Çalışanlar için flaş karar! SGK ücreti düşük gösterilirse dikkat!

Peş peşe yapılan açıklamalar sonrasında binlerce çalışanı ilgilendiren emsal niteliğinde bir karara imza atıldı. . Çalışırken Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) bildirilen temel kazanç tutarı, emeklilikte ödenecek aylık miktarını belirleyen önemli unsurlardan biridir. Asal taban kazanç tutarı ne kadar yüksekse, bağlanacak emekli maaşı da o kadar yüksek olur. Türkiye'deki işletmelerin çoğunda  Kazançların bordroda eksik gösterildiği ve kalan tutarın elden verildiği bilinmektedir. Emekli maaşını etkilemenin yanı sıra çalışan ve işveren açısından da hukuki ve ekonomik sonuçları vardır.

Takvim Gazetesi'nde yer alan habere göre; çoğu işletme, genellikle daha az çalışanı olan şirketler, çalışanın maaşını düşük göstererek daha az SGK primi ödemektedir. Asgari ücrete çalışmadığı halde asgari ücret alıyormuş gibi gösterilen birçok çalışan var. Bu kişilerin maaşlarının kalan kısmı elden teslim edilmektedir. Ancak bu, uzun vadede çalışanın zararınadır.

Emekli maaşı doğrudan SGK'ya ödenen primlerle ilgilidir. Maaşı düşük gösterilen çalışanın emekli maaşı da düşük olur. Yargıtay bu konuda mağdur olan işçileri sevindiren bir karar aldı. Kazancın maaş bordrosunda eksik gösterilmesinin işçi için haklı fesih sebebi olacağına hükmetti. Haklı fesih yapan işçi kıdem tazminatı alarak işten ayrılabilir.

Asal temel kazançlar asgari ücretin 7,5 katına kadar çıkabilir. Bağlanma oranı yüzde 50 olan bir kişi ortalama 4 bin lira prim kazanıyorsa 2 bin lira emekli maaşı ödeniyor. Asal temel gelir 10 bin lira ise emekli maaşı 5 bin lira olacak. Türkiye'deki işletmelerin çoğunda kazançların bordroda eksik gösterildiği, kalan miktarın ise elden verildiği bilinmektedir. Emekli maaşını etkilemenin yanı sıra çalışan ve işveren açısından da hukuki ve ekonomik sonuçları vardır.

Yargıtay (9. Hukuk Dairesi, Esas No:2016/33964, Karar No:2021/507) yakın tarihli bir kararında, sigortası gerçek kazanç üzerinden yatırılmadığı için işten ayrılan işçiyi haklı buldu. Yargıtay kararında, "Davacının (işçinin) tespit edilen ücretine göre sigorta primlerinin kendisine ödenen ücretten gösterilmediği ve davacının iş akdini bu nedenle haklı nedenle feshettiği anlaşılmış olup, davacının aldığı ücretin sigorta kayıtlarına yansıtılmaması 4857 sayılı Yasanın 24/II-e hükmü gereği işçiye iş sözleşmesini haklı nedenle fesih imkânı verir" denildi.

KIDEM TAZMİNATINI ALIP AYRILMAK İSTEYENE FIRSAT

İşçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğinde, o işyerinde yaptığı çalışma karşılığında kıdem tazminatı almaya hak kazanır. İşçi bu nedenle iş sözleşmesini feshettiğinde işveren kıdem tazminatını hemen ödemek istemeyebilir. Ancak sonunda dava açılırsa kıdem tazminatı ödemek zorundadır.

Yargıtay'ın bu kararı, daha iyi bir iş bulsalar bile kıdem tazminatını yakmamak için işini bırakamayan kişilere de fırsat sunuyor. Kazancı SGK'ya eksik bildirilen çalışanlar, bunu haklı bir fesih nedeni yaparak işten ayrıldıktan sonra hizmet tespit davası açmalı ve eksik kazanç primlerinin ödenmesini sağlamalıdır. Aksi takdirde sadece kıdem tazminatı ile yetinmek zorunda kalacaklardır.

İŞVEREN NİTELİKLİ İŞÇİSİNİ KAÇIRABİLİR

Çalışanın kazancının SGK'ya eksik bildirilmesi işveren için çeşitli riskler barındırmaktadır. Öncelikle mahkeme sonucuna göre primlerini gecikme faizi ve cezası ile SGK'ya ödemek zorundadır. Ayrıca kendisine idari para cezası verilir.

İşveren açısından bir diğer risk ise nitelikli işçisini, daha iyi bir iş bulduğunda elinden kaçıracak olmasıdır.

HANGİ KAZANÇLAR PRİME ESAS KAZANCA DAHİLDİR?

Önceki yıllarda prime esas kazançların olduğundan az gösterilmesi hukuken mümkündü. Önceki kanunda istisnalar geniş olduğundan işçiye yapılan ödemeler prim ödememek için farklı isimler altında gösterilebiliyordu. 2008 yılında çıkartılan 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, istisnaları sınırlandırarak, olabildiğince tüm kazançlar için prim ödenmesini amaçlamaktadır.

Kanuna göre, 4/a (SSK) statüsündeki çalışanların prime esas kazançları şöyle belirlenir:

- Hakedilen ücretlerin,

- Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından çalışanlar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,

- Mahkemelerce verilen karar gereğince yukarıdaki kazançlar niteliğinde olmak üzere çalışanlara o ay içinde yapılan ödemelerin brüt toplamı prime esas kazançların hesabında dikkate alınır.

Kimi işveren çalışanları, prim, ikramiye gibi ödemelerin zaten emekli aylığı hesabında dikkate alınmadığı şeklinde yanlış yönlendirebilmektedir. Bu doğru değil. Kanun, prime esas kazanca dahil edilmeyecek ödemeleri oldukça sınırlamıştır. Örneğin ayakkabı, giysi gibi ayni yardımlar prime esas kazanca dahil edilmezken, bu yardımların nakit olarak ödenmesi halinde prim kesintisi yapılır. Prim, ikramiye adı altındaki tüm ödemeler prime esas kazanca dahil edilir ve emekli aylığı hesabında dikkate alınır. Kazancının tamamı bordroda gösterilmeyen işçi hakkını aramalıdır.

SGK, Bağkur ödeme şartı olmadan emekli olabilirsiniz!

En düşük SGK, Bağkur ve memur maaşı belli oldu!