Evde kira oyununa dikkat!
Kiralık ev bulmak zorlaşınca ev sahipleri de kiraları ciddi oranla artırdı. Kiracıların mağduriyet yaşadığı olayda şimdi de fırsatçılar ortaya çıktı...
Mega kent İstanbul olmak üzere birçok şehirde ve ilçede kiralık konut bulmak zor hale geldi. Hürriyet'ten Gülistan Alagöz'ün haberine göre, arz sınırlı talep çok olunca da kiralar arttı. Kiralık konut bulmakta zorlananlar emlak ofislerinde sıraya girdi. Kiracıların mağduriyet yaşadığı olayda şimdi de fırsatçılar ortaya çıktı. Emlak danışmaları, eski kiracısını çıkararak, konutunu daha yüksek bir bedelle kiraya vermek isteyenlerin sayısının arttığını bildirdi. Geçtimiz senelerde ‘Almanya’dan oğlum geliyor, evden çıkın’ klişesi bugün yine gündeme geldi. Peki ev sahibi kiracıyı evden çıkarabilir mi? Kiracının haklarını biliyor musunuz? Uzmanlar merak edilen soruların yanıtlarını verdi... Avukat Melek Elden Aydın, süreci şu cümlelerle anlattı:
İHTİYACIN İSPATLANMASI GEREKİYOR
“Konut ve çatılı işyeri kiralarında tahliye sebepleri kapsamında ilk sebep, kiraya verenin konut ya da işyeri ihtiyacı. Mülk sahibi kendisinin, eşinin, alt soyunun, üst soyunun yahut kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu kişilerin konut veya işyeri ihtiyacı sebebiyle kiracının tahliyesini talep edebilir. Ancak, bu durumu ispatlaması gerekir. Örneğin, müsait başka bir taşınmazı varken açacağı tahliye davası red edilir. Mülk sahibinin tahliye tarihinden itibaren ev ya da işyerini başkasına kiraya vermesi 3 yıl boyunca mümkün değil. Bu yasak ihlal edilirse tazminat ödenir.
Bir onarım, tamirat geçirecek olması ve bu süreçte taşınmazın kullanılması imkânsız olması halinde, kiraya veren dava yoluyla kiracının tahliyesini talep edebilir. Ancak taşınmaz yeniden kiraya verilirken birinci öncelik çıkan kiracıdadır.
Kiralanan taşınmazı sonradan edinen kişi yani yeni malik kendisinin, eşinin, alt soyunun, üst soyunun yahut kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu kişilerin konut ya da işyeri gereksinimi olması nedeniyle kiracının tahliyesini talep edebilir. Yeni malik durumu bir ay içinde kiracıya yazılı olarak bildirmekle yükümlüdür, aksi takdirde açılacak tahliye davası red edilir. Ayrıca yeni malik bildirimden altı ay geçtikten sonra tahliye davası açarak kiracının tahliyesini sağlayabilir. Yeni malik, ihtiyacın zorunlu olduğunu davada ispatlamalı.
Kiraya veren 10 yıllık uzama süresinin sonunda herhangi bir gerekçe göstermek zorunda olmadan Türk Borçlar Kanunu’nun 347. maddesinde sayılı şartların gerçekleşmesi halinde kiracıyı tahliye edebilir. Kiraya veren 10 yıllık uzama süresinin bitiminden en az 3 ay önce kiracıya yazılı olarak fesih bildirimi yapmalıdır.”
1 SENELİK KİRA TAZMİNATI
Ev sahiplerinin kiralacılarını bahaneyle tahliye ettiğini dile getiren Avukat Hikmet Güngör, “Bu durumda hem kanundan doğan hakkın kötüye kullanılması meselesi hem de kiracıların mağdur olması meselesi karşımıza çıkmaktadır” diyen Güngör, şunları söyledi: “Kiraya veren, yalan beyanlarla ve maddi menfaat sağlamak amacıyla hakkını kötüye kullanarak kiracısını tahliye etme yoluna başvurursa bu durumda eski kiracısına tazminat ödemekle yükümlü olacaktır. Mülk sahibi eski kiracısına son kira yılında ödenmiş olan bir yıllık kira bedelinden az olmamak üzere tazminat ödemekle yükümlüdür.” Avukat Güngör ‘kira uyarlama’ davalarını konusuna da dikkat çekti. Mülk sahibinin ‘kira düşük kaldı’, kiracının ‘kira yüksek kaldı’ gerekçesi ile dava açabileceğini belirten Güngör, “Mesela kira aylık 10 bin lira ama ev sahibi bölge ortalaması 20 bin lira diyor. Bu durumda hakim bölge ortalamasına bakar. Ama eski kiracının da hakkını gözeterek, ortalama üzerinden yüzde 15-20 düşük fiyatla kirayı güncelleyebilir” şeklinde konuştu.
FIRSATÇILAR ŞİKAYET EDİLMELİ
Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği Başkanı Hakan Akdoğan, kira bedellerinin arttığını ve bunu fırsata çevirmek isteyen ev sahipleri olduğunu söyleyerek, şunları dile getirdi: “Piyasanın tamamında var demek haksızlık olur ama bunu yapanlar var. Ev sahibi bakıyor fiyatlar artmış, çeşitli bahanelerle kiracısına çık diyor. Ya da yetki belgesi olup olmadığını bilmediğimiz emlak ofislerinde çalışanlar ev sahiplerini arıyor ‘senin evin 3 bin liraya kirada ama ben 4 bine müşteri buluyorum, çıkar yenisini yerleştirelim’ teklifinde bulunuyor. O da hizmet bedeli alma peşinde. Ama burada yasal ve etik olmayan uygulamalara teşvik etme suçu işleniyor. Vatandaş böyle bir durumda Taşınmaz Ticareti Bilgi Sistemi (ttbs.gtb.gov.tr) ya da CİMER üzerinden şikâyette bulunabilir” dedi. Hakan Akdoğan ayrıca sözlerine önümüzdeki aylarda öğrencilerden gelecek talep ve normalleşme sonrası artan evliliklerle kiralık ev fiyatlarının daha da artacağını söyledi.
ZAMLAR DİKKAT ÇEKİYOR
Emlak danışmanlık şirketi Coldwell Banker Türkiye Başkanı Gökhan Taş konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada, kiracılarını çıkarmak isteyen mülk sahiplerinin sınırlı sayıda olduğuna değindi. Taş ayrıca yapılan zamlara dikkat çekerek şunları kaydetti: “Geçmişte ev sahiplerinin çoğu yasal oranın altında kira artışı yapıyordu. Mesela hakkı yüzde 15 ise, yüzde 5-6 diyordu. Bugün ise yasal hakkının tamamını yapıyor hatta kimi zaman üstüne çıkmak isteyenler de oluyor” dedi. Kiralık ev arzının az olması nedeniyle emlak ofislerindeki işleyişin de değiştiğini belirten Taş, “Eskiden mülk sahibi bizi arar evini kiraya vermek isterdi. Şimdi biz kira kontratı bitmeye yakın arıyoruz, kiraya verilecek mi soruyoruz. Çünkü kiralık ev arayan müşteri sırada bekliyor” diye konuştu.
