Binalarda sismik izolasyon sistemleri depremde can ve mal kaybını engelliyor!
İAÜ AFAM Müdürü Prof. Dr. Mehmet Fatih Altan ve Lisansüstü Öğrencisi Ercan Ekinci, sismik izolasyon sistemlerinin muhtemel bir depremde can ve mal kaybını sıfıra indirebileceğine dikkat çekti.
İAÜ AFAM Müdürü Prof. Dr. Mehmet Fatih Altan ve Lisansüstü Öğrencisi Ercan Ekinci, sismik izolasyon sistemlerinin muhtemel bir depremde can ve mal kaybını sıfıra indirebileceğine dikkat çekti.
Son dönemde özellikle şehir hastanelerinin inşasında kullanılan ve halk arasında “disk sistemi” şeklinde de bilinen sismik izolasyon sisteminin taşıdığı hayati önem, İstanbul Aydın Üniversitesi’nin uzman öğretim elemanlarınca açıklandı.
Konuya ilşikin açıklamalar yapan İstanbul Aydın Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Fatih Altan, sismik izolasyon sistemleriyle yapılmış bir binanın deprem anında açığa çıkan sallanma enerjisini çok daha kolay sönümlendirerek, bina yıkılmasıyla meydana gelebilecek can ve mal kayıplarını neredeyse sıfıra indirebileceğine vurgu yaptı.
“SİSMİK İZOLASYON BİNANIN TAHLİYESİNE İHTİYAÇ BIRAKMIYOR”
Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Altan, Türkiye’de 2000’lerin öncesinde, asgari düzeyde bile mühendislik hizmeti almayan yapı stokunun fazla olmasının meydana gelen bütün can ve mal kayıplarının başlıca nedeni olduğunu dile getirdi. Altan, “Yapıları, deprem etkilerinden korumak amacıyla inşaat literatüründe yeni sayılabilecek bir kavram olan ‘sismik izolasyon’ kavramı gündeme geldi. Sismik izolasyon kavramı, bir yapının deprem anı veya sonrasında; kesintisiz kullanım ya da sınırlı hasar performans hedefi gözetir. İçerisinde yaşayan insanlar için deprem sonrasında yapının tahliye edilmesine gerek duyulmaması önemli bir avantaj olarak öne çıkar” diye konuştu.
SİSMİK İZOLASYON NEDİR?
İstanbul Aydın Üniversitesi’nde aynı zamanda Afet Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (AFAM) Müdürü olarak da görev yapan Prof. Dr. Altan, sismik izolasyon sisteminin ne olduğunu ise şöyle anlattı:
“Sismik izolasyon, deprem izolatörleri kullanmak suretiyle yapının herhangi bir deprem anında maruz kalabileceği deprem etkilerinden korunmasını hedefler. Bu sistemi ülkemizde inşası tamamlanan şehir hastanelerinde de görebiliriz. Yapı tabanına yerleştirilen deprem izolatörleri, mevcut yapının serbest titreşim periyot değerinin artmasına sebep olur. Periyot değerinde meydana gelen bu artış ise deprem anında yapıya tatbik edecek deprem kuvvetlerinin ve maksimum deprem ivmelerinin azalmasına olanak sağlar. Bu durum da yapının tamamen çerçeve taşıyıcı sistemden oluşmasına olanak sağlar perde duvarlara ihtiyaç duyulmaz. Ayrıca yapının enerji sönümleyebilme kapasitesinin de artmasına katkı sağlar. İzolatörler, genellikle yapı temelinin üzerinde olacak şekilde tüm kolonların alt bölgelerine konumlandırılırlar.”
“HER TÜRLÜ DEPREME DAYANIKLI”
Bu yöntemle binanın “alt yapı” ve “üst yapı” şeklinde ikiye ayrıldığına vurgu yapan Prof. Dr. Altan, şunları kaydetti:
“Alt yapı, deprem etkilerine doğrudan maruz kalacağından dolayı 2 bin 475 yılda bir tekrarlanma süresine sahip, oluşabilecek en büyük deprem, olan DD-1 deprem yer hareketi göz önüne alınarak tasarımı yapılır. Üstyapı ise geleneksel yöntemlerle inşa edilen yapıların da tasarımında kullanılan tasarım depremi olarak bilinen DD-2 deprem yer hareketine göre tasarımı yapılır. Sismik izolasyonu yapılmış ve iyi bir mühendislik hizmeti almış olan yapının oluşabilecek her türlü depreme dayanıklı olmasını sağlar. Geleneksel yöntemlerle inşa edilmiş bir yapıya oranla deprem anında daha fazla yer değiştirme yapması içinde yaşayan insanları korkutabilme potansiyeline sahip olsa da güvenlik bakımından kusursuz olduğu aşikardır.”
“BİRAZ DAHA MALİYETLİ AMA…”
Sismik izolasyon sistemiyle hayata geçirilen bir binanın, diğer binalara göre yüzde 10 ilâ 20 arasında daha fazla maliyetli olduğunun altını çizen Ercan Ekinci ise, “Ancak güvenli olması, can ve mal kaybını sıfırı indirebilecek potansiyelde olması ve uzun vadede ülke ekonomisine sağlayacağı faydalar göz önünde bulundurulduğunda konutlarda da uygulamasının yaygınlaşması herkes açısından daha yararlı ve de mantıklı olacaktır” dedi.
