Yurt dışı inşaat işlerinde vergilendirme nasıl yapılır?
Dünya Gazetesi köşe yazarı Veysi Seviğ bugünkü köşesinde yurt dışı inşaat kazançlarındaki vergilendirmeyi kaleme aldı. İşte Veysi Seviğ'in 'Yurt dışı inşaat işi kazançlarında vergilendirme' başlıklı yazısı...
Dünya Gazetesi köşe yazarı Veysi Seviğ bugünkü köşesinde yurt dışı inşaat kazançlarındaki vergilendirmeyi kaleme aldı. İşte Veysi Seviğ'in 'Yurt dışı inşaat işi kazançlarında vergilendirme' başlıklı yazısı...
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun (KVK) 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi ile yurt dışında hayata geçirilen inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye’de genel sonuç hesaplarına aktarılan kazançlar, herhangi bir şarta bağlanmaksızın kurumlar vergisinden istisna tutuluyor.
KVK’nın 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde, kurumların yurt dışında yer alan iş yerleri ve daimi temsilcileri aracılığıyla elde ettikleri gelirler, maddede belirtilen tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmiş olmak ve en az yüzde 15 oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergi yükü taşımak şartıyla vergiden istisna sayılıyor.
Benzer şekilde, anılan fıkranın (h) bendi ile de yurt dışında yer alan iş yerleri ve daimi temsilcileri aracılığıyla gerçekleştirilen ve yurt dışında vergilendirilen inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançların (vergi yükü oranına bakılmaksızın), ayrıca yurt içinde de vergilendirilmesinin engellenmesi için bu kazançlar kurumlar vergisinden istisna tutulur.
Teknik hizmetler esas itibarıyla inşaat, onarım ve montaj işleriyle ilişkili şekilde sürdürülen planlama, tasarım, projelendirme, mesleki kontrollük, mimarlık ve mühendislik, etüd, metraj, fizibilite, harita, keşif, idari ve teknik şartnameyle ihale dosyası hazırlama, ihale değerlendirme, inşaat kontrollüğü, tasarım kontrollüğü, işletmeye alma danışmanlığı, proje ve yatırım yönetimi ve benzeri hizmetleri dahil eder.
Teknik hizmetlerden kazanılan gelirlerin de söz konusu istisnadan faydalanabilmesi için bu işlerin yurt dışında yer alan iş gerçekleştirilmesi; yurt dışında ayrıca bir işyeri veya daimi temsilci olmadan yapılan teknik hizmetlerin, hizmet ihracatı şeklinde değerlendirilmesi gerekiyor. Ayrıca teknik hizmetlerin yurt dışındaki inşaat, onarım ve montaj işlerine bağlı olarak yapılma koşulu bulunmuyor.
İnşaat, onarım ve montaj işlerinin yurt dışında yapılması için bir iş yeri bulunması gerekirken, bu işlere bağlı teknik hizmetlerin yurt dışında herhangi bir iş yeri bulunmadan Türkiye’den yapılabilmesi de mümkün. Proje hazırlanması gibi teknik hizmetler, inşaat ve onarma işinin tamamlayıcı bir unsuru olmasına karşın bir iş yeri ya da daimi temsilci bulundurulmadığı hallerde; bu faaliyetin ihracat olarak yapılan teknik hizmetlerden sağlanan gelirlerin bu istisnadan faydalandırılması mümkün değil. Dolayısıyla, kurumların yurt dışında bir inşaat ve onarım işi bulunuyorsa, buna bağlı teknik hizmetler ister Türkiye’de isterse yurt dışında yapılsın, elde edilen kazançlar istisnadan faydalanabilecektir. Kurumların yurt dışında bir inşaat ve onarım işinin olmaması durumunda ise ancak yurt dışında bir iş yeri veya daimi temsilci aracılığıyla gerçekleştirdikleri teknik hizmetlerden elde edilen kazançlar için istisnadan faydalanabilir.
Bu istisnanın uygulanması açısından, yurt dışında hayata geçirilen inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançların Türkiye’ye getirilmesi zorunlu değil. Söz konusu kazançların Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi istisnadan faydalanılması için yeterli olur.
Öte taraftan, yurt dışındaki şubelerden elde edilen kazançların genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesinde, faaliyet gösterilen yabancı ülkenin mevzuatına göre hesap döneminin kapandığı tarih itibarıyla ilgili ülke mevzuatına göre tespit edilen faaliyet sonucu, Türkiye’de de aynı tarih itibarıyla genel sonuç hesaplarında belirtilecektir.
Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesinde, kazancın kambiyo mevzuatına göre fiilen Türkiye’ye getirilmesi herhangi bir etkide bulunmaz. Faaliyet gösterilen yabancı ülkede kazanca tasarruf edilebilmesi yeterli sayılır. Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazanç, hesaplara intikal ettirilmesi gereken tarihte, T.C. Merkez Bankası’nın o gün için belirlediği ve duyurduğu döviz alış kurlarıyla değerlendirimeye alınır. T.C. Merkez Bankası’nca tespit ve ilan olunmayan yabancı paralar ise Maliye Bakanlığı’nın Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre elirlediği ve duyurduğu kurlar göz önünde bulundurulur.
Yurt dışı faaliyet sonucunda elde edilen kazançlar elde edildiği dönem itibarıyla, Türkiye’de ilgili olduğu geçici vergi matrahının tespit edilmesinde de göz önünde bulundurulur.
Yurt dışında gerçekleştirilen inşaat işlerinde kullanılmak üzere alınmış krediler için, inşaat işlerinin sona erdirilmesinin ardından ödenmesi gereken faiz ve kur farkları, yabancı ülkede bunları ödeyecek bir işletmenin bulunmaması ve bu işe ilişkin olarak elde edilen hasılatın yurt dışındaki inşaata harcama yapılan kredi tutarı kadar kısmının Türkiye’ye getirilmesi durumunda söz konusu kredi Türkiye’deki merkezin bir borcu olmakta ve merkez tarafından ödenmesi zorunluluğu oluşmakta. Bu kredilerle ilgili olarak yurt dışındaki inşaat işlerinin bitmesinin ardından oluşan kur farkı ve faizler; merkezdeki kurum için ticari kazancın elde edilmesi ve idamesi için yapılmış bir gider özelliğinde bulunduğundan genel esaslar kapsamında kurum kazancının tespitinde göz önünde bulundurulabilir.
Yurt dışında gerçekleştirilen inşaat işleri ne ilişkin Türkiye’deki merkez ile yurt dışındaki iş yeri arasındaki ilişkilerde yurt dışındaki iş yerine Türkiye’den fatura kesilmesi şartıyla yapılan ve söz konusu iş yerinde maliyet ya da gider şeklinde kabul edilen mal ve hizmet hareketleri ile yurt dışındaki iş yeri ile Türkiye’deki merkez arasındaki para hareketlerinin ayrı ayrı hesaplarda takip edilmesi ve değerlemenin buna göre gerçekleştirilmesi gerekiyor.
