Gayrimenkul sektörü 2017'de temkinli!

Öyle bir 2016'yı geride bıraktık ki yaşananlar uzun süre hafızalardan çıkmayacak. CEO Profil 2017'de de bunun yansımaları hissediliyor. CEOCIub üyesi 124 CEO'nun katıldığı anket, 2017'ye dair beklentileri ortaya koyuyor. Anket sonuçlarına göre liderler, 2017'ye temkinli yaklaşıyor. Pek çok riskin ekonomi ve ülke üzerinde baskı yaratacağını düşünüyorlar ve yatırım, istihdam ve büyüme konularında tedbirli olacaklarını söylüyorlar. Ajandaların en önemli üç konusu ise sürdürülebilirlik, verimlilik ve kriz yönetimi olacak. 

2017'YE BAKTIĞIMDA KOMŞU ÜLKELERLE ilişkilerin bozulmasının ve istikrarsızlığın ülke ekonomisini ciddi etkileyeceğini düşünüyorum. Ticaret zayıflıyor. Mal alım satımları düşüyor. Beyin göçü başlıyor. Korku, tedirginlik şirketlerin büyüme hedeflerinden vazgeçip günü idare etme stratejisine sarılmasına neden oluyor. Pazar daralıyor. Kurların yükselmesi ve TL'nin değer kaybı ticaretimizi doğrudan etkiliyor. Büyük zarar, riskleri ortaya çıkarıyor." 

Socar Gas Genel Müdürü Yiğit Özkan'ın art arda sıraladığı bu gerçekler, iş dünyasının 2017'ye bakışını da aslında özetliyor. Geleneksel olarak her yıl gerçekleştirdiğimiz ve sonuçlarını yılın ilk ayında açıkladığımız CEO Profil 2017 anketimizin sonuçları da Yiğit Özkan'ın yorumlarına paralellik gösteriyor. 

CEOCIub üyesi 124 CEO'nun katılımıyla gerçekleştirdiğimiz ankette, Türk iş dünyasının 2017'ye 2016'dan daha temkinli yaklaşacağını görüyoruz. Ayrıca bu liderler, pek çok riskin de işlerini olumsuz etkileyeceğini düşünüyor. Onların çok temkinli yaklaştığı konuların başında ise sırasıyla yatırım, istihdam, büyüme geliyor. 

Ajandalara baktığımızda ise gündemlerinde sürdürülebilirlik, verimlilik ve kriz yönetimini ilk sıralarda görüyoruz. 

BEKLENTİLERİN YÖNÜ 

2017-2019 dönemlerini kapsayan OVP, geçtiğimiz ekimde yayınlandı. Kısa vadede daha yüksek bir cari açık rakamı ve bütçede daha gevşek bir duruşa rağmen daha düşük büyüme oranının hedeflere yansıdığı görülüyor. 2017 büyüme hedefi, yüzde 5'ten yüzde 4,4'e indirildi ki bu uluslararası kurumların yüzde 3-3,5 dolayındaki tahminlerinin de üzerinde. 

CEO Profil anketinden de benzer sonuçar çıktı. Ankete katılan CEO'lann yüzde 53,7'si Türkiye'nin 2017'de yüzde 3 büyüyeceğini düşünüyor. Yüzde 22,4 u ise yüzde 2 lik bir büyümeye işaret ediyor. 

"2017'de işler nasıl olacak" sorusunu yönelttiğimiz CEO'ların yüzde 38,9'u "Kötü" şeklinde cevap veriyor. Yüzde 31.9'u ise herhangi bir değişiklik beklemiyor. 

2017 yılının kendi şirketlerinin büyümesi açısından nasıl geçeceği sorulduğunda ise tablo değişiyor. CEO'ların yüzde 42,3'ü, şirketlerinin büyümesinin 2017'de bir önceki yıldan iyi olacağını düşünüyor. Yüzde 36,6'sı aynı seviyede kalacaklarını söylerken daha kötü olacağını öngörenlerin oranı ise yüzde 21,1. 

global krizinde olduğu gibi ülke olarak içeride sağlam olursak ve kafamız rahat olursa dış etkenleri daha rahat atlatırız." 

GLOBAL RİSKLER 

Pegasus Havayolları Genel Müdürü Mehmet Nane, her şeye rağmen 2017'ye umutla bakan iş insanları arasında yer alıyor. 2016'nın Türkiye için çok zor geçtiğine değinen Nane, "Batılı ülkelerde 100 yılda bir olabilecek nitelik ve çeşitlilikte olaylar ülkemizde 1 yılda oldu. Bu gözle bakınca 2017 yılının 2016'ya nazaran çok daha iyi geçeceğini düşünüyorum" diyor. Nane, olayın Türkiye dışında gelişen kısımlarını değerlendirince ise görüşlerini şöyle ifade ediyor: 

"Avrupa'da değişik ülkelerde yaşanacak seçimler, ABD'nin yeni başkanının göreve başlaması, komşu ülkelerimizdeki istikrarsız politik durumların devam etmesi, Çin ve Hindistan'ın büyüme oranlarında belli gevşemeler, hızlı gelişen bir dijitalleşme ve ülkelerle şirketlerin verimlilik konuları gündemi global boyutta belirleyecek unsurlar. 2008 Şirketler temkinli ve organik büyüyecek CEO'nun ajandasında kriz yönetimi de var 

KORKUTAN İHTİMAL 

Global piyasalar da liderlerin yakın takibinde. Özellikle Türkiye'nin çevresindeki ülkeler ve AB ülkeleri sürekli izleniyor. CEO Profil anketine katılan CEO'ların 26,3'ü, önümüzdeki 3 yılda piyasaları global istikrarsızlığın etkileyeceğini düşünüyor. Yine CEO'lann yüzde 21,6'sı bölgedeki savaş ve iç karışıklıkların, yüzde 14,2'siyse global lider değişikliklerinin dünya piyasalarının gidişatını etkileyeceğini ifade ediyor. AB'nin güç kaybetmesi de dengeleri değiştirecek bir gelişme olarak ele alınıyor. 

Socar Gas Türkiye Genel Müdürü Yiğit Özkan, önümüzdeki dönemde global istikrarsızlık beklediğini söylüyor. Özkan, şöyle gerekçelendiriyor: 

"Rusya ve Amerika ve müttefikleri arasındaki güç savaşlarında ciddi hareketlilik, oynamalar, yer ve alan 

değiştirmeleri oldu, oluyor ve olacak. Şu dönem bir geçiş dönemi. Fillerin, atların sahneye çıkmadığı, sadece piyonların yer aldığı bölgede gelişen bir dünya savaşı yaşıyoruz. İnşallah büyümez. Bu gelişmeler tüketicilerin taleplerinde de değişiklikler yapacak." 

TEMKİNLİ YAKLAŞIM 

2017'ye CEO'ların yüzde 45,7'si temkinli yaklaşıyor. Temkinli olacakları konuların başında ise yatırım geliyor. CEO'ların yüzde 37,5'i yatırım yüzde 19,4'ü istihdam, yüzde 15,3'ii büyüme, yüzde 13,9'u yeni alanlara girme konusunda temkinli olacaklarını söylüyor. 

Sun Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Sabri Ünlütiirk, kârlılığın korunması ve Ar-Ge yatırımlarına devam etmenin en önemli iki başlıkları olduğunu belirtirken bu konularda başardı olmak için temkinli hareket edeceklerini ifade ediyor. 

Arvato CEO'su Soner Cesur, dünya genelinde para piyasalarında ve 

Euro/dolar hareketlerindeki volatiliteye dikkat çekiyor ve "Türkiye'de oluşabilecek herhangi bir siyasi belirsizlik mevcut konjonktürel volatiliteyle birlikte Türkiye'nin bu durumu daha ağır yasamasına sebep olabilir" saptamasını yapıyor. 

Ekol Lojistik Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Musul ise şunları söylüyor: "Ekonomik daralma ve tahsilat sorunlarının etkilerinin en az zarar verecek şekilde yöneteceğiz. Maliyetlerimizi hızla düşürecek önlemler alacağız. Başta İran olmak üzere ülke dışındaki büyümeyi hızlandıracağız. Geri dönüşü hızlı olmayacak yatırımlarımızı erteleyeceğiz." 

TAMER SAKA / KİBAR HOLDİNG CEO'SU 

ADIMLARIMIZI DÜŞÜNEREK ATACAĞIZ" 

RİSKLER 

2017'de de büyüme ve kârlılık odak noktamızda olmaya devam edecek. Ancak bu büyümeyi gerçekleştirirken temkinli davranmayı sürdüreceğiz, adımlarımızı düşünerek atacağız. Grup olarak risk yönetimini en iyi yapan sanayi gruplarından biriyiz. Bu yüzden her adımımızda karşılaşabileceğimiz riskleri düşünerek ilerledik.

İHRACAT 

Kibar Holding şirketlerinin satışlarının yaklaşık yüzde 60'ı ihracata yönelik ve dış ticaretimiz 2,5 milyar dolar seviyelerinde. Grup şirketlerimiz, dolar döviz cinsinden hammadde sağlıyor ve özellikle Avrupa pazarına ihracat yapıyorlar. Bu durum, yabancı para ağırlıklı bir bilanço ve gelir tablosunu yönetmemizi gerektiriyor. 

AKSİYONLAR 

Son dönemde dolar/ TL ve Euro/TL kurlarındaki artışlar, özellikle ihracat satışlarına kısmen olumlu etki sağlasa da Euro/dolar makasının daralması kâr marjlarını olumsuz etkiledi, içinde bulunduğumuz bu konjonktürde, ilk olarak kur riskini yönetmemizi sağlayacak operasyonel aksiyonlara odaklanacağız. Gelişen piyasaları yakından takip ederek, gerek aynı kur cinsinden yeni pazarlara yönelerek gerekse finansal enstrüman araçlarını kullanarak, çapraz kurda yaşanan daralmayı lehimize çevirmeyi hedefliyoruz. Bahsettiğim aksiyonları finansal aksiyonlar ve hedging stratejimizle de destekliyoruz. 

ÖMER YÜNGÜL / ZORLU HOLDİNG CEO'SU 

"SENARYOLARLA TEDBİR ALIYORUZ" 

Zorlu Holding CEO'su Ömer Yüngül, İhracat odaklı bir grup olduklarını altını çiziyor. "Bir ayağımız hep dışarıda" diyen Yüngül, kur riskinin yönetmenin her zaman önemli olduğunu 

söylüyor ve söyle devam ediyor: 

"Nakit akışımızda döviz girdisi önemli bir yer tutuyor. 152 ülkeye ihracat yapıyoruz. Bazı ülkelerde şirketlerimiz ve markalarımız var. Bazılarında yaptığımız lisans anlaşmalarıyla pazarın içindeyiz. Diğer taraftan sanayi ağırlıklı bir grubuz. Bazı hammaddeler ister istemez yurt dışından geliyor. Bu acıdan kur yönetmemiz gereken bir süreç. 0 yüzden global bir grup nasıl çalışıyorsa öyle çalışmak durumundayız. Gerekli risk analizlerini yapıyor. Hazırlanan senaryolar doğrultusunda tedbirlerimizi alıyoruz." 

AJANDADA NE VAR? 

Sürdürülebilirlik, verimlilik ve kriz yönetimi konuları bu yıl CEO'ların ajandalarında ilk 3 sırayı alıyor. CEO'ların yüzde 15,6'sı sürdürülebilirliği, yüzde 15,4'ü verimliliği, yüzde 15,Ti ise kriz yönetimini ajandaların ilk sıralarına yerleştirmiş durumda. Ardından kârlılık, dijitalleşme, büyüme, müşteri memnuniyeti.yeni pazarlar ve yeni müşteriler bulma geliyor. 

Nissan Genel Müdürü Sinan Ö/kök de sürdürülebilirliği ilk sıraya koyan isimlerden. "Global markamızın Türkiye'deki operasyonu devralmasıyla başlayan süreçteki performansın devamı çok önemli. Zor piyasa şartlarına rağmen 2017'de payımızı artırmak, bunu da kârlı bir şekilde yapmak için çalışacağız" diye konuşuyor. 

ODE Yalıtım Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan ın gündeminde kurdaki oynaklık ve Ti deki değer kaybı var. Döviz girdili hammadde ve kurların artışının maliyetleri artırdığına dikkat çeken Turan, şöyle devam ediyor: 

"Bu da satış fiyatlarını ve tüketici fiyatlarını etkileyerek enflasyon a ılışma sebep oluyor. OHAL in uzaması ve siyasi krizler 2017 için en önemli risk alanları. Yakın bölgedeki, özellikle Irak ve Suriye'de süren siyasi istikrarsızlık Türkiye üzerinde olumsuz baskı yapacak. Ortadoğu'daki iç karışıklık ve savaşlar, petrol fiyatlannın üzerinde baskı yapabilir ve dünya piyasalarını etkileyebilir." 

BÜYÜME NEREDEN GELECEK? 

CEO Profil anketinin dikkat çekici sonuçlarından biri de büyümenin nereden geleceği konusunda? Yaklaşık her 3 CEO'dan l'i büyümenin birleşme ve satın alma işlemlerinden geleceğini düşünüyor. Orka Holding Genel Koordinatörü Osman Arar, büyümenin birleşme veya satın almalardan geleceğini düşünen isimlerden biri. Yine Borusan Lojistik CEO'su İbrahim Dölen, Netaş CEO su Müjdat Altay ve Renault Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Aybar da büyümenin birleşme ve satın almalardan geleceğini öngörüyor. 

Pegasus Havayolları Genel Müdürü Mehmet Nane, Büyüme yeni pazarlardan, yeni ürünlerden, satın alma ve birleşmelerden, gelişen orta sınıf ve iş dünyasına katılan iş gücünün talebinden kaynaklanacak" diyor. 

Mutlu Akü Genel Müdürü Göksel Paker de artan tüketici talebinin büyümeyi tetikleyeceğini düşünüyor ve ekliyor: "2017'de büyüme bize birkaç yoldan gelecek. Öncelikle ana sanayi yani otomotiv sektörü büyüyor. Biz de otomotiv yan sanayii sektörünün bir temsilcisi olarak bu büyümeden payımızı alıyoruz. Ayrıca Türkiye'de bağımsız aftermarket pazarında da büyüme var. Üçüncüsü yurt dışında da büyüyeceğimiz için ürün ve müşteri portföyümüzü sürekli geliştiriyoruz. 70 ülkeye ihracatımız var ve bu ihracat yaptığımız ülkelerde daha derinleşiyoruz. Avrupa, Orta Doğu, Afrika ve BDT ülkelerinde büyüyeceğiz." 

BARAN DEMİR / POLAT HOLDİNG CEO'SU 

"BÜTÇELERİMİZİ KURŞUN KALEMLE YAPIYORUZ" 

SORUN 

Öncelikle 2017 bütçelerini netleştirmeye çalışıyoruz. En büyük sorun, kurdaki oynaklık. Güncel deyimle bütçelerimizi kurşun kalemle yapıyoruz. Bu, ihracat fiyatları bizi zora sokan bir husus. Rekabeti de işin içine koyunca fiyatlandırma sıkıntımız oluşuyor. Genel olarak 2017'de mevcudu korumak eğilimindeyiz. 

ARAYIŞ 

2017'de sanayi ve turizmde kapasite artırmak niyetinde değiliz. Gayrimenkul projelerine ağırlık vereceğiz. İhracatta mevcut pazarlarımızı 

korurken Orta Doğu'da kaybettiğimiz pazarlar yerine yeni pazarlar geliştirme çabası içinde olacağız. 

MALİYET

Diğer taraftan maliyet azaltma konusu, 2017'de de önceliklerimiz arasında. İğneden ipliğe her şeyin maliyetini tekrar gözden geçiriyoruz. 2017'de ümidimizi yüksek tutarak ama temkinli iyimserlikle faaliyetlerimize hızla devam etmeyi hedefliyoruz. 

Capital