Temmuz-Eylül 2012 döneminde konut kredisi standardı değişmedi!

Merkez Bankası 2012 yılı temmuz-eylül dönemi banka kredileri eğilim anketi sonuçlarını yayınladı. 

     Anket sonuçlarına göre, 2012 9 aylık dönem sonuçları incelendiğinde, işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartlardaki sıkılaşmanın devam ettiği görüldü. 

     Bankalar, konut ve taşıt kredilerine uyguladıkları standartları değiştirdi ve diğer bireysel kredilere uyguladıkları standartları ise sıkılaştırdı. 

     2012 yılının son çeyreği için bankaların beklentisi genel olarak işletme kredilerinde standartların temelde değiştirilmeyeceği, konut ve taşıt kredilerinde standartların gevşetilirken diğer bireysel kredilerde sıkılaştırılacağı yönünde oldu. 

     2012 yılının üçüncü çeyreğinde genel olarak işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartları sıkılaştıran bankaların oranı beklentilerin üzerinde gerçekleşti. 

     Büyük işletmelere verilen krediler ile kısa vadeli kredilerde gevşeme beklentisine karşın standartların sıkılaştırıldığı görüldü. Bankaların standartları sıkılaştırırken firma ölçeği açısından farklı davranmadığı, standartları sıkılaştıran bankaların oranı uzun vadeli kredilerde kısa vadeli kredilere kıyasla daha fazla olduğu görüldü. 

     Başta genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler olmak üzere risk algısındaki bozulma standartların sıkılaştırılmasına neden olurken, piyasa finansmanı kaynaklı rekabet ve banka dışı mali kesimin rekabeti standartları sıkılaştırıcı yönde etkilemeye devam etti. 2012 yılının son çeyreği için ise bankaların beklentisi genel olarak işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartların temelde aynı bırakılacağı yönünde oldu. 

     İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan koşul ve kuralların gelişimi, standartlardaki sıkılaşmanın fiyatlar yerine daha çok fiyat dışı durum ve şartların sıkılaştırılması yolu ile yapıldığını gösterdi. 

     -Bankaların net yüzde 3'ü riskli krediler üzerinden alınan kar marjını artırdı- 

     Bankaların net yüzde 24'ü ortalama kredilerden alınan kar marjını düşürürken yalnızca net yüzde 3'ü riskli krediler üzerinden alınan kar marjını artırdı. 

     Fiyat dışı koşul ve kurallara bakıldığında ise faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar, vade koşulları ve teminat ihtiyacının önceki çeyreğe göre daha sıkılaştırıldığı görüldü. 

     2012 yılının üçüncü çeyreğinde işletmelerin kredi talebinde önceki çeyreğe göre gerileme yaşandı. Küçük ve orta ölçekli işletmeler ile büyük işletmelerin talebi birbirlerine yakın oranda gerilerken, kısa vadeli kredilerde yaşanan talep düşüşü uzun vadeli kredilere kıyasla daha yüksek gerçekleşti. 

     Borcun yeniden yapılandırılması, satıcıların peşin alımlarda uyguladığı iskonto ve kolaylıklar ile stok artırımı ve işletme sermayesi ihtiyacı gibi faktörlerin talebi artırıcı yönde etkilemesine rağmen; sabit yatırımlar için ihtiyaç duyulan finansman ihtiyacındaki düşüş talebin gerilemesine neden oldu. 

     Gelecek çeyrek için ise bankaların beklentisinin uzun vadeli krediler dışında talepteki düşüşün devam edeceği yönünde olduğu belirtildi. 

     Bireysel kredilere uygulanan standartlar açısından bakıldığında, konut ve taşıt kredilerindeki sıkılaşma beklentisine karşın standartlar temelde aynı bırakıldı ve diğer bireysel kredilerde ise standartlar beklendiği gibi sıkılaştırıldı. Standartlar üzerinde etkili olan faktörlere bakıldığında, genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentilerin konut kredilerine uygulanan standartlar üzerindeki sıkılaştırıcı etkisine karşın fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları ile rekabet baskısının standartlar üzerindeki gevşetici etkisi neticesinde standartların temelde aynı kaldığı görüldü. 

     -Bireysel kredilerde standartlar sıkılaştırılmaya devam edecek- 

     Diğer bireysel kredilerde standartların sıkılaştırılmasında genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler ve tüketicilerin kredi itibarının etkili olduğu görüldü. 

     2012 yılının son çeyreği için beklenti konut ve taşıt kredilerinde standartlar gevşetilirken, diğer bireysel kredilerde standartların sıkılaştırılmaya devam edeceği yönündedir. 

     Koşul ve kurallar açısından bakıldığında, konut kredilerinde krediler üzerinden alınan kar marjları, vade koşulları ve faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar az da olsa sıkılaştırılırken, diğer bireysel kredilerde krediler üzerinden alınan kar marjları gevşetildi. Taşıt kredilerinde bu dönemde değiştirilen koşul ya da kural bulunmamaktadır. 

     2012 yılının üçüncü çeyreğinde, beklendiği gibi bireysel kredilere olan talep arttı. Bankaların net yüzde 23'ü konut kredilerinde, net yüzde 29'u taşıt kredilerinde, net yüzde 30'u ise diğer bireysel kredilerde talebin arttığını bildirdi. Tüketici güveni tüm bireysel kredi türleri için talep artışındaki en etkili faktör olarak öne çıkarken, konut ve taşıt kredilerinde piyasaya ilişkin beklentiler, diğer bireysel kredilerde dayanıklı tüketim mallarına yapılan harcamalar talep artışını destekleyen diğer faktörler oldu. 

     Bireysel tasarrufların da talep artışında etkili olduğu görüldü. Gelecek çeyrek için bankaların net yüzde 52'si konut kredilerinde, net yüzde 41'i taşıt kredilerinde, net yüzde 50'si ise diğer bireysel kredilerde talebin artmasını bekliyor. 

AA