruları ve havalandırma kanallarına, garaj, depo gibi ısıtılmayan bölümlere bakan duvarlara yapılır. Ayrıca özel kaplamalı yalıtım camı üniteleri ve yalıtımlı doğramalar kullanılarak kışın pencerelerden meydana gelen ısı kayıpları azaltılır, yazın binaya güneş ısısı girişi sınırlanır. Genel olarak ısı yalıtımının faydalarını şu şekilde özetlemek mümkündür. 

Nitelikli Camlarla Isı Yalıtımı: Gün ışığından azami şekilde faydalanmayı sağlar. Kışın pencerelerden oluşan ısı kayıpları azaltılır. Yazın binaya güneş ısısı girişini sınırlandırır. Isıtma ve soğutma enerjisinden tasarruf sağlar. 

Isı Yalıtımı – Mantolama: Isı kayıplarının engellenmesiyle %50 civarında enerji ve yakıt tasarrufu sağlanır. Binanın ilk yatırım ve işletme maliyetleri düşer. Daha az yakıt ile daha çok ısınmanızı sağlar. Yazın daha az elektrik kullanarak daha çok serinlemenizi sağlar. Rutubet ve yoğunlaşma gibi olayları engeller. Ani ısı farklılıklarından kaynaklanan çatlama ve yıpranmalar önlenir.  İç ve dış cepheleriniz korunduğu gibi demir donatılar paslanmaz. Betonarme kısımlar uzun yıllar depreme karşı dayanıklılığını kaybetmez ve onarım masrafları azalır. 

Isı yalıtımından umulan faydayı şu şekilde genellemek mümkündür. Öncelikle ısı yalıtımının iyi anlatılması gerekmektedir. Isı yalıtımımı yaparak binanın kullanım ömrünü uzatmak, kullanıcılarına konforlu ve sağlıklı mekânlar sunabilmek, binayı kullandığımız dönemlerde soğutma ve ısıtma giderlerinden tasarruf sağlayarak aynı oranda enerjiden verim almak çok mümkündür. Diğer yandan ısı yalıtımından beklenen fayda, Yaşam şartlarımızı daha az enerji kullanarak aynı kalite ve konforda, daha az maliyetle ve daha az çevreye zarar verilmesidir. 

Isı yalıtımında binanın bulunduğu coğrafya, rüzgâr, iklim şartları gibi diğer etkenlerin sağlıklı bir şekilde tespiti ile yalıtım için kullanılacak malzemelerin de doğru seçimi önemlidir. 

Tüm bu tedbirlerle hem dış cephe, hem de bina içinde özel uygulamalarla ısı transferini en aza indirilerek enerji tasarrufuna katkı sağlamak amaçlanmaktadır.  Yalıtımın aynı zamanda ulusal kalkınmaya da büyük katkı sağladığı ve sağlayacağı açıktır.

“Binayı en kıymetli hale getiren unsur  yalıtımının yapılmasıdır. Bina yöneticisi veya bina yönetim firmalarının bunu bilmesi, daire sakinlerine anlatması  gerekmektedir. Çünkü yalıtım, binanın değerini ve yaşam kalitemizi artıran önemli faktörlerdendir. Bu nedenle bina yöneticileri ve kat malikleri yalıtıma daha çok önem vermektedir.” 

İsmail Kibici 

Kentsel Dönüşüm Uzm. 

BİTED BAŞKAN