Boğaziçi Köprüsü bakım çalışmaları Haziran 2016'ta bitecek!

Avrupa ve Asya kıtalarını ayıran Boğaz'da karşıdan karşıya kolayca geçebilme fikri yüzyıllar boyunca çekiciliğini korudu. M.Ö 490'da Pers hükümdarı Daryus gemileri yan yana dizerek 80 bin askerini Boğaz'dan geçirdi. 1900'lü yıllarda Sultan 2. Abdülhamid köprü üzerinden demiryolu geçirilebileceğini düşündü. Yüzlerce yıllık hayal 1973 yılında Boğaziçi Köprüsü ile gerçek oldu. Boğaziçi Köprüsü'nün, Asya ile Avrupa'yı birleştirdiği ilk günden bu yana tam 42 yıl geçti. 42 yıl boyunca hem İstanbul'un hem Türkiye'nin hem de bölgenin yükünü çekti. İstanbul'un ilk köprüsü Boğaziçi Köprüsü, yapıldığından bu yana en büyük bakımı geçiriyor, adeta köprüye bir check-up yapılıyor. Baştan aşağı elden geçirilen köprü, açıldığı günkünden daha iyi duruma getirilmeye çalışılıyor. Köprüyü ikinci baharına hazırlayan bu check up için uzman işçiler ve mühendisler yanında dağcılar da çalışıyor. Yaklaşık 1,5 yıldır süren bu titiz çalışmanın bir gününe şahit olduk. 

Önce güvenlik

Çalışmalar sırasında güvenlik önlemleri sık sıkıya uygulanıyor. Özellilkle ana kablo üzerinde dağcıların kullandığı bağlantı ekipmanları bulunuyor. 1506 metre uzunluğundaki köprünün hemen her yerinde güvenlikle ilgili uyarılar dikkat çekiyor. Denizden 64 metre yüksekte çalışan işçilerin hepsinde yüksekte çalışma belgesi var.

Lazer kaynağı yapıyorlar

Köprüde çalışacak kaynakçılar özel olarak seçilmiş. Hatta son aşamada kaynakçılar bir sınava tabi tutulmuş. Kaynakçılar halatların bağlandığı kelepçeleri, lazerli kaynakla birbirine bağlanıyor.

Köprünün can damarları değişiyor

Bugüne kadar yapılan en kapsamlı bakım çalışmasında köprü baştan aşağıya ele alınıyor. Bu büyük çalışmanın en önemli parçası köprünün yükünü taşıyan askı halatlarının değişmesi. Çapraz olan askı halatları yenileniyor ve dik hale getiriliyor. Şu ana kadar 120 halattan 50'si değiştirildi. Biz bu değişikliği fark etmedik çünkü tüm çalışma geceleri sadece tek şerit kapatılarak yapılıyor. 42 yıldır İstanbul'un yükünü taşıyan halatlar emekli olurken, yepyeni çelik halatlar zorlu bir göreve hazırlanıyor. Eylül ayına kadar tüm halatların değişmesi planlanıyor.

Yaya yolunda mini kamyonetler

Köprü üzerinde kullanılacak malzemeler bir dönem yayalara açık olan, şu an ise sadece görevlilerin kullandığı yaya yolunda forkliftler ve mini kamyonetlerle taşnıyor. Eğer bir kamyonet diğeriyle köprü üzerinde karşı karşıya gelirse bir tanesi 1,5 kilometrelik yolu geri geri giderek diğerine yol açmak durumunda kalıyor. Bu sevkiyat sırasında, kamyonetlerin şoförleri, hiç kimsenin yaşayamaycağı bir Boğaz turu deneyimi yaşıyor.

Japon Müslüm Baba

Köprüde birlikte çalışan Türk ve Japon işçiler kısa sürede kaynaşmış. Türk işçiler baretlerine kendi isimlerinin yanına Japoncalarını yazdırıyor. Aynısını Japon işçiler de yapıyor. Ancak, tam da burada Türk işçilerin muzipliği devreye girmiş. Arkadaşlarından birkaç kelime Türkçe de öğrenen Japon Yuji'nin kaskına, çalışma arkadaşları Müslüm Gürses de yazmış. Müslüm Gürses'i tanımadığını belirten Yuji, arkadaşları istediği için baretine ismini yazdırdığını söylüyor.

Her aşamada kontrol

Köprü üzerinde yapılan birçok iş var. Bu işleri denetleyen genç mühendisler, yaptıkları işte en küçük bir hesaplama hatasına yer olmadığını söylüyor. Bu yüzden yapılan işleri titizce takip ediyorlar.

Deprem için özel amortisör sistemi

Yapılan çalışma kapsamında depreme karşı alınan önlemler de üst seviyede. Yetkililer bakım çalışması sonucunda en kuvvetli depremde bile köprünün işlevini devam ettirebileceğini söylüyor. Mühendisler köprünün ana ayaklarının bulunduğu yerlere şiddetli sarsıntıların en aza indirilebilmesi için amortisör görevi yapan parçalar yerleştiriyor. Bu sistem köprü ilk yapıldığında yoktu.

Köprünün içine de bakıyorlar

Köprüdeki çalışmalarda, araçların üzerinden geçtiği yolu oluşturan tabliyeler de kontrol ediliyor. Her gün binlerce aracın geçtiği tabliyelerin altı sanki boş bir oda gibi. Bu boş çelik odalara giren uzmanlar, güçlendirilmesi gereken kısımları belirliyor ve çelik ekipmanlarla o bölgeyi sağlamlaştırıyorlar. Bu çalışma sırasında üzerlerinden vızır vızır araçlar geçmeye devam ediyor.

Köprüyü adeta yeniden yapıyoruz

Karayolları yetkilileri, köprünün adeta yeniden yapıldığını ve ilk açıldığı günden daha iyi bir duruma geleceğini söylüyor. Köprünün ilk olarak check-up'ın yapıldığını anlatan yetkililer, yapılan bakım çalışmasının köprüye bir gençlik aşısı olarak değerlendiriyor. Bugüne kadar yapılan en büyük bakım çalışması kapsamında, önümüzdeki yıl köprünün asfaltı da 1991 yılından sonra ilk kez yenilenecek. Köprüdeki bakım çalışmasının 2016 Haziran ayında tamamlanması öngörülüyor.

Türk-Japon- Amerikan ortak yapımı

Köprünün bakımının yapılması için 1,5 yıl süren bir ön çalışma yapıldı. Bu çalışma Amerikan Parsons firması tarafından yapıldı. Aynı firma şu anda yürütülen çalışmaların kontrol işini de üstlendi. Köprüdeki uygulamayı yapan firmalar ise Türkiye'den Makyol, Japonya'dan IHI. Her iki firma da yol ve köprü yapımı konusunda uzman. Japon IHI firması, Haliç Köprüsü'nü, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nü yapan firma. Firma, şu anda yapımı devam eden Körfez Geçiş Köprüsü'nü de inşa ediyor. Köprüde yapılan çalışmanın maliyeti ise yaklaşık 240 milyon lira.

Kuledeki bereket duası

Boğaziçi Köprüsü'nün 165 metre yükseklikteki ana kulelerinde de çalışma yapılıyor. Köprünün bu en üst noktasına kuledeki asansörle çıkılıyor. Ayrıca, yukarıya çıkan merpenler de var. Asansöre binip ikinci kattaki zirveye ulaşmanız birkaç dakika sürüyor. Kulenin içindeki asansöre binmeden çelik yapıya iliştirilmiş bir kağıt parçası dikkat çekiyor. Biraz yakından baktığımızda bunun Bereket Duası olduğunu görüyoruz. İşçiler, her gün geçen araçlardan bazı eşyaların köprüye düştüğünü, dua kağıdının da bunlardan biri olduğunu anlatıyor. Onlar da bu duayı alıp kuleninin girişinde uygun bir yere koymuşlar.

Dağcılar da çalışıyor

Köprünün bakım çalışmasında 120 mühendis ve işçi çalışıyor. Ayrıca köprünün onarımı için endüstriyel dağcılar da görev yapıyor. Dağcılar İstanbul Boğazı'na geceleri değişen ışıklarıyla renk katan köprünün aydınlatma sisteminin yenilenme çalışmalarına katılıyor. Çalışma mühendislerin yerden yönlendirmesiyle yapılıyor. Dağcılar, eski halatlarının üzerindeki aydınlatma elemanlarını topluyor ve yeni halatlara yerleştiriyor. Dağcıların bir diğer işi de halatların değişimi sırasında mühendislerin ihtiyacı olan ölçümleri yapmak. Dağcılar sadece hava koşullarının uygun olduğu zamanlarda çalışabiliyor.

Türkiye'nin en güzel şantiyesi

Boğaziçi Köprüsü üzerinde çalışmak işçiler için de farklı bir deneyim olmuş. Her gün iki kıtanın ortasında ter döken işçiler "Türkiye'nin en güzel şantiyesinde biz çalışıyoruz. Çalışma alanımız Boğaz'a nazır" diyor.

Murat Şengül-Sabah