Gaziosmanpaşa'daki dönüşümde bin 510 bina yıkıldı!

Şu günlerde Gaziosmanpaşa denince ilk akla gelen kentsel dönüşüm... Zira İstanbul'da dönüşüm projelerinin ilk başladığı ve en kapsamlı şekilde yürütüldüğü bölgelerin başında geliyor. 

Şantiyeye dönen ilçede bir yandan yıkımlar, diğer taraftan inşaatlar sürüyor. Peki çalışmalar ne aşamada? Şimdiye dek kaç bina yıkıldı, kaç bina yapıldı?  Habertürk Gazetesi tüm bu soruları, Gaziosmanpaşa Belediye Başkanı Hasan Tahsin Usta'ya sordu.

İşte o  röportaj..

İÜ Başkan Hasan Tahsin Usta'yla kentsel dönüşüm sahalarına gittik. Gecekonduların tam ortasında yapılan havuzlu, lüks dönüşüm sitesini gezdik... 

'İki Metro Hattıyla İstanbul'a entegre olacağız' 

Kentsel dönüşümde sadece fiziki şartları değiştirmek yeterli değil. Kültürel dönüşüm için ne yapıyorsunuz? 

Kültürel olarak çok eksiğimiz var. Mekân inşa etmek yetmiyor, bu insanları entegre etmek gerekiyor. İlçemizden şehrin herhangi bir yerine ulaşım için metro yok, direkt toplu taşım aracımız yok. İmkânlar kısıtlı. Büyük bir tiyatro merkezimiz, kültür merkezimiz, spor kompleksimiz yok ve bu, insanları sosyal hayattan koparıyor. İBB'nin dev metro çalışmasının bizim ilçemizde dört durağı olacak. Mecidiyeköy, Alibeyköy, Eyüp, Gaziosmanpaşa, Otogar, Havalimanı hattına bağlı dev bir proje. Bizi Mecidiyeköy'e, Kabataş'a, Marmaray'a bağlıyor. Şehrin merkezleri ve havalimanlarıyla entegre olacağız. 

Bir başka metro projesiyle 3. havalimanı, Arnavutköy, Sultangazi, Gaziosmanpaşa ve Eyüp bağlanacak. 

Birbirini dikine kesen iki metroyla birlikte İstanbul'un her tarafına kolayca ulaşacağız. 15 yıl sonra ilçenin tamamı metro ağıyla örülmüş olacak. Bu kentsel dönüşüm için bir fırsattır.

Kentsel dönüşümde gidişat ne durumda? Neler yaptınız? 

Gaziosmanpaşa'da dönüşüm en önemli sorun. Biz de zamanımızın, enerjimizin büyük bir çoğunluğunu kentsel dönüşüme harcıyoruz. İlçenin yüzde 38'lik kısmı üzerinde bu çalışmalar sürdürülüyor. Vatandaşın bir kısmıyla uzlaşma süreçleri devam ediyor. Bir taraftan da belediye olarak biz bu sürecin planlamasını yürütüyoruz. Bu noktada problemli ve az problemli bölgelerimiz var. 13 bölgede çalışmalar sürüyor.

Yani 16 mahallenin 13'ü dönüşüyor... 

4.5 milyon metrekareye yakın kentsel dönüşüm çalışmaları yürütüyoruz. İlçenin yüzde 38'i riskli alan ve kentsel dönüşüm alanı kapsamında değerlendiriliyor. 

Planlaması devam eden bölgeler var, anlaşma oranımız yüzde 80-90'm üzerinde olan bölgelerimiz var. Hiç başlamadığımız bölgeler var. Anketlerde halkın yüzde 80'e yakını hatta fazlası kentsel dönüşüm yapılmasını istiyor ancak şartların zorluğu, problem çıkan bölgelerin çokluğu bizim her noktada çalışmamızı zorlaştırıyor. 

Beklentiler yüksek oluyor sanırım. Bir dairesi olan kaç daire daha alabilirim diye pazarlık yapabiliyor... 

îlk etapta bu daha fazlaydı. Bunu bir avantaj dönüşümü olarak algılayıp yıkılan, eskimiş, ufak depremde yok olacak gecekondusunu verip yerine iki daire alma beklentisi olanlar vardı. Bunun böyle olmadığını hemen hemen hepsi kabul etti. 

Deprem odaklı mı yapıyorsunuz dönüşümü yoksa şehircilik anlayışını topyekûn değiştirecek bir projeniz mi var? 

Sadece deprem odaklı bakmak çok doğru olmaz. Gaziosmanpaşa'yı şehirleşme anlayışıyla değerlendiriyoruz. İstanbul'un yeni gelişen şehir aksı üzerinde kalan coğrafi konum itibarıyla merkezi bir alana oturan bir ilçe burası ama şehirleşme açısından en geri kalmış ilçesi. 500 bin nüfusun bulunduğu bir ilçede kültürel, sosyal, kamusal anlamda ya da insanların şehirde yaşama kültürü anlamında çok ciddi eksikler var. Sosyal tesisi, spor tesisi, sosyal donatı alanları bulunmayan bir ilçe. Kentsel dönüşüm çalışmasını sadece depremde risk taşıyan ya da yaşlanmış binaların yıkılıp yeniden yapılması olarak değerlendirmek istemiyoruz. Biz aslında ilçemizi formatlıyoruz. 

Zaten tek başına binayı yıkıp yapmak dönüşüm olmuyor onun adı bina yenilemek oluyor. Kentsel dönüşüm dediğiniz çevreyi düzenlemek, altyapıyı değiştirmek, sosyal donatılar yapmak demek... 

Elbette. Örneğin otopark sorunu...Depremler ve afetler gibi gelecekte İstanbul'u tehdit eden en önemli unsurların başında otopark talebi sorunu geliyor. Bundan sonraki yıllarda ister istemez otopark sorununa yönelik yatırımları artırmalıyız. 

Yeni yapılan ya da kentsel dönüşüme dahil olan binalarda otoparkı zorunlu yaptınız mı peki? 

Parsel bazındaki uygulamalarda bu maalesef istediğimiz gibi olmadı. Yasal olarak zorlama yetkimiz yok çünkü. Gaziosmanpaşa'da toplamda 10 bin otoparklık yer yoktur ama 100 bin üzerinde araç var. Şu anda İstanbul'da her altı kişiye bir araç düşüyor. Sadece şehrin otopark ihtiyacını karşılamak için bile kentsel dönüşüm önemli bir çalışma. 

Kaldı ki bizim binalarımız yaşama, güven ve konfor özelliklerini kaybetmiş binalar.

Yapı stokunuz ne durumda? 

Bölgemizde 32 bin bina var. 160 binin üzerinde bağımsız birim. 32 bin yapı stokunun 11 bin kadarını yeniliyoruz. 

Binaların deprem dayanıklılıkları ölçülüp risk haritaları çıkarıldı mı? 

Büyük bir kısmı zaten gecekondu niteliğindeki ruhsatsız yapılar. 10 bine yakınında durum bu. 1999 öncesi binaların geneli riskli. 32 bin binanın yarıdan fazlası risklidir diyoruz. İstanbul'da bugün bir milyona yakın risk oluşturan yapı var. 

Kaç bina yıkıldı? 

1510 adet bina yıkıldı. Bütün bölgelerdeki çalışmaları eşzamanlı yürütüyoruz. 

Planlama süreci neticelenmeden, vatandaşlarla uzlaşmadan bina yıktırmıyoruz. 

Dönüşümde belediye tam olarak nerede duruyor, süreç direkt sizin tarafınızdan mı yürütülüyor yoksa yatırımcılar mı devrede? 

Bu işin tüm otomasyon ve koordinasyonunu biz yapıyoruz. 

Teknik çalışmaları, planlama süreçlerini, vatandaşla ilgili süreçleri belediyemizin bir şirketi üzerinden bu saha çalışmalarını, tespit çalışmalarını yürütüyoruz. Yatırımcılar yaptıkları çalışmaları, alternatiflerini, fikirlerini, çözümlerini şirkete sunuyor. Onlar üzerinden bu fizibilite çalışmaları ve alternatif çalışmalar yürütülüyor. Tabii ki tüm koordinasyon belediyede. 

1510 bina yıkıldı, peki inşaatı tamamlananlar var mı? 

Daha önce başladığımız 725 konut teslim edildi. Bizim için zor olan süreç planlama. Şimdi önümüzde yasal düzenlemeler var engel olarak. Bunları hızla halledeceğiz. 

11 bin binanın dönüşümü ne kadar süre içinde olacak? 

Hepsi bir anda yıkılıp yapılmaz. 

Yerinde dönüşüm yaptığımız için o insanları bir yere taşıyıp, kiralık ev bulup aynı zamanda evlerini dönüştürmek mümkün değil. Amacımız üç yıl sonra teslime başlamak, beş, on ve on beş yıl içinde dönüşümü tamamlamak. 

'Sarıgöl'ün Romanları hiçbir yere gitmeyecek'

Dönüşümde çok konuşulan bir bölge var; Sarıgöl. Roman vatandaşların yaşadığı Sarıgöl'de dönüşüm nasıl sağlanacak? Malum bir Sulukule örneği var. Roman kiracılar Kayabaşı'na gönderilince çok tartışılmıştı. Sarıgöl'deki Romanlar ne olacak? 

Sarıgöl Yenidoğan Mahallesi bizim özellikle üzerinde durduğumuz bölge. Burada oturanlar İstanbul'da yaşadıklarını düşünüyor ama ne yazık gidip bölgeyi gördüğümüz zaman tüyleri diken diken eden bir durum söz konusu. İnsanca bir yerde yaşama haklarını ön planda tutmak kaydıyla, hukuksal haklarını göz önünde tutmak birincil önceliktir. İkincisi, buradaki yapılar zaten ömrünü tüketmiş alanlar. Üçüncüsü varoşlar insanların boş kaldığı, rahatça at koşturduğu mekânlar olarak bilinir. 

Böyle olunca her yönden kontrol etmek zor oluyor. Sarıgöl'de bizim amacımız 2014 itibarıyla süreci başlatmaktı. Bu bölgede çalışmalara başlayacağımız sırada Danıştay yürütmeyi durdurma kararı aldı ve süreç uzadı. Mahkemesi hâlâ devam ediyor. Bu bölgeyle ilgili yeniden planlama yaptık ve planları onaylattık. Bu süreçte hâlâ Danıştay'a riskli alanlarla ilgili itirazlar yapılıyor. Bu sefer Sarıgöl'de Sulukule'deki gibi bir durum olmayacak. 

Romanlar yine burada kalacak Danıştay yürütmeyi durdurma taleplerini reddetti. Bilirkişilerin yaklaşımlarının araziyi gerçekten gördükten sonra değişmiş olduğuna inanıyorum. Türkiye'de bu başka şekilde yürümez. Mevcut yasalarda eksiklikler var. Bunların giderilmesiyle ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na teklifte bulunduk. 2016 ortalarında başlayacağız çalışmaya. Burada hak sahibi olan romanlarla alakalı bir sorun yok zaten. Geri kalanlar yani kiracılarla ilgili tespit çalışması yapılıyor. Rezerv binalar oluşturarak onları burada düşük maliyetli daire sahibi yapmayı hedefliyoruz. Burada yerinde dönüşüm yapmak istiyoruz. Biz o insanları toplumla entegre etmek istiyoruz. Sulukule'deki gibi bir durum olmayacak yine burada kalacaklar. 

Mesela Taşoluk'a gitmişti Sulukule'deki vatandaşlar. Dairelerini satıp geri geldiler. Bu konuyla ilgili Kadir Topbaş'ın da hassasiyetleri var. O kültürel yapıyı da burada korumayı istiyoruz.

'Taksim İlk Yardım Burada Kalır' 

Taksim İlk Yardım Hastanesi geçici bir süre için Gaziosmanpaşa'ya taşınmıştı. Taksim'deki inşaat bitince taşınacak eski yerine değil mi?

Yok taşınmıyor kalacak burada. Bölgenin en büyük hastanesi. 

Geri gitmeyecek mi? 

Taksim İlk Yardım gider Gaziosmanpaşa Son Yardım gelir ne fark eder ki? Biz burayı tıp fakültesi olarak hayata geçirmeye çalışıyoruz. Hangi üniversiteyi getirebilirsek. Bunun altyapısını henüz oluşturamadık. Çapa kalıcı olarak Sultangazi'ye gelir inşallah, bizim bir iddaamız yok ama Taksim İlk Yardım'ın burada kalmasını istiyoruz. Gitme gibi durumlan yok biz konuşuyoruz. Gitmelerini bırakın hemen TEM'in yanında Avrupa yakasının bir fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezi binası yapılıyor şu an bunu Taksim İlk Yardım'a verdiler ve çok kapsamlı bir hale geldi. Gitmesi çok zor. Başhekim ve yöneticilerin söylediklerine göre burada kalır deniliyor.

Habertürk