Güneydoğu Anadolu Projesi, Sultan Abdülhamid Han zamanında başlatılmış!

 

Turan Şahin'in kaleme aldığı "Osmanlı'nın Çılgın Projeleri" adlı kitapta yer alan belgeye göre; Osmanlı vezirlerinden Hasan Fehmi Paşa, 24 Nisan 1880 yılında "Anadolu'nun Bayındırlık İşlerine Dair" hazırladığı dilekçede, bölgedeki bataklıkların kurutulmasını, Fırat ve Dicle nehirlerinden istifade edilmesini öneriyor. Bayındırlık ve ulaşım hizmetlerinin yerine getirilmesi sayesinde fevkalade bir üretim artışının olacağından bahseden hatta Paşa'ya göre; tek başına bu proje bile Devlet-i Aliye'nin görünümünü değiştirecek kadar önemli. Sultan Abdülhamid Han da söz konusu proje ile ilgili olarak şunları kaydetmiş: "Dicle ile Fırat nehirlerinden önüne setler kurulması yoluyla istifade suretiyle akıllıca bir sulama tertibatı kurabilirsek, şimdi çok kurak olan yerleri bundan binlerce sene evvel olduğu gibi cennet haline dönüştürebiliriz." Abdülhamid Han zamanında uygulamaya konulan proje kapsamında binlerce kilometre şose ve demir yolu inşa edilmiş. Konya Ovası Sulama Projesi gibi benzeri birçok sulama tasarısı hayata geçirilmiş. Hasan Fehmi Paşa, yazdığı dilekçenin detaylarında ise Osmanlı sınırları dâhilinde belirli merkezler arasında şose ve demiryolları yapmayı, iskele ve limanlar inşa etmeyi, bazı bataklıkları kurutup elde edilen araziyi tarıma açmayı, nehirler önüne setler kurarak sulama kanalları vasıtasıyla binlerce dönüm toprağı yeniden canlandırmayı teklif ediyor. Söz konusu dilekçe, imparatorluk yöneticileri arasında büyük ilgi görmüş ve uygulanması yönünde ciddi adımlar atılmış. Turan Şahin, dilekçenin Osmanlı zamanında GAP projesi fikrinin ortaya atıldığına dikkat çekiyor. Projenin imparatorluk yöneticileri arasında büyük ilgi gördüğünü aktaran Şahin, ancak ne yazık ki GAP projesinin o dönemde hayata geçirilemediğini belirtiyor. Zaman