Konut sektörü Kovid-19 salgınından nasıl etkilendi?
Kovid-19 salgını tüm dünyayı ve bütün sektörleri etkisi altına aldı. Pandemiyle birlikte birçok sektör küçüldü. Peki inşaat ve konut sektöründe neler oldu?
Aslında Türkiye ekonomisi Kovid-19 senesine pek de güçlü ekonomik parametrelerle giriş yapmadı. Capital Dergisi'nden Özlem Aydın Ayvacı'nın haberine göre; sektörlerin çoğu, 2001 krizinden sonra yaralar hızlı sarılsa da 2008'deki dalgalanma ve 2018 senesindeki döviz krizinin yarattığı zayıflıkla mücadele ülkemizde devam ediyordu. Bu konjonktürde küresel salgın kriziyle karşılaşan sektörlerin ne zaman toparlanabileceği ise şu an en önemli sorulardan biri.
Bu sorunun yanıtı büyüme performansı açısından incelenebilir. Son 30 senede Türkiye ekonomisinde meydana gelen krizlerde 20 önemli sektörün büyümesi analiz edildi. Bu sektörlerin bir sonraki sene nasıl performans sergilediği ise bir tablo ile açıklandı.
Yapılan araştırmaya göre 20 sektörün 16'sının önemli küçülmelere maruz kaldığı 2001 yılı, en kötü kriz senesi olarak dikkat çekiyor. Fakat küçülme yaşayan bu 16 sektörden 12'sinin bir sene gibi kısa bir sürede büyüme göstermiş olması ön plana çıktı. 2018 döviz krizinde ise 20 sektörden 12'sinde küçülme yaşanırken; bir sene sonra bu sektörlerden yalnızca birinin toparlandığı belirlendi. Hatta çoğu uzmanın söylediklerine göre; 2018 krizinin etkileri günümüzde de sürüyor.
Kovid-19 salgınının etkilerine bakılacak olursa; henüz bu sorunun cevabının verilmesi büyüme cephesinden değerlendirilen 6 krizde, “örneklemde” önemli değişiklikler görülüyor. En büyük değişiklik; geçmiş krizlerde önemli küçülmelere görmüş bazı sektörlerde büyümelerin yaşanması.
2018'İN ETKİSİ SÜRÜYOR
Türkiye'de inşaat, pek çok ana sanayiyi etkisinde tutan dev bir sektör halinde. İnşaat sektöründe en büyük daralma 2001 krizinde oldu. 2018 döviz kriziyle yüzde 1,9 daralan sektörde daralma hala sürüyor. Workindo'nun CEO'su Erhan Kocabaş, 2018 krizinin inşaat için en zor kriz olduğuna ve etkisinin günümüzde de devam ettiğine dikkat çekiyor.
Sabancı Holding Yapı Grubu Başkanı ve TÜRKÇİMENTO Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Tamer Saka, ekonomik krizlerin çimentoya etkisini açıkladı. Saka, şunları kaydetti:
“2008 krizinden çimento tüketimi çok etkilenmedi. Hükümetin inşaat odaklı büyüme felsefesinin de etkisiyle 2009'un ikinci yarısında kayıp geri kazanıldı. 2018 kriziyse sektörümüzde ciddi yara açtı. Sektörün 2017 yılı seviyesine gelmesinin 2025 yılını bulabileceğini düşünüyoruz.”
Çimento sektörünün 2020'de Kovid-19 salgınına rağmen yüzde 23 büyüdüğüne dikkat çeken Saka, telafisi en zor olan krizin 2018 olduğuna dikkat çekti.
Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Erdem Çenesiz, çimento sektörünün pandemi senesinde ikinci çeyrek hariç krizle karşılaşmadığı gibi 2018 yılı krizinin de etkilerinden kurtulma imkanını salgın sırasında yakaladığını ifade ediyor. Çenesiz, toplam cam ihracatınınsa 2020'de yüzde 3,4 düştüğünü belirtti.
PANDEMİ ETKİSİ DERİN
Konut sektörü için de 2018 döviz krizinin etkileri devam ediyor. Mesa Mesken Yönetim Kurulu Başkanı Mert Boysanoğlu, konuya ilişkin dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Boysanoğlu, şöyle konuştu:
"2013-2017 yılları arasında gayrimenkul satışlarında artış yaşandı. Ancak 2018 yılının ikinci yarısı itibariyle tüm teşviklere rağmen hızlı bir düşüş oldu. Bu dönemde yüksek kur artışının neden olduğu zorluklar yaşandı. Kamu bankaları 2019 yılının son çeyreğinde sektörel olarak düşük maliyetli ve uzun vadeli işletme kredisi sağlamaya baslamıstı. Yine de 2019 satış rakamları 2018'i yakalayamadı.”
Boysanoğlu, konut sektöründeki telafisi en zor krizinse koronavirüs salgını ile yaşandığını dile getirdi.
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, koronavirüs salgınının yarattığı krizinin 2. Dünya Savaşı'nın neden olduğu krizin ardından meydana gelen en büyük kriz şeklinde nitelendirilen 2008'deki krizi bile geride bıraktığına dikkat çekiyor.
Eren, konuya ilişkin, "2021 yılı için öngörüm, küresel ölçekteki pandeminin etkisiyle inşaat maliyetlerinin emtia fiyatları ve enflasyonist etkilerle yüzde 30-35 oranında artacağı yönünde. Önümüzdeki yıl ayrıca sektörün orta-üst sınıf projelere yöneleceği beklentisindeyim" açıklamasında bulunuyor.
