Enkaz bedeli nedir?
Enkaz bedeli, kısaca bir binanın yıkımı sonrası ortaya çıkan moloz, hurda ve geri dönüştürülebilir malzemelerin maddi değerini ifade ediyor.
Türkiye’de kentsel dönüşüm çalışmaları hız kazanırken, süreç içerisinde sıkça gündeme gelen kavramlardan biri de “enkaz bedeli” oluyor.
Özellikle riskli yapıların yıkımı sırasında en çok merak edilen konulardan biri olan enkaz bedeli, mağduriyetleri önlemek ve mülk sahiplerinin haklarını korumak açısından büyük önem taşıyor.
Enkaz bedeli, kısaca bir binanın yıkımı sonrası ortaya çıkan moloz, hurda ve geri dönüştürülebilir malzemelerin maddi değerini ifade ediyor.
Yıkım işlemlerinden sonra ortaya çıkan demir, bakır, alüminyum, plastik, bazı ahşap parçalar, kapı ve pencere doğramaları gibi pek çok malzeme geri dönüşüm kapsamında yeniden değerlendirilebiliyor. İşte bu hurdaların tamamı “enkaz” olarak adlandırılıyor ve değeri hesaplanarak hak sahiplerine “enkaz bedeli” şeklinde yansıtılıyor.
Kentsel dönüşüm süreçlerinde, mülk sahipleri riskli yapılarını yenilemek üzere devlet desteklerinden yararlanırken, yıkılan binalardan çıkan enkaz da ayrıca parasal karşılığa dönüştürülüyor.
Çoğu zaman yüklenici firma ile hak sahipleri arasında yapılan anlaşmalarda, enkaz bedeli yükleniciye bırakılabiliyor. Bu durumda hurdaların satışından elde edilen gelir, inşaat maliyetleri için kullanılıyor. Bazı durumlarda ise enkaz bedeli doğrudan hak sahibine verilerek, mali kayıpların telafisine katkı sağlanıyor.
Gayrimenkul uzmanları, enkaz bedelinin miktarının binanın büyüklüğüne, kullanılan malzemelerin türüne ve geri dönüşüm potansiyeline göre değişiklik gösterdiğini belirtiyor. Özellikle eski yapılarda kullanılan demir ve diğer metal malzemeler, önemli bir ekonomik değer taşıyabiliyor.
Son yıllarda kentsel dönüşüm süreçlerinde sıkça gündeme gelen enkaz bedeli, kimi zaman anlaşmazlıklara da yol açabiliyor.
Vatandaşların mağduriyet yaşamaması için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, bu konuda standart uygulamalar geliştirmeye hazırlanıyor.
Konunun uzmanları, hak sahiplerine, dönüşüm sürecine başlamadan önce anlaşmalarını dikkatle incelemeleri ve enkaz bedeliyle ilgili detayları netleştirmeleri gerektiği uyarısında bulunuyor.
Enkaz bedeli, kentsel dönüşüm sürecinde göz ardı edilmemesi gereken, hem ekonomik hem de hak sahipliği açısından önemli bir unsur olarak öne çıkıyor. Özellikle yeni projelerde adil kullanımının sağlanması, dönüşümün sağlıklı ilerlemesi için kritik bir rol taşıyor.