Ofis ev serbest meslek kazancı tespiti!

Hem ikametgah hem de işyeri olarak kullanılmak üzere satın alınan gayrimenkulün iktisabı için bankadan alınan kredi ile bağlantılı olarak iktisap tarihinden ilgili takvim yılının sonuna kadar ödenen faizler, maliyete eklenebilir. Ayrıca, gayrimenkul için hesaplanacak amortisman tutarının yarısı ile tapu harcı serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak indirim konusu yapılır.

Soru: Serbest meslek faaliyeti gösteren bir kişiyim. Hem işyeri ve hem de ikametgah olarak kullanmak üzere bir gayrimenkul (daire) satın aldım. Bu dairenin alımı sırasında ödemiş bulunduğum tapu harcı, sigorta poliçesi bedeli ile banka kredi faizini serbest meslek kazancımın tespitinde gider olarak dikkate alabilir miyim?

Yanıt: Gelir Vergisi Yasası'nın 68. maddesi serbest meslek kazancının tespiti sırasında indirim konusu yapılacak olan mesleki giderleri saymak suretiyle belirlemiş bulunmaktadır. Söz konusu yasa maddesinin birinci bendi uyarınca mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler indirilecek giderler arasında sayılmıştır. Söz konusu bendin parantez içi hükmü ile ikametgahlarının bir kısmını işyeri olarak kullananların, ikametgah için ödedikleri kiranın tamamı ile ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerinin yarısını indirim konusu yapabilecekleri, işyeri kendi mülkü olanların kira yerine amortismanı, ikametgahı kendi mülkü olup bunun bir kısmını işyeri olarak kullananların ise amortismanın yarısını gider kaydedebilecekleri hususları ayrıca belirlenmiştir.

Diğer yandan aynı yasa maddesinin 9. bendinde mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek, ilan ve reklam vergileri ile işyerleriyle ilgili ayni, vergi resim ve harçların serbest meslek kazancının tespitinde indirim konusu yapılabileceği hususu hüküm altına alınmıştır.

Vergi Usul Yasası'nın 262. maddesinde de belirlendiği üzere "maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin arttırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını" ifade etmektedir. Aynı yasanın 269. Maddesine göre de iktisadi işletmelere dahil bilumum gayrimenkuller ile tesisat, makineler, gemiler ve diğer taşıtların maliyet bedeli ile değerleneceği, 270. maddesi uyarınca da gayrimenkullerde maliyet bedeline, satın alma bedelinden başka makine ve tesisatta gümrük vergileri, nakliye ve montaj giderleri ile mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve arsanın tasfiyesinden mütevellit giderlerin gayrimenkulün maliyet bedeline dahil edileceği ve noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliye giderleri ile Emlak Alım ve Özel Tüketim Vergilerini maliyet bedeline ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte mükelleflerin serbest oldukları hususları belirlenmiş bulunmaktadır.

Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin iktisabında kullanılan krediler nedeniyle ödenen faizlerin iktisadi kıymetin maliyetine eklenecek kısmı ile doğrudan gider yazılacak kısmının tespitinde değerleme hükümlerinin uygulanması ile ilgili olarak 163 seri numaralı Vergi Usul Yasası Genel Tebliğinde yatırımların finansmanında kullanılan kredilerle ilgili faizlerden kuruluş dönemine ait olanların sabit kıymetle birlikte amortisman yoluyla itfa edilmek üzere yatırım maliyetine eklenmesi gerektiği, işletme dönemine ait olanların ise ilgili bulundukları yıllarda doğrudan gider yazılması ya maliyete intikal ettirilmek suretiyle amortismana tabi tutulmasının mümkün bulunduğu belirtilmektedir. Sözü edilen tebliğe göre mükelleflerin yatırım döneminde ödedikleri faizleri ile ilgili iktisadi kıymetin maliyet bedeline eklemelerinin zorunlu olduğu, işletme döneminde ödedikleri faizleri ise maliyet bedeline eklemek veya doğrudan gider yazmak hususunda serbest oldukları bildirilmiştir. Bu bağlamda da maliyet bedeline eklenmesi zorunlu olan kısmın tespitinde, iktisadi kıymetin iktisap tarihinden hesap dönemi sonuna kadar geçen sürenin dikkate alınması gerekmektedir.

Bu açıklamalar çerçevesinde, hem ikametgah hem de işyeri olarak kullanmak üzere satın alınan gayrimenkulün iktisabı için bankadan alınan kredi ile bağlantılı olarak iktisap tarihinden ilgili takvim yılının sonuna kadar ödediğiniz faizleri maliyete eklemeniz gerekmektedir. Bu tarihten sonra ödediğiniz kredi faizlerini ise tercihe bağlı olarak maliyete intikal ettirmek suretiyle amortismana tabi tutmanız veya mesleki kazancınızın elde edilmesi ve idame ettirilmesine isabet eden kısmın gider olarak dikkate alınması söz konusu olabilecektir.

Ayrıca, kısmen işyeri olarak kullanacağınız mülkiyeti size ait gayrimenkul için hesaplayacağınız amortisman tutarının yarısı ile gayrimenkule ilişkin ödediğiniz tapu harcının serbest meslek kazancınızın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılması mümkündür.

Ancak, gayrimenkule ait sigorta poliçe bedeli ise Gelir Vergisi Yasası'nın 68.maddesinde yer alan "Mesleki Giderler" içerisinde sayılmaması nedeniyle indirim konusu yapılamamaktadır. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı'nın 23.07.2008 gün ve 16120 sayılı özelgesi).
Veysi Seviğ ve Bumin Doğrusöz/Referans