Fuat Oktay: Dönüştürülmesi gereken konut sayısı 6,7 milyon!
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Dönüştürülmesi gereken konut sayısının 6,7 milyon olduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, TOKİ kanalıyla 2002'ye kadar yapılan konut sayısı 40 binlerdeyken, 2002'den sonra kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında 1 milyona yakın konut hayata geçirildiğini söyledi.
Anadolu Ajansı'nda yer alan habere göre, Oktay, gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu, soruları yanıtladı.
Afetlere yönelik alınması gereken tedbirler arasında kentsel dönüşümün olmazsa olmaz olduğunu belirten Oktay, Türkiye'nin deprem bölgesinde bulunduğunu söyledi.
Oktay, ölümlerin önlenmesinde binaların afetlere dayanıklı inşa edilmesinin önemine değinerek, son olarak 2018 yılında yayımlanan bina yapımına ilişkin yönetmeliğe uygun şekilde tamamlanan yapıların Türkiye'nin hangi bölgesinde olursa olsun yıkılma imkanı olmadığını bildirdi.
Bu noktada yerel ve merkezi yönetimlerin denetimlerinin önemine değinen Oktay, "Kentsel dönüşüme baktığımızda, TOKİ boyutunda yoğun olarak bu dönüşümü yapmaya çalıştık. TOKİ'de 2002'ye kadar yapılan konut sayısına baktığınızda toplam 40 binlerde, ondan sonrasında bugüne kadar baktığınızda 975 bin, yani bir milyona yakın konut yapılmış durumda. Ama yeterli mi, değil." dedi.
Dönüştürülmesi gereken konut sayısının 6,7 milyon olduğunu söyleyen Oktay, "Bizim bunu dönüştürmemiz gerekiyor. Sadece kamunun veya TOKİ aracılığıyla yapacağımız çalışmalarla bu dönüşümü sağlama şansımız yok. Afette hangi sistemi kurarsanız kurun, vatandaşımızın kendisinin önce buna inanması gerekiyor. Bunun için eğitim ve bilinçlendirme anlamında 'afete hazır Türkiye' diye çok ciddi kampanya başlatmıştık. Bugün de devam eden kampanyalar bunlar." şeklinde konuştu.
- "Kamu binalarının güçlendirilmesinde çok ciddi mesafe aldık"
Yeni bir deprem haritası yayınladıklarını açıklayan Oktay, bu çerçevede binanın yapılacağı koordinatlara göre deprem riskinin belirlenebildiğini belirtti.
Oktay, kentsel dönüşümün hızlandırılması için ellerinden geleni yaptıklarını belirterek şöyle konuştu:
"Okullarımız başta olmak üzere kamu binalarının güçlendirilmesinde çok ciddi mesafe aldık. Ulaşım altyapı üstyapı boyutunda bunları güçlendiriyoruz. Sağlık altyapısını güçlendiriyoruz. Nereden nereye geldiğimizi görüyorsunuz. Yani sağlıkta hiçbir sorun yaşamıyorsak bugün depremlerde. Bu kurduğumuz altyapıyla, depremden etkilenmeyen altyapıyla ilgilidir. Diğer tüm alanlarda şimdi bunu geliştirmeye çalışıyoruz."
Karadeniz'de de su taşkınlarının önüne geçebilmek için de Devlet Su İşleri ve ilgili bakanlıklarla çalışmalar yürütüldüğünü belirten Oktay, şöyle konuştu:
"Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız nezdinde dönüşüm çalışmaları son derece hızla devam ediyor. Ama yerel yönetimlerin ve vatandaşımızın buna dahil olması gerekiyor. Yerel yönetimlerimizin de burada en az bizim kadar hassas olması gerekiyor. Yani 'yerel yönetimlerimiz' derken de herhangi bir ayrım yapmadan bunu söylüyorum. Tüm yerel yönetimler, tüm belediye başkanları, büyükşehir belediye başkanları, il başkanları, belde başkanları, ilçe başkanları tamamını söylüyorum."
Oktay, inandıklarında başaramayacakları bir şey olmadığını belirterek "En büyük şansımız da şu; buna inanan bir liderimiz var. Yani bu dönüşümün olması gerektiğine inanan ve bunun için uykusuz kalan, gecesini gündüzüne katan bir Cumhurbaşkanı var." diye konuştu.
- "Depremden gene dersler çıkaracağız"
"Evleri hakkında hasarlı raporu verilmesine rağmen ev sahiplerinin bir araya gelememesi gibi nedenlerle gerekenin yapılmadığı ve can kayıplarının yaşandığı, işleyişteki sıkıntıların giderilebilmesi için neler yapılabileceğine" ilişkin soruyu yanıtlayan Oktay, şu şekilde konuştu:
"Bir öncekinde bu daha da zordu. Hasarlı binaların kentsel dönüşüme katılmasıyla alakalı, içeriden bir veya iki bina sakini 'hayır' dediği zaman çıkarmıyordunuz. Mahkemelere gidiliyordu, mahkemeler yıllarca devam ediyordu. Bunun kolaylaştırılmasıyla ilgili bir gelişme sağlandı. Yani belirli bir çoğunluk sağlanırsa, diğerlerinin de bu karara ortak olmak zorunluluğuyla alakalı. Şimdi bu depremden de biz gene dersler çıkaracağız. Eğer buna rağmen engelleyici konular varsa, yasal boyutta geliştirmek durumunda olduğumuz konular varsa zaten bununla ilgili çalışmalara şu anda da zaten yine başladık. Yetki yasamada burada, dolayısıyla oraya yine ihtiyaç bazında bunları ifade edeceğiz."
- İzmir'deki hasar tespit çalışmaları
Fuat Oktay, İzmir'de hasar tespit çalışmalarının hızla devam ettiği belirterek, ağır hasarlı konutların yıkılacağını ve yenilerinin yapımına hızla başlanacağını söyledi.
Vatandaşların, orta hasarlı binalarda da kalmamaları gerektiğini dile getiren Oktay, şunları söyledi.
"Çok hızlı bir şekilde ilk günden çadır kentlerimizi kurduk. Gençlik merkezlerimizi, spor salonlarımızı, kamu misafirhanelerimizi açtık. Şimdi yeni konutların inşasına bir ay gibi bir sürede başlıyor olacağız ve inşallah diğer yerlerde olduğu bir yıl içerisinde İzmirlilere, muhteşem bir kentsel dönüşüm örneği de olacak şekilde sunuyor olacağız. Depremden zarar görmüş vatandaşlarımıza, hak sahiplerine teslim etmiş olacağız."
Oktay, konteyner kentlerin de 20 gün içinde tamamen faaliyete gireceğini, bu süreçte ihtiyacı olan vatandaşların kamu tesislerinden faydalanabileceğini belirtti.
İzmir'de 1 sene içinde tamamlanacak binaların kentsel dönüşüm örneği olacağını vurgulayan Oktay, şu değerlendirmeleri yaptı:
"Burada arzumuz, bunun ilçe ilçe diğer tüm alanlara yayılabilmesi. Elazığ'da, Malatya'da yaptığımız, sadece ağır hasarlı binaları olan vatandaşlarımıza yeni bir konut vermekle kalmıyoruz orada, başka bir şey de yapıyoruz; Bir kentsel dönüşümün örneğini de orada sunmuş oluyoruz. Arzu ediyoruz ki, yerel yönetimler de vatandaşlarımız da bunun devamını kendileri getirebiliyor olsun birliktelikleriyle. Bununla ilgili krediler de kira yardımları da dahil olmak üzere verdiğimiz çok ciddi teşvikler var, kolaylaştırıcı teşvikler var. Bunlardan faydalanılması kentsel dönüşümü hızlandıracaktır."
- "Denetim yetkisi yerel belediyelerdedir"
Fuat Oktay, "Hem TOKİ tarafından hem de vatandaşların kendi imkanlarıyla yaptıracakları evler olacaktır. Burada denetim tam olarak nasıl olacak? Sorumluluk, yetki silsilesi kimin elinde?" sorusunu şu şekilde cevapladı:
"Belediye sınırları içinde yapılan tüm yapıların yapı ruhsatı ve yapı kullanım izin belgesini verme ve buna göre denetim yetkisi yerel belediyelerdedir. Aynı şekilde imar planı yapma ve onaylama yetkisi de belediyelere aittir. Bazı spesifik alanlarla ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın aldığı bazı yetkiler vardır ama asıl sorumluluk aslında yerel yönetimlerde burada. Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız buna öncülük ediyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız ve yerel yönetimler arasındaki mekanizmanın daha güçlendirilerek ve yapı denetimi de çok daha ciddi sağlanarak bu sorunu aşabileceğimizi düşünüyorum. Yapı denetimine baktığımızda, bu belediyelerde, yerel yönetimlerde."
- "Kusurlu olan bunun bedelini ödemek durumundadır"
"O zaman bundan sonra sadece müteahhitlerin tutuklanmasıyla sınırlı kalmayacak, gerekli denetimleri zamanında yapmayanlara da hukuki sorumluluk olacak mı?" sorusunu yanıtlayan Oktay, şunları söyledi:
"Yasamanın alanına girmemek üzere şunu ifade edeyim, zaten sorumluluk zincirlemedir. Yani bir yerde bir hata varsa, hele hele bilinçli yapılan bir şey varsa, yani bir yere gidip deniz kumu kullanıyorsanız, demirden çalıyorsanız bunun bir şeyle izah edilebilecek bir konumu yok. Siz hangi yönetmeliği getirirseniz getirin. Bu denetimle alakalıdır. Dolayısıyla burada zincirleme bir hata varsa zaten bu hata değildir, suçtur. Bu suçun cezası kim olursa olsun verilecektir. Bunun gerekli çalışması da zaten yargıdadır. Soruşturmalar gerekli birimlerdedir. Şu anda da yapılıyor bu. Bu sadece oradaki mühendis veya bir mimarla kalacak konu da değildir. Kimin burada kusuru varsa, kusurlu olan bunun bedelini ödemek durumundadır."
- Deprem vergileri
Oktay, "deprem vergilerinin nereye harcandığı konusundaki eleştirilerin" hatırlatılması üzerine ise şunları dile getirdi:
"1999 Marmara Depremi'nden sonra geçici vergiler ile 'kalıcı vergi' diye ifade ettiğimiz Özel İletişim Vergisi konuluyor. 66 milyarlık bir vergi toplanıyor cari fiyatlarla, o gün rakamlarıyla. Bugüne, 2019 fiyatlarına en son yaptığımız bir çalışmada 147 milyar güncellediğimizde. Marmara Depremi başta olmak üzere Bolu, Düzce, Sakarya, Kocaeli, Yalova, Bursa, İstanbul burada yapılan 43 bin 603 kalıcı konut var. Yine kentsel dönüşüm kapsamında güçlendirilen binalar, kamu binaları var. Birçok çalışma var. Cari fiyatlarla 66 milyar toplandı dediğimiz vergi. Cari fiyatlarla 80 milyar 734 yani topladığınızdan daha fazlası zaten o zaman harcanmış durumda."
Bunların devamında afetlerin yaşandığı Bingöl, Elazığ, Kütahya, Van, Giresun ve Malatya için harcamalar yapıldığına, bugün İzmir için aynı durumun söz konusu olduğuna değinen Oktay, "Tüm buralarda yaptıklarımıza baktığımızda, 800'den fazla konut Elazığ'da, 1000'in üzerinde konutu Kütahya'da yapıyoruz, 26 binin üzerinde konutu Van'da yapıyoruz." dedi.
Fuat Oktay, ulaşım, eğitim, sağlık, kentsel dönüşüm, adalet, güvenlik gibi birçok alan çalışmalar yapıldığına değinerek, şunları söyledi:
"Ne alakası var bunların depremle? Bunların hepsinin depremle alakası var. Bunları yapmasanız şimdi sağlıktaki sıkıntıyı düşünün. İzmir'de yaralılarımız var değil mi? Gittiği zaman sıkıntı çekiyor mu? Çekmiyor. Yıkılan bir hastaneniz olduğunu düşünün. Aynı şekilde Elazığ ve Malatya'da. Kovid-19'a baktığınızda, o da bir salgın afetidir. Bunlar da aslında Türkiye'nin yapısal dönüşümüne ilişkin çalışmalardır."
Oktay, toplanan deprem vergilerine ilişkin soruların basit bir siyasi polemik olduğunu da sözlerine ekledi.
