Tapu kaydında ŞBİ var ne demek?

Tapu kayıtlarında yer alan kısaltmalar, gayrimenkul alım satım sürecinde çoğu zaman vatandaşların kafasını karıştırıyor. Söz konusu bu kısaltmalar arasında son dönemde en çok merak edilenlerden biri de “ŞBİ” ibaresi. Peki tapu kaydında “ŞBİ var” ne demektir, hangi durumlarda karşımıza çıkar, alım satım sürecini nasıl etkiler?

Uzmanlar, tapu kayıtlarında görülen “ŞBİ” ibaresinin genellikle “şerh/beyan/irtifak” gibi tapu kütüğüne işlenen sınırlayıcı haklar ve açıklamalarla bağlantılı olduğuna dikkat çekiyor. 

Konu ile ilgili olarak paylaşılan detaylara göre her tapu senedinde, taşınmazın sadece malik bilgisi ve ada–parsel numarası değil, aynı zamanda o taşınmaz üzerinde bulunan şerhler, beyanlar, ipotekler ve irtifak haklarıda kaydediliyor. Bu kapsamda, “ŞBİ” ifadesi; taşınmaz üzerinde malik lehine ya da aleyhine, kullanımı, devri veya üçüncü kişilerin haklarını etkileyebilecek türden kayıtlar bulunduğuna işaret edebiliyor.

Aktarılan bilgilere göre gayrimenkul hukukçuları, özellikle konut ya da arsa satın almak isteyen vatandaşların, tapu kaydında yer alan bu tür kısaltmaları mutlaka ciddiye alması gerektiği uyarısında bulunuyor. 

Zira tapu senedinde “ŞBİ var” şeklinde görülen bir kayıt; taşınmaz üzerinde ipotek, haciz, intifa hakkı, geçit hakkı, şufa (önalım) hakkı, aile konutu şerhi, kira şerhigibi farklı hukuki sınırlamalar veya açıklamalar bulunduğu anlamına gelebiliyor. Bazı durumlarda kamu yararına getirilen imar kısıtları, kamulaştırma şerhleri ya da projeye ilişkin özel hükümler de beyan/şerh sütununda yer alabiliyor.

Uzmanlar, özellikle yüksek tutarlı gayrimenkul işlemlerinde, tapu müdürlüğünden veya e-Devlet üzerinden alınan ayrıntılı tapu kaydı ile şerh ve beyanların tek tek incelenmesini öneriyor.

“ŞBİ var” notunun neye karşılık geldiği, ilgili taşınmazın sayfasında yer alan açıklama kısmında ayrıntılı olarak görülebiliyor. Buna rağmen tereddüt oluşması halinde, bir avukata veya lisanslı gayrimenkul değerleme uzmanına danışılması gerektiği belirtiliyor.

Sektör temsilcileri, tapu kayıtlarında yer alan şerh ve beyanların göz ardı edilmesinin, ileride ciddi mağduriyetler yaratabileceğine dikkat çekiyor.

Örneğin üzerinde ipotek bulunan bir taşınmazda bankanın alacağı kapatılmadan işlem yapılması, aile konutu şerhi olan bir evin eş rızası olmadan devredilmesi ya da imar kısıtlı bir arsada inşaat planlanması, hukuki ihtilaflara zemin hazırlayabiliyor.

Uzmanlar, vatandaşlara şu uyarıda bulunuyor: “Tapu kaydında ‘ŞBİ var’ ifadesi, basit bir not değil; mutlaka detayı okunması gereken kritik bir uyarıdır.

Satın almadan önce tapudaki tüm şerh, beyan ve irtifakların içeriği öğrenilmeli, gerekirse uzman görüşü alınmalı. Şeffaf ve kontrollü bir inceleme, hem alıcı hem satıcı için hukuki güvence sağlar.” Böylece, gayrimenkul piyasasında daha bilinçli hareket edilmesi ve olası risklerin en aza indirilmesi hedefleniyor.