Türkiye'nin demir yolu ulaşım sorunu mecliste!

Türkiye'nin demir yolu ulaşım sorunu 22 milletvekili imzasının yer aldığı gerekçe ile meclise taşındı. Türkiye için hayati önem taşıyan demir yolu taşımacılığının gelişmiş ülkeler seviyesine çıkartılması amacıyla, raylı sistem ve demir yolu ulaşımındaki sorunların tespit edilerek çözüm önerilerinin araştırılması ve bunun için yapılacak yasal düzenlemeler dâhil olmak üzere alınacak önlemlerin tespiti için Meclis araştırması açılması talep edildi.

Gerekçe

Demir yolları ülkemizde cumhuriyetin ilk yıllarından İkinci Dünya Savaşı'nın başlangıcına kadar Türkiye'nin kalkınma hamlelerinde temel bir öneme sahip olmuştur. Günlük yaşantımızın vazgeçilmez bir parçası olarak görülen ulaştırma sistemi, ekonomik ve sosyal girdileriyle toplumu sürekli etkileyen bir yapıya sahiptir.

Gelişmiş ülkelerde demir yolu, yolcu taşımacılığında 1'inci sırada yer almaktadır. ABD ve Avrupa'da ulaşım daha çok demir yollarıyla yapılmaktadır. Hatta, bu ülkelerde demir yolları hava yollarıyla rekabet eder düzeye ulaşmıştır. Havaalanları şehir dışındadır. Bu alanlara ulaşana kadar bir hayli zaman geçmektedir. Demir yolu istasyonları ise şehrin içindedir. Ayrıca, ulaşım maliyeti olarak demir yolu ulaşımı hava yoluna göre bir hayli düşüktür.

Ülkemizde ise demir yolu ulaşımı yetersiz kalmakta, daha çok kara yolu ulaşımı kullanılmaktadır.

Cumhuriyet öncesi dönemde, yabancı şirketlere verilen imtiyazla, onların denetiminde ve ülke dışı ekonomilere, siyasi çıkarlara hizmet eder türde gerçekleştirilen demir yolları, cumhuriyet sonrası dönemde millî çıkarlar doğrultusunda yapılandırılmıştır.

Kara yolu, 1950 yılına kadar uygulanan ulaşım politikalarında, demir yolunu besleyecek, bütünleyecek bir sistem olarak görülmüştür. Ancak, kara yollarının demir yollarını bütünleyecek, destekleyecek biçimde geliştirilmesi gereken bir dönemde, Marshall yardımıyla demir yolları âdeta yok sayılarak kara yolu yapımına başlanmıştır. Bu yıllarda uygulanan ulaştırma politikaları sonucunda, ulaştırma alt sistemleri içerisinde, 1960 sonrası planlı kalkınma dönemlerinde, demir yolları için öngörülen hedeflere maalesef hiçbir zaman ulaşılamamıştır.

Ülkemizde izlenen yanlış ulaşım politikaları sonucunda, demir yolu ve deniz yolu ulaşımı yerine, kara yolu ulaşımına ağırlık verilmiştir. Gelişmiş ülkelerde bu durum tam tersinedir.

Ülkemizde kara yollarının büyük bir bölümü diri fayların yaratmış olduğu birinci sınıf tarım ovalarının ortasına yerleştirilmiştir. 1980'li yıllardan günümüze kadar artan bir şekilde millî servetimiz olan ovalarımızı yok ederek yapılan otoyollar, dışa bağımlılığımızı daha da arttırmıştır. Ülkemiz, daha fazla vakit kaybetmeden, ulaşımda önceliği kara yolları yerine demir yollarına vermelidir.

"Otoyol dönemi" olarak anılan 1980 sonrası projeler de hatalı yaklaşımlar, bilimsel gerçekler göz ardı edilerek sürdürülmüştür. Ayrıca, demir yolunun ekonomik ömrünün otuz yıl gibi çok yüksek, buna karşı kara yolunun (otoban) ekonomik ömrünün on beş yıl gibi çok düşük düzeyde olması, yatırım tutarı/faydalı ömrün karşılaştırmasında demir yollarının daha randımanlı olduğunu göstermektedir. Otobanda tüketilen enerji, demir yollarına oranla 2 ila 5 misli fazladır.

Demir yollarında elektrik enerjisi kullanılması imkânı vardır ki, bu enerji, fuel oil ve benzin gibi enerji türlerine göre daha ucuz, dışa bağımlılığı daha az bir enerji türüdür. Ayrıca, çevre kirliliğine yol açmamaktadır.

Yük taşımacılığının demir yollarına kaydırılmasıyla kara yollarının yükü azalacak, kazalar en aza inecektir. LPG, benzin, tüp gaz gibi patlayıcı ve tehlikeli maddelerin taşınmasının kara yollarından demir yollarına aktarılması ulaşım güvenliğini arttıracaktır. Otobanlarda meydana gelen kazalar da göstermiştir ki otobanlar çok fazla ulaşım güvenliğine sahip değildirler.

Türkiye'nin 4'üncü büyük şehri olan ve ülkemiz ekonomisine büyük katkılar sağlayan Bursa ilimizde hâlâ demir yolu ulaşımı yoktur. Ülkemizin her vilayetine, özellikle Bursa ilimize bir an önce demir yolu yapılmalıdır.

Bu sorunların tespit edilerek çözüme kavuşturulması amacı ile bir Meclis araştırması açılması gerekmektedir.