10 soruda yeni hazırlanan afet riski taşıyan yapılar yasası taslağı!
Afet riski altındaki alanlardaki Hazineye ait taşınmazlar ; bir Kamu hizmetine tahsisli olanlar, ön izin verilmiş veya üzerinde irtifak hakkı tesis edilmiş olanlar TOKİye bedelsiz devredilecek, tahsis ve devir vergi, resim ve harçtan muaf olacak
1)HAZIRLANAN KANUNUN GEREKÇESİ
On yıllık bir zaman dilimi içinde afet riski ( deprem, heyelan, su baskını vb.) taşıyan alanlarda bulunan kaçak yapıların kentsel dönüşüm uygulaması ile tasfiyesi, Türkiye genelinde tüm vatandaşların afet riski taşımayan sağlam ve nitelikli yapılarda iskan edilmesi
2)BU KANUN GEREĞİ YAPILACAK KENTSEL DÖNÜŞÜM İÇİN HESAPLANAN tahmini kaynak nedir
Türkiye geneli için hesaplanan kaynak 400 milyardolardır.
3)BU KANUN BELİRLENEN 400 MİLYAR DOLARLIK KAYNAĞI HANGİ KAYNAKLARDAN KARŞILAMAYI ÖNGÖRMEKTEDİR
Birinci ve ikinci derecede deprem bölgelerinde genel bütçe vergi gelirlerinin % 10u
Diğer deprem bölgelerinde genel bütçe vergi gelirlerinin % 5i
Büyükşehir Belediyelerinde İl Özel İdarelerine ayrılan payın % 50si
Diğer illerde % 15i
Afet ve3 Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından Kurumlara depreme yardım için aktarılacak kaynaklar
İmar Kanunu uyarınca verilen para cezalarının % 50si
Trafik cezalarının % 1i
2b arazilerinin satışından elde edilecek gelirin % 90ı
4)TOPLANACAK BU GELİRLER BAŞKA BİR AMAÇLA KULLANILABİLİR Mİ
Kanuna koyulacak bir madde ile toplanacak bu kaynağın Kanunun amacı dışında kullanılamayacağı konusunda açık hüküm getirilecek
5) BU KAYNAK NEREDE TOPLANACAK
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının tasarrufunda AFETE HAZIRLIK HESABI açılarak tüm bu kaynaklar bu hesapta toplanacak.
6)UYGULAMA NASIL BAŞLAYACAK
İmar mevzuatına aykırı veya riskli yapılar, Tapu Sicil Müdürlüğüne bildirilecek.
Bakanlık veya Bakanlığın talebi halinde afet riski altındaki alanlarda ve rezerv yapı alanları üzerindeki taşınmazlar üzerinde, her türlü yapılaşma, kullanım ve işletme konularında geçici kısıtlamalar uygulanacak.
7)AFET RİSKİ ALTINDAKİ HAZİNE TAŞINMAZLARI TOKİYE DEVİR EDİLECEK Mİ
Afet riski altındaki alanlardaki Hazineye ait taşınmazlar ; bir Kamu hizmetine tahsisli olanlar, ön izin verilmiş veya üzerinde irtifak hakkı tesis edilmiş olanlar TOKİye bedelsiz devredilecek, tahsis ve devir vergi, resim ve harçtan muaf olacak.
Bakanlığın talebi üzerine mera, yaylak, kışlak ve kamuya ait otlak ve çayır vasıflı taşınmazlarda, muhtemel afete maruz bölgedeki ailelerin nakledilmesi ve kamu yatırımlarının yapılabilmesi için vasıf değişikliği yapılabilecek.
8)HAZİNE ARAZİSİ ÜZERİNDEKİ KAÇAK YAPILARA KENTSEL DÖNÜŞÜM NE ŞEKİLDE UYGULANACAK
Öncelikle hazine arazisi üzerindeki kaçak yapının enkaz değeri hesaplanarak kaçak sahibi ile anlaşma yolu aranacak.
Kaçak yapı sahibine enkaz bedeli peşinata sayılarak aynı alanda veya bir başka alanda yapılacak sağlam yapılarda daire teklif edilecek, dairenin enkaz bedelini aşan kısmı için uzun vadeli ödeme planı sunulacak, ayrıca yapının teslim edileceği tarihe kadar kira yardımı yapılacak.
Kaçak yapı sahibinin bu teklifi reddetmesi halinde, enkaz bedeli esas alınarak acele kamulaştırma yoluna gidilecek, kaçak yapı yıkılarak yapı sahibi alandan tahliye edilecek.
8)ÖZEL MÜLKİYET AİT ARAZİLER ÜZERİNDEKİ KAÇAK YAPILARA KENTSEL DÖNÜŞÜM NE ŞEKİLDE UYGULANACAK
Özel mülkiyet üzerindeki taşınmaz kaçak yapıysa kaçak yapının enkaz değeri ve arsa bedeli hesaplanarak yeni yapılacak olan konut teklif edilecek, belirlenen enkaz bedeli ve arsa değeri ile yeni yapının arasındaki fiyat farkının vatandaştan uzun vadeli olarak tahsilatı yapılacak, yeni yapı teslim edilinceye kadar kira yardımı yapılacak, bu teklifin kabul edilmemesi halinde arsa ve enkaz bedeli değeri üzerinden acele kamulaştırma yoluna gidilerek kaçak yapı ortadan kaldırılacak.
9)ÖZEL MÜLKİYET AİT ARAZİLER ÜZERİNDEKİ KAT MÜLKİYETLİ VE İSKANLI YAPILARA KENTSEL DÖNÜŞÜM NE ŞEKİLDE UYGULANACAK
Yapının değeri tespit edilerek, yeni yapılacak olan yapı ile arasındaki maliyet farkı uzun vadeli olarak yapı sahibinden talep edilecek, yeni yapı teslim edilinceye kadar kira yardımı yapılacak.
Teklifin reddi halinde yapının tespit edilen değeri üzerinde acele kamulaştırma yoluna gidilerek alan kentsel dönüşüme açılacak.
10) BU YASA TEK BAŞINA ÜLKE ÇAPINDA UYGULANACAK KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMASI İÇİN YETERLİ KABUL EDİLEBİLİR Mİ
Hayır. Bu yasa ile birlikte Kentsel Dönüşüm Yasası çıkarılması gerektiği gibi İmar Kanunu, Kat Mülkiyeti Kanunu, Yapı Denetimi Kanunu ve Ceza Kanununda da önemli değişikliklerin yapılması gerekir.
Cihangir Dönmez
