Yola terk nedir?
Yola terk, en basit tanımıyla, özel mülkiyete ait bir taşınmazın imar planı gereği yol, park ya da kamu hizmetine ayrılması gereken kısmının, herhangi bir bedel ödenmeksizin kamuya bırakılmasıdır.
Şehirleşmenin hızla arttığı Türkiye’de, imar planları çerçevesinde uygulanan hukuki ve idari düzenlemeler, vatandaşların da sık sık karşısına çıkıyor. Bu kavramlardan biri de “yola terk” olarak biliniyor. Gayrimenkul sahiplerini yakından ilgilendiren yola terk işlemi, şehir planlamasında ve altyapı projelerinde önemli bir rol üstleniyor.
Yola terk, en basit tanımıyla, özel mülkiyete ait bir taşınmazın imar planı gereği yol, park ya da kamu hizmetine ayrılması gereken kısmının, herhangi bir bedel ödenmeksizin kamuya bırakılmasıdır.
Bu işlem sonucunda, parselin bir bölümü kamu kullanımına açılır ve artık mülkiyet hakkı mal sahibine değil, ilgili belediyeye veya kamu kurumuna ait olur.
Örneğin; imar planı içinde kalan bir arsada yeni bir yol açılması planlandığında, bu yolun geçtiği kısım üzerinde bulunan mülkiyet hakkı “yola terk” ile devredilir. Mal sahibi arsasının tamamını kaybetmez, ancak parselinin bir kısmı kamusal alan için kullanıma açılmış olur.
NEDEN ÖNEMLİ?
Yola terk işlemleri, modern şehirleşmenin düzenli ve güvenli bir şekilde yapılması için kritik öneme sahip. Eğer bu düzenleme yapılmazsa, cadde ve sokakların planlanan genişliğe ulaşması, otopark, park ya da yeşil alanların oluşturulması mümkün olmayabilir. Dolayısıyla yola terk, toplumsal fayda gözetilerek uygulanan bir imar zorunluluğu olarak karşımıza çıkıyor.
VATANDAŞLAR NE YAPMALI?
Uzmanlar, özellikle arsa satın almak isteyen vatandaşların imar planlarını dikkatle incelemeleri gerektiğini vurguluyor. Çünkü alınan bir arsanın bir kısmı yola terk kapsamında olabilir. Bu durumda, arsanın imar uygulamasından sonra kullanılabilir alanı azalacaktır.
Ayrıca, belediyeler imar ruhsatı verirken yola terk işleminin tamamlanmasını zorunlu kılıyor. Yani bir inşaat ruhsatı almak isteyen mal sahibi, parselinin kamuya ayrılan kısmını terk etmeden inşaata başlayamıyor.
“Konut sahibi olmak” ya da “arsa yatırımı yapmak” isteyen vatandaşlar açısından yola terk, gözden kaçırılmaması gereken hukuki bir düzenleme. Doğru bilgilendirme yapılmadığında mağduriyetlere yol açabilecek bu işlem, aslında sağlıklı şehirleşme ve kamu yararı için büyük önem taşıyor.
Yola terk, bireysel mülkiyet ile kamusal ihtiyaç arasındaki dengeyi sağlayan bir mekanizma olarak kent yaşamının olmazsa olmazları arasında yer alıyor.