Konut finansmanı sözleşmelerinde nelere dikkat edilmeli?

Geçtiğimiz cuma kimi muhteşem, kimi harika, kimi ise kara cuma yani İngilizce orijinal adıyla Black Friday adıyla indirim yapıp ciroyu katladı. Sosyal medyadan gördüğümüz kadar bir çok tüketici indirimlerin gerçek olduğuna inanmıyor. Çoğu kez de haklı çıkıyor. Ancak bizim bugünkü konumuz finans alanındaki indirimler. Görebildiğimiz kadarıyla finansta yapıldığı söylenen indirimler veya kampanyalar ya 1-2 ay ile sınırlı ya da genellikle vatandaşın işine yaramayan ürünlerde yapılıyor. Kredi faizi indirimleri ve sigorta prim indirimleri genellikle vatandaşı tavlamak için en ucuz ürünlerde yapılıyor. Tıpkı 1-2 ucuz üründe indirim yapıp gelen müşterilere diğer ürünleri satmaya çalışan marketler gibi...

Habertürk Gazetesi'nden Rahim Ak'ın Akıllı Tüketici konusunu ele aldığı yazısı:

İndirim, artık tüm yıl boyunca karşı karşıya olduğumuz inanmasak da psikolojik olarak etkilendiğimiz için elimizin satın almaya gittiği bir sihirli sözcük. Tüm alanlarda bunu görmeye alıştık hatta son cuma günü çeşitli isimlerle yaşanan alışveriş çılgınlığı gününde de zirvesini gördük. Birçok vatandaş indirim olduğuna inanmadı fakat alışveriş yapmaktan da kendini alamadı. 12 ay 7 gün 24 saat indirim çılgınlığına son olarak finans şirketlerinin de katıldığı görülüyor. Bankacılık Yasası gereği isim yazmak çok olanaklı değil ancak genellikle gördüğümüz kredi faizlerinde indirim denilen konut ve otomobil kredilerinde çok cüzi tutarlar veya 1 yıl gibi kısa dönemler için yapılıyor. Tabii kullanılan bu reklam tüketicinin ilgisini çektikten sonra asıl pazarlanmak istenen şey satılıyor. Aynı şey bazı sigorta şirketlerinde gerekli olmayan sigorta türleri için yapılıyor ve ona konulan isim de genel olduğu için insanlar gerçekten o alanda indirim olduğunu sanıyor. İşin gerçeğini belki de cebinden çıkan primden sonra öğreniyor. Örneğin sağlık sigortasında indirim denilen aslında sağlık sigortasının 1 dalında ve çok kısıtlı bir kitleyi ilgilendiren alanda veya çok kısa bir zaman diliminde olabiliyor. Yıllardır kullanılan bu sihirli sözcüğe karşı temkinli olmakta ve işin içeriğini öğrenmekte fayda var.

SÖZLEŞMEYİ OKUMADAN İMZALAMA

Finans alanında dikkat edilmesi gereken bir başka tüketici hakkı sözleşmeler. Hepimiz biliyoruz belki ama tekrarlamakta fayda var. Kuruluşlar ile finansal tüketiciler arasında düzenlenen sözleşmeler ve yapılan bilgilendirmeler en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde düzenlenir ve bunların bir nüshası kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı vasıtasıyla tüketiciye verilir. Kâğıt üzerinde düzenlenecek sözleşmelerde, “Sözleşmenin bir nüshasını elden aldım” şeklindeki ibarenin finansal tüketici tarafından yazılmasının sağlanması zorunlu.

Sözleşmeler kapsamında ücret alınabilecek her bir ürün veya hizmet için tüketicinin onayının alınması zorunlu. Kuruluşlar tarafından tüketicinin onayının alındığı ispat edilemediği takdirde, onay alınmamış sayılıyor. Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usûl Ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte yer alan ücretlerin dışında herhangi bir ürün veya hizmet için ücret alınamaz.

ARTIŞ İÇİN SİZDEN ONAY ALMALILAR

Bir takvim yılı içinde ücretlerde, Türkiye İstatistik Kurumunca bir önceki yılsonu itibariyle açıklanan yıllık tüketici fiyatları endeksi artış oranının 1,2 katı ve üzerinde artış yapılabilmesi için tüketiciden onay alınması, bunun altında artış öngören değişikliklerin ise finansal tüketiciye en az; otuz gün önce yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı yoluyla veya kaydı tutulan telefon vasıtasıyla bildirilmesi zorunlu. Bu bildirim üzerine tüketicinin kendisine bildirim yapıldığı tarihten itibaren onbeş gün sonrasına kadar ürünün veya hizmetin kullanımından vazgeçme hakkı var.

Tüketicilerden alınacak faiz, kâr payı, ücret ve diğer kesintilere ilişkin güncel bilgiler açık, anlaşılır ve kolay erişilebilir bir şekilde kuruluşların internet sitelerinde karşılaştırmaya uygun bir biçimde yer alır. Bu bilgilerde değişiklik olması hâlinde internet sitesi eşzamanlı olarak güncellenir. Kuruluşlar finansal tüketicinin onayını almaksızın yaptığı bildirimlerden ücret alamaz.

Tüketicilerin sözleşme, işlem fişi ve benzeri dokümanların bir örneğini talep etmeleri hâlinde, kuruluşlarca ilgili dokümanın düzenlenme tarihinden sonraki ilk yıl için herhangi bir ücret alınamaz. İlgili dokümanın düzenlenme tarihinden itibaren bir yılın üzerinde sürenin geçmesi hâlinde, finansal tüketiciye bilgi verilmek suretiyle, yapılan işlemle orantılı olacak şekilde makul bir ücret alınabilir.

SADECE ANAPARANIN BİNDE 5'İ ORANINDA TAHSİS ÜCRETİ

Finansta bilinmesi gereken önemli bir konu da dosya masrafı da denilen kredi tahsis ücreti. Tüketicilerden, kullandıkları tüketici ve konut finansmanı kredileri için alınan kredi tahsis ücreti dışında, istihbarat ücreti, kredi işlem fişi ücreti, ödeme planı değiştirme ücreti, değişken taksitli ödeme planı ücreti gibi her ne ad altında olursa olsun başkaca bir ücret alınamaz. Kredi tahsis ücreti, kullandırılan kredi anaparasının binde beşini geçemez. Taşınır ve taşınmazlara ilişkin rehin, ipotek ve ekspertiz işlemlerinde yalnızca üçüncü kişilere ödenen ücretler alınabiliyor. Reddedilen kredi taleplerinden bir kamu kurum ve kuruluşuna veya üçüncü kişilere ödenen ücretler hariç olmak üzere herhangi bir ücret alınamaz.

KREDİ İÇİN ALINAN HESAP İÇİN ÜCRET ÖDEMEYİN

Konut finansmanı sözleşmelerinde, bir veya birden fazla taksit ödemesinin vadesinden önce yapılması ile kredinin faiz oranı veya kâr payında finansal tüketici lehine mutabık kalınarak değişiklik yapılması hâllerinde, erken ödeme tazminatı haricinde hiçbir ücret alınamaz. Bu erken ödeme tazminatı ise yapılacak faiz veya kâr payı indirimi tutarını aşamaz. 

Kredili mevduat hesaplarından kullandırılan krediler ile kredi kartlarından yapılan taksitli nakit avans işlemleri için ücret tahsil edilemez.

Kredilere ilişkin bir hesap açılması ve bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda, bu hesaba ilişkin herhangi bir ücret alınamaz. Bu hesap, tüketicinin aksine yazılı talebi olmaması hâlinde kredinin ödenmesi ile kapanır.

Tüketicinin onayı olmaksızın, kredi sözleşmesi ile ilişkili bir kredili hesap sözleşmesi yapılamaz ve kredi tahsilâtları bu hesaptan gerçekleştirilemez.

BORÇ VAR DİYE KART İPTALİ REDDEDİLEMİYOR

Diğer yandan bankalar, yıllık üyelik ücreti ve benzeri ad altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı türü sunmak zorunda. Tüketiciler tarafından yapılan ücretsiz kredi kartı başvurularının kuruluşlarca reddedilmesi hâlinde, bu başvuruya istinaden yıllık üyelik ücreti olan kredi kartı verilemez. Tüketicinin kredi kartı iptal talepleri, ilgili kredi kartıyla ilişkilendirilen herhangi bir borç bakiyesi bulunduğu gerekçe gösterilerek reddedilemez.
Kesintisiz olarak, en az yüzseksen gün süreyle hareket görmeyen kredi kartları hareketsiz kart kabul edilir ve bu kartlara hareketsiz kaldığı müddetçe yıllık üyelik ücreti yansıtılamaz. Hareketsiz kartlarda tahsil edilemeyen kredi kartı yıllık üyelik ücretleri, tahakkuk tarihinden itibaren en fazla son oniki aylık dönem için sonradan tahsil edilmek üzere bekletilebilir. Bu dönem zarfında yıllık üyelik ücretlerinin tahsili için icra takibi yapılamaz.

Ev almak için en avantajlı dönem!